Katalog

WILHELM GENAZINO’DAN “AŞK APTALLIĞI” OKURLARA ‘Çılgınlığın diyalektiği’nde bir erkek’ Wilhelm Genazino “Aşk Aptallığı”nda, kıyamete dair seminerler düzenleyen, başarısız bir evliliğin ardından iki sevgilisi Sandra ve Judith’den hangisiyle yaşayacağına karar vermeye çalışan isimsiz anlatıcının ruh hâlini ve girdiği çıkmaz sokağı, ayrıntılar ve ilginç toplumsal gözlemler eşliğinde okura sunuyor. ALI BULUNMAZ alibulunmaz@cumhuriyet.com.tr 1965’ten bu yana edebiyat sahnesindeki Alman yazar Wilhelm Genazino, yayımladığı ilk kitabı Laslinstrasse’den itibaren, gözlemlerini ince mizahıyla bütünlediği romanlar kaleme alıyor. Sütre gerisinde duran Genazino, karakterlerin zihninde gezdirdiği okuru hayatın ve deneyimlerin içinden geçiriyor. Anlık sessizliklerden sahneler türeten ya da önemsiz diye nitelenen ayrıntıların, hayatta nasıl kilit rol oynayabileceğini anlatan Genazino, yalınlığın sıra dışılığını her kitabında mutlaka işliyor. Yazarın bir başka yönü, absürd denebilecek olayları romanlaştırması. Mutsuzluk Zamanlarında Mutluluk’tan (Çeviren: Zehra Aksu Yılmazer, Ayrıntı Yayınları, 2016) ve O Gün İçin Bir Şemsiye’den (Çeviren: Çağlar Tanyeri, Jaguar Kitap, 2014) sonra Türkçeye çevrilen Aşk Aptallığı’nda Genazino, dünyanın sonuna dair seminerler düzenleyen, başarısız bir evliliğin ardından iki sevgilisi Sandra ve Judith’den hangisiyle yaşayacağına karar vermeye çalışan isimsiz anlatıcının ruh hâlini ve girdiği çıkmaz sokağı, yine ilginç ayrıntılar eşliğinde okura sunuyor. İKİRCİKLİ TUHAF SEVGİ Almanca uzmanı, sosyolog ve felsefeci Genazino, etrafında olup bitenleri ve insan davranışlarını hayli titiz biçimde gözlemlerken takıldığı eşiklerin, kişinin hayatını nasıl zorlaştırdığını iyi süzüyor. Aşk Aptallığı’nın başkarakteri anlatıcının ikilemi, bunu körükleyen hüzün ve kafa karışıklığı, beraberinde çözümsüzlük getiriyor. Anlatıcının evliliğini başarısız kılan da Sandra ile Judith ikilemine sürüklenmesine neden olan da bir türlü aşamadığı o eşikler. Fakat kendisi bunları netleştiremediğinden tedirgin bir yaşam sürüp benliğiyle hesaplaşması gerektiğini biliyor ve “Olduğu gibi devam eden hayat nerede?” diye soruyor. Anlatıcının, Sandra ve Judith ikilemi, kişiliğini özetleyen tuhaf bir sevgi doğuruyor; “Kadınları kıyaslamanın iğrençlik ve hatta zevksizlik olduğunun farkındayım ama bu kıyaslama eğlenceli oluyor” dediğinde onun zihin dünyasına dair bir ipucu yakalıyoruz. Daha sonra zaten dökülüyor: “Bütün erkeklere iki kadın ve bütün kadınlara iki erkek dilerim, en azından dönem dönem çünkü iki kadın veya iki erkek, kendimizi hemencecik o yoksunluk yasasına teslim etmeden önce, zavallı hayatlarımızla baş etmek için kullanabileceğimiz asgari bolluktur.” Bu “veciz” sözü, orta yaş krizi gibi bir klişeyle açıklamak zor çünkü derinlerde gedikleri bulunuyor anlatıcının. Hakkında konferanslar verdiği kıyamet teorileri ve zekâsı bile sorununu belirmede yetersiz kalırken genel gidişat içinde erittiği durumunu, olumsuzluklara rağmen sonunda bir olumlamanın geldiği ve her şeyin bir şekilde devam ettiği “çılgınlığın diyalektiği” diye tanımlıyor. KARAR VERME PSİKOZU “Çılgınlığın diyalektiği”nde debelenen anlatıcının bulduğunu sandığı “çözümler” de ilginç: Sandra veya Judith’den