Katalog

KItap Kitap Gölgesi Renkler... Sesler... Harfler... AYTÜL AKALl ÇİĞDEM GÜNDEŞ lMAVİSEL YENER lMUSTAFA DELİOĞLU Sabahattin Ali’den öyküler Çocukları edebiyatın derin sularına davet etmek amacıyla yayımlanan Sabahattin Ali seçkisinde üç öykü yer alıyor. MAVİSEL YENER www.maviselyener.com E debiyatımızın kilometre taşlarından olan bir yazarın öyküleri ve Sedat Girgin’in sıra dışı çizgileri, seçkiyi yayına hazırlayan Filiz Özdem’in çocuk okuru yakından tanımasının yarattığı şans ile birleşince iyi bir kitap ortaya çıkmış. Üç Öykü’nün yaş grubuna uygun tasarımla yayımlanmasının, on bir yaş üstü okurun, Sabahattin Ali gibi bir öykücüyü tanıyabilmesi açısından da değerli olduğunu düşünüyorum. Öykü ve roman yazarı olarak Sabahattin Ali’nin Cumhuriyet edebiyatındaki yerini kuramsal olarak anlatmak yerine, çocukları onun metinleriyle tanıştırmak iyi fikir değil mi? Yazarın, Değirmen (1935), Kağnı (1936), Ses (1937), Yeni Dünya (1943) ve Sırça Köşk (1947) adlı beş öykü kitabında toplam altmış dört öykü var. Bu kitapta, çocuklar için özenle seçilmiş üçünü okuyoruz: Arabalar Beş Kuruşa, Ayran, Sırça Köşk. Üçü de yazarın toplumsal konuları işleyen yönünü genç okura fark ettiriyor. İlk iki öykü, Sabahattin Ali’nin yakından tanıdığı köy ve kasabalardaki ekonomik düzene dikkat çekerken, Sırça Köşk yazarın masalsı dili kullanmadaki ustalığını gösteriyor. EKMEK PARASI KAZANAN ÇOCUKLAR ‘Arabalar Beş Kuruşa’ ile ‘Ayran’da ekmek parası kazanmak zorunda olan iki çocuk anlatılıyor. KağnıSes’te yer alan Arabalar Beş Kuruşa’da, sokakta oyuncak satmaya çalışarak ailesine katkıda bulunan yoksul çocuk ile onun arkadaşı olan varsıl çocuğun arasın daki eşitsiz durum ortaya koyuluyor. Çocukların yürekleri her ne kadar bir olsa da varsıl aileler çocuklarının diğerleri ile dostluk kurmasını istemiyor. Bu hikâye Sabahattin Ali’nin, kahramanlar arasındaki farkları anlatan, ezilen yoksul kesimi yansıttığı öykülerine bir örnek. Yazarın Yeni Dünya adlı kitabında yer alan Ayran’da, Anadolu’da ailesinin geçimini yüklenen Küçük Hasan’ın, bir kış günü köyünden epey uzaktaki istasyonda ayran satmaya çalışması ve ekmek parası kazanamadan köye dönerken yaşadıkları anlatılıyor. Belki de çocuk okurun yüreğine en çok bu hikâye dokunacak. Ezenezilen çatışmasına masalsı dille dikkat çeken Sırça Köşk, Sabahattin Ali’nin 1947’de yayımlanan kitabına adını vermiş. Sırça Köşk’te anlatılanların, her çağın politik ve sosyal şartlarında yaşanması olası. Kendini gücün odağı zannedenlere halkın nasıl bir ders verdiğini anlatan, değerler üzerine düşündüren bir öykü. ÇOCUKLAR İÇİN NEDEN SABAHATTİN ALİ? Çocukların çeşitli yazınsal türleri okuyarak, nitelikli bir okuma deneyimi, edebiyat kültürü kazanmasını önemsiyoruz. Fakat bunu yaparken ilk şart, kitaptan zevk alması, onunla heyecanlanması. Sabahattin Ali’nin neden çocuklarla buluşturul duğu ve bu üç öykünün seçildiği düşünülebilir. Çocuk okurun heyecan ları, nelere üzülüp sevin diği, paylaşmak istedik leri, sorun çözümlerine nasıl ortak olabildiği gibi soruların yanıtları verildi ğinde, bu yazınsal me tinlerin seçilme nedeni daha iyi anlaşılıyor. Sabahattin Ali’nin sade dili, güçlü anlatımı, önerilen yaş grubu için metni kolay kılar, kitabın rahatça okunmasını sağlar (Asım Bezirci, Sabahattin Ali’nin öyküleri, yakından tanıdığı köy ve kasabalardaki ekonomik düzene dikkat çekiyor. Sabahattin Ali’nin yüzde 82 Türkçe sözcük kullandığını belirt aracılığı ile yaşamın farklı durumlarına miştir). Yeis, mukabil, iktifa, tahayyül çocuğun tanıklığı sağlanır. On bir yaş gibi günümüz çocuğunun dağarcığın üstü okur, kendi deneyimleriyle sınırlı da olmayan sözcüklerin Türkçelerinin olarak metinleri algılar. Dilin anlatım kitapta dipnotlar aracılığı ile verilmesi, gücünü sezinler. dil sorununu tamamen ortadan kaldı Sabahattin Ali edebiyatını gözden rıyor. geçirmek için elbette buradaki yerimiz Anlatılanlar “sıradan” olaylar gibi yetersiz kalır. Edebiyat geçmişimizin görünse de çocuk okurun derinlikleri köşe taşlarından birini, ilk gençliğe ne dokunur, bireyselden yola çıkarak adım atan çocukların bilincine katma toplumsala nasıl varılacağını gösterir. nın önemli bir çaba olduğu kanısında Farklı toplumsal ve ekonomik koşullar yım. n da yaşayan çocukların buluşabildikleri ortak duyarlıkları başarıyla yakalamış Üç Öykü / Sabahattin Ali / Resimle metinlerdir bunlar. yen: Sedat Girgin / YKY / 2016 / 52 s. / Öyküler uzun olmadığı için kitabın 11+ hedeflediği yaş grubunun ilgisini daha çok çeker, çocukların dikkat süresini Mavisel Yener, Ata Cad. Defne Sok. zorlamaz. Bu kitaptaki öyküler aracılığı No: 1, D: 1, Balçovaİzmir ile nitelikli atölye çalış maları da yapılabileceği ni düşünüyorum. Klasik olay düzenine bağlı yazılması, eğitim sistemimizin sıkı sıkıya bağlı olduğu, “giriş, ge lişme, düğüm, çözüm” formatına uzak düşmez. Sabahattin Ali, küçük insanların yaşamlarına ayna tuttuğu için bu kitabın ilerinin yazarla rının kulağına öykü türü ile ilgili fısıldayacakları vardır. Yazarın didaktik bir söylevci olmaması önemlidir. Bu öyküler 14 25 Ağustos 2016 KItap