Katalog

MEHMET MEZ’DEN ‘SEMPATİZAN’ Yetim bir roman! Sempatizan, 2019 Aralık ayında aramızdan ayrılan Mehmet Mez’in, ülkemizin 1960’lı yıllarının sonlarından 1980’li yıllara uzanmadan önceki dönemde yaşananları okuru sıkmadan edebi dilin tüm inceliklerini kullanarak yansıttığı bir roman. Kişisel tarih üzerinden ülkemizin çalkantılı yıllarına ışık tutan kitabın bütününde o dönemde yaşananlar kronolojik bir sıralama olmaksızın roman dili tadında anlatılıyor. Metin Boğacı’nın karakter özelliği oraya kiz bölümle sürüp gidecektir. Hem de CAFER ŞEFİK KOLDAŞ gidiş öyküsünden ve oradaki yaşamındaki okurken kitabı bırakmak istemeyece- kesitlerden anlaşılabilmektedir. İlginçtir, Bo- ğiniz bir akıcılıkla… ğacı ile yazarın yaşamları yakın gelecekte YAZARIN SORGULAMALARI ve yazarımızın üniversite mezuniyetinden MEZ’DEN ÖZENLİ VE ETKİLİ DİL 1970 yılı öncesinde sağ ya da sol eği- Mehmet Mez, romanında akıcılı- sonraki ilk işinde kesişecektir. limli öğrenci grupları eylemlerini üniver- “Maişet Motoru” başlıklı bu üçüncü ğı sağlamak amacıyla dil öğesini son omadığıydı - olmadığıydı (s.107), kita- site işgalleri ile bütünlemektedirler. İÜ bölümde yazarın aldığı eğitim ve karakter derece özenli ve etkili kullanmaktadır. pit halatı - kitap ithalatı (s.114), Cemal İktisat Fakültesi’ndeki öğrenciliği sırasın- yapısıyla patronu Boğacı’nın davranışları Nitekim bir yanlışlık sonucu düştüğü ha- Ağa - Cemal Aga (s.124), kaya - Kaya da üniversite kütüphanesinde yarım mesai pishanedeki kısa günlerini anlatırken yaz- sürekli bir çatışmaya dönüşmektedir. çalışan yazarımız, orada önce solcu daha (s.409), İki de - İkide (s.409). O kadar ki Boğacı, babasının ölümüne dıkları bakın ne kadar ilginçtir: sonra da sağcı grubun tehdit dolu eylem- Romanın da “yetimi” olur mu deme- bile yeterli ilgiyi göstermeyince yazarımız “Saatlerin tümünün geri kaldığından lerinin ortasında kalmıştır. yin. Mehmet Mez; yaşamının son yılla- bu ilgisizliği şaşkınlıkla izlemekte ve dü- şüphelenecek kadar ağır geçen zaman Romanla aynı ismi taşıyan ilk bölüm rında Umutların Yeşil Kaldığı isimli şiir şüncelerini dile getirerek yakınmaktadır: içinde…” (s.439) “Sempatizan”da tek bir mekânda gergin- ve Soprano isimli öykü kitaplarıyla yayın “Oysa ben, sevilen yakınların ölümü- “Berbat bir temsilin provasız acemi ak- lik dolu saatlerde üstelik sıkıcı ortamda dünyasına adım atabilmişti. nü, insanların yaşamsal tavırlarının yeni- törleri gibiydik.” (s.454), olanları okurken “Godot’yu Beklerken” Ne yazıktır Sempatizan’ın yayımını den gözden geçirilmesi için kilometre taş- “Dışardayken sen günleri tüketirsin, öyküsünü anımsıyorsunuz. göremeden 2019 Aralık ayında vefat ede- larından biridir sanırdım.” (s.149) içeride günler seni tüketir! Kendi tenine Kitabın başlangıç bölümünü oluşturan rek aramızdan ayrıldı. Bu durumda Yazarımız bu düşünceler ile baş başa sığmaz olursun.” (s.467) ilk 48 sayfasında, yaşananların anlatılma- Sempatizan, yayın dünyamızın yetimi kaladursun askerlik için işinden ayrılırken Kitaptaki ya şu tanımlamalara ne dersi- sının yanında yaşam acemisi yazarın o sayılmaz mı? Mehmet Mez, kim bilir patronunun öğütleri onun karakter yapısı- niz? “Bedbaht bir günde mutlu anılardan ortamdaki düşüncelerini, aldığı eğitim- ne kadar da isterdi bu kitabını görmeyi, nı tümüyle yansıtacaktır: daha kötü bir şey olamaz.” (s.186), “İki le ilgili öz sorgulamalarını izlemekteyiz. eline almayı! … “Bu memlekette ya uyanık, açıkgöz, yerde inançsız insan bulunmaz, motoru Yazarın bu sorgulamaları diğer bölümler- Son