Katalog

WLADYSLAW SZPILMAN’DAN ÖLÜMSÜZ BİR YAPIT: ‘PİYANİST’ Dünyaya karşı açılmış bir savaş! Hitler’in azgınlığıyla Nazilerin başlattığı İkinci Dünya Savaşı’yla ilgili öyle çok film, belgesel seyrettik, öyle çok roman, hikâye, anı okuduk ki bazı insanlar “Aman, yeter artık. Bu kadar da abartmayın!” demeye başladı. Ama yakın geçmişte Polanski’nin “Piyanist” adlı filmini seyredenler susup kaldı. Hâlâ bilmediğimiz bir şey varmış. “Bir şey”. Bu yalnızca Yahudilere yönelik bir kötülük savaşı değilmiş, gerçekten de insanlığa, uygarlığa karşıymış. Bana Wladyslaw Szpilman’ın o filme kaynaklık etmiş kitabı Piyanist’i (Koridor Yayıncılık) çevirmem önerildiğinde “O güzel filmden sonra kitabı çevirmeye gerek var mı acaba” düşüncesi geçti kafamdan. Ama varmış, varmış! ÜLKER İNCE KÖTÜLÜK DİZGİNLERİNDEN BOŞANIRSA... Hitler’in azgınlığıyla Nazilerin baş- lattığı savaşa İkinci Dünya Savaşı di- yoruz. Gerçekten de çok doğru bir adlandırma çünkü bu savaş, dünyaya karşı, uygarlığa karşı açılmış bir sa- vaştır çünkü savaşı aydınlanma ya- şamış, bilim, teknoloji üretmiş, in- sanlaşma yolunda yol almış bir kıta- da bir ülke, bütün kıtaya ve dünyaya karşı başlatmıştır. İnsanın törpüle- mesi, terbiye etmesi gereken kötü- lük kabiliyetinin dizginlerinden bo- şandığı bir savaştır bu. Bu savaşla ilgili öyle çok film, bel- gesel seyrettik, öyle çok roman, hikâye, anı okuduk ki bazı insan- Eylül 1939’dan başlıyor yani Varşo- yata devam edemeyeceğini anladığı Alman şair Wolf Biermann böyle dü- lar “Aman, yeter artık. Bu kadar da va radyosunda Szpilman, Chopin’in zaman oturup bu anıları yazmış ve o şünmekle hata ettiğimi söyledi.”. abartmayın!” demeye başladı. Do Diyez Minör Noktürn’ünü çalar- defteri bir yere saklamış. Ama yakın geçmişte Roman ken Almanların radyo- YAŞANANLARIN DEHŞETİYLE Polanski’nin “Piyanist” adlı filmini yu bombalaması üzerine SZPILMAN’IN ANI DEFTERİ BAŞA ÇIKMAK! seyredenler susup kaldı. Hâlâ bilme- konser kesildiği zaman- Oğlunun sözlerinden şu- Biermann’a gelirsek, kitap yazıldık- diğimiz bir şey varmış. “Bir şey”. Bu dan başlıyor, 1945’te sa- nu öğreniyoruz: “Babam tan sonra kitabın yazarı Wladyslaw yalnızca Yahudilere yönelik bir kö- vaş bitince yeniden Var- savaş anılarından pek söz Szpilman kitabı Wolf Biernmann’a tülük savaşı değilmiş, gerçekten de şova radyosuna yine pi- etmezdi ama ben çocuk- göndermiş, “Bak, bakalım, bir diye- insanlığa, uygarlığa karşıymış. O ka- yanist olarak döndüğü luğumda anılarla yaşadım. ceğin var mı? Bir şey yazmak, ekle- dar kötülük yapabilen insanın artık ve yine Chopin’in yarıda On üç yaşındayken baba- mek ister misin?” diye. insan kalması zormuş. kesilmiş olan Do Diyez mın kitap rafında bulup giz- Biermann da diyeceğini diyor: “Bu Minör Noktürn’ünü çaldı- lice aşırdığım bu defter sa- kitabın ne önsöze ne de sonsöze ge- NAZİ BOMBARDIMANI VE MÜZİK! ğı zamana kadar devam yesinde, niçin bir büyük- reksinimi var, ayrıca işin doğrusu hiç- Bana o filme kaynaklık etmiş kitabı ediyor. babam ya da büyükannem bir yorum ve açıklama da istemiyor.” çevirmem önerildiğinde biraz durak- Oğlunun yazdığı önsöz- olmadığını, babamın niçin Yani alın okuyun, kararınızı kendi- sadım, “O güzel filmden sonra kitabı den öğrendiğimize göre hiçbir zaman ailesinden söz niz verin, yorumunuzu kendiniz ya- çevirmeye gerek var mı acaba” dü- Szpilman savaş bittikten etmediğini öğrendim.” pın, yaşananların dehşetiyle nasıl şüncesi geçti kafamdan. Ama varmış, bir yıl sonra, anılar henüz Oğul şöyle devam edi- başa çıkarsanız çıkın. n varmış! Film, koca bir kazana bir kep- kafasında tazeyken ve yaşadıklarının yor: “… bu kitabın başka insanlar çe daldırmak, o kazanın içindeki şey- dehşetinden bir türlü kurtulmadığı- açısından çok önemli olabileceği- Piyanist / Wladyslaw Szpilman / Çev. den bir kepçe almak gibi bir şeymiş. nı, bu dehşetten kurtulmadıkça ha- ni hiç düşünmemiştim ancak bir gün Wladyslaw Szpilman’ın anıları, 23 Ülker İnce / Koridor Yay. / 260 s. 12 14 Ekim 2021