birini seç Wilhelm Genazino mek ya da üçlü olarak yaşamak! Bu delilik hâlinin en kestirme tanımı, eril bir seçme ikileminden doğan korku ya da romanın ismi gibi tam anlamıyla bir aşk aptallığı. Gelecek, teknoloji, var oluş ve insanı sarıp sarmalayan açmazlar hakkında konuşup fikirler ortaya atan anlatıcı, kendisini enikonu bir açmaza hapsediyor. Üretmeye çabaladığı “çözümlerle”, dâhilik ve salaklık arasındaki ince çizgide gezinirken “her zaman bir çıkış kapısı veya ikinci gerçeklik aradın sen, aşkta da öyle yani kendine karmaşık bir yaşam biçimi seçtin, şimdi de bunun bedelini ödeyeceksin, o kadar” diye bir cümle zihninde dolanıyor. Bu ifade, anlatıcının yaşadığı çatışmanın; “aşk aptallığının” ve içsel doyumsuzluğunun özeti. Âdeta bir ergen sarsaklığıyla yol alan anlatıcının hâli pürmelâlini ortaya koyan ifadelerden biri de şu: “İçimdeki darmadağın suskunluk keyfi de bu aleni kayıtsızlık ortasında dikilmek de hoşuma gidiyor.” Adını koyamadığı derdini çözmeye uğraşan ve evliliği gibi bunda da başarısız olan anlatıcının tasvirleri tamam ama iş teşhise geldiğinde sıkıntısı büyük. Anlık ruh hâlinden ötürü yanlış karar verme psikozu, onun sürekli sendelemesine ve ikilemde kalmasına neden oluyor. Böylesine ikircikli bir karakter ise Genazino’nun yazınsal başarısı ve Aşk Aptallığı’nın altyapısını sağlam kılan en önemli öğe. n Aşk Aptallığı / Wilhelm Genazino / Çeviren: Özden Özberber / Jaguar Kitap / 178 s. “Dua Çiçeği” E debiyat ve çeviri dünyamızın önemli adlarından Kamuran Şipal. Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazanan kitabı ‘Sırrımsın Sırdaşımsın’dan sekiz yıl sonra yeni romanıyla çıkıyor okur karşısına. Şipal’in yeni romanı ‘Dua Çiçeği’, kadın ve kızların dünyasında hayatı keşfeden bir delikanlının öyküsünü aktarıyor bize. Ortalıkta olmayan ve görünmekten hiç hoşlanmayan, daha doğrusu kitaplarıyla kendini görünür kılan Şipal ile bir söyleşi yapabilmeyi, karşınıza böyle bir söyleşi ile gelmeyi çok istememize karşın bunu başaramadık. Bu nedenle Şipal’in, inceliklerle dolu kaleminden gönül ilişkileriyle tatlanan ve çiçekli bir geçmiş zaman anlatısı olan kitabını Eray Ak değerlendirdi. Hikmet Altınkaynak’ın yeni yayımlanan kitabı “Edebiyatımızdan Portreler”, edebiyatımızın önde gelen, gündemde olan ustalarıyla çok da uzak sayılmayacak bir geçmişte yapılmış söyleşilerden oluşuyor. Yazarlarla edebiyat anlayışlarının, yapıtlarının ele alındığı bu söyleşilerle bir anlamda edebiyat tarihimizin çeşitli halkaları bir araya getiriliyor. Adil İzci, Hikmet Altınkaynak ile kitabı üzerine bir söyleşi gerçekleştirdi. Bol kitaplı günler... KITAP İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç l Genel Yayın Yönetmeni: Murat Sabuncu lYayın Yönetmeni: Turhan Günay l Editörler: Ali Bulunmaz, Eray Ak l Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı l Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Faruk Eren l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Cumhuriyet Reklam: Reklam Direktörü: Deniz Tufan l Reklam Müdürü: Ayla Atamer l Tel: 0 (212) 343 72 74 l Baskı: DPC Baskı Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. l 319 Temmuz 2018 turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr twitter: www.twitter.com/CumKitap