bir not: Kitabın iki yerinde bir keli- vurdumduymaz olup paraya ulaşacak- tutuşmuş bir uçakta ve hastanelerin yo- de de sürüp gidecektir. meye rastladım: “Umuzura” (s.256, 435). sın ya da babam gibi cetvel misali doğru, ğun bakım odalarında.” (s.201) Tüm sözlükleri taradım, yakın çevreme idealist, hümanist ama yoksul olarak ka- Az da olsa cinsellik ve erotizmden ör- 22 BÖLÜMDEN OLUŞUYOR ve Mez’in yakınlarına sorup soruşturdum. lacaksın.” (s.163) nekler de var kitapta: “Ateşlisi ise ne ka- 22 bölümlü kitabın ikinci bölümü- Üzüntülüyüm, bilene rastlayamadım, so- nün başlığı “El Toro”dur. Yazar bu baş- Roman, yazarın “Üçtaş” başlıklı asker- dar özlenir, gecenin ilerleyen saatlerine nucu aramayı okurlara bırakıyorum. n lik anılarının ardından yeni iş yaşamında ne kadar ötelenirse o kadar iyi…” (s.228) lığı, hukuk eğitiminin ardından babası- nın emekli ikramiyesiyle Londra’ya giden ve ertesinde başından geçen ilginç Kitapta bazı dizgi hatalarını belirleye- oportünist Metin Boğacı’nın soyadından olaylar dizisi yanında ülkemizin sorun- bildim (Yanlışlar açık renkli, doğrular ko- Sempatizan / Mehmet Mez / Dark esinlenerek seçmiştir. larının da dile getirildiği sonraki on se- yu renklidir): İki satir - iki saattir (s.102), İstanbul Yayınları / 495 s. / 2021. MEHMET RİFAT’TAN ‘METNİN SESİ’ Edebiyat eserlerinin derinliklerinde Eleştirmenin seçtiği metinlere uyguladı- tün eleştiri tarihine yön verdiği gibi, EGE YATIR ğı bu yapı sökümünde, metinlerde gördüğü- yapıtları bütün zamanlarda ve bütün müz anlamların derinlerine ilerlemeyi hedef- mekânlarda yaşatan ‘güç’ olarak da ehmet Rifat, göstergebilim, dil- leyen bir yol tutuluyor. gizemli varlığını hep korumuştur.” bilim, yazınsal eleştiri ve eleşti- Sonuç olarak da ortaya an- İşte Rifat da kitabın- M ri kuramları alanında bugüne ka- lamlar çoğaltan, görünenin al- da bir araya getirdi- darki verimleri ile dikkat çekmiş bir isim. tındakini arayan ve metnin gö- ği yazılarında bu gücün Rifat’ın çalışmaları, özellikle yarınlar için rüntüsüne değil, sesine yönel- peşinde. Bahsettiği bu değerli bir mirası sırtında taşıyor. Modern zarafetiyle kendini gösteriyor. meye çalışan bir kitap ve eleş- güç derinlemesine dal- edebiyatın sesini bir kuşak öteye taşıyabil- Ve Marcel Proust’tan Michel Butor’a, tirmen çıkıyor. dığı dünyalarda metinlerin mek için mürekkebini kurutmadan yazdık- Orhan Pamuk’tan Selim İleri’ye, Ne- ve yazarların seslerinin al- larını “meraklı” okurlarıyla paylaşıyor. cip Fazıl Kısakürek’ten Ahmet Mu- SESLERİN GÜCÜ VE tındaki seste, imgelerin yö- O çalışmalarından biri kısa süre önce hip Dıranas’a ve Ece Ayhan’a, Tahsin EDEBİYAT! nelttiği diğer âlemlerde, okurlarla buluştu: Metnin Sesi (Yapı Kredi Yücel’den Kırmızı Başlıklı Kız’a, Bilge Şöyle diyor giriş yazısı- âlemlerin gösterdiği diğer Yayınları / 248 s.). Karasu’dan Hüseyin Cöntürk’e geniş mi Mehmet Rifat, Metnin Sesi’nde, Türk nın ilk cümlesinde: “Me- çağrışımların arasında gizli. tinlerin okurlar tarafından Yazar metinlerin hepsini geniş bir edebiyat evreni sunuyor. ve dünya edebiyatının önemli isimlerinin eserlerini ilmik ilmik çözerek içlerindeki ‘çalıştırılma’ya başlanmasıy- deyim yerindeyse “didik di- Farklı sesleri aynı kitap çatısı altında anlamlar bütününe doğru çoğu zaman şa- la birlikte duyulacak ses(ler), dik” ediyor. Böylelikle salt topladığı gibi bu farklı seslerden uyumlu şırtacak bir yolculuğa davet ediyor. metinlerin işleyiş ses(ler)i bü- bir güç olarak edebiyat, tüm bir birliktelik yakalamayı da başarıyor. n 14 10 Haziran 2021