Katalog

MAKSğM GORKğ Türkçesi: Zaven Biberyan Türkçesi: Mazlum Beyhan BAHAR DADALOĞLU’NUN ANILARI Köy Enstitülü Avşar Kızı Bahar Dadaloğlu, “Köy Enstitülü Avşar Kızı” adlı kitabıyla Köy Enstitüleri yıllarına tanıklık ederken bu okullardan yetişen öğretmenlerin özverili çalışmalarını başarıyla yansıtıyor. HASAN AKARSU K öy Enstitülü öğretmen, ozan, yazar Bahar Dadaloğlu, 1930 KayseriPazarörenAlagazi Köyü doğumlu. 1949’da Pazarören Köy Enstitüsü’nü bitirdi. Ozan Nebi Dadaloğlu’yla evlendi. Aynı okulu bitirip birlikte öğretmenlik yaptılar. Bahar Dadaloğlu, Köy Enstitülü Avşar Kızı kitabında, yaşamöyküsünü çocukluk yıllarından başlayıp ailesiyle, geniş çevresiyle, köy enstitülerinin işlevine, kapatılışlarına tanıklıklarını da katarak günümüze değin geçen süreç içinde anlatıyor. Dadaloğlu, yoksul, yetim ve öksüz bir yaşamın önünü açacak çabalar içindedir sürekli. Halkın gözünde, “Öksüz Mektepleri” olan Köy Enstitülerine umut bağlar. Kırsal kesimde, yoksulluk içinde geçen çocukluğu bir direnç simgesidir. Şimdi seksen beş yaşında olduğunu düşünürsek çocukluğundan bu yana yaşadıklarını böylesine ayrıntılı olarak anımsayıp anlatması, bellek gücünü ve disiplinli çalışmasını gösterir. Yine Köy Enstitülü eğitimiciyazar Pakize Türkoğlu da çocukluğunu ve okul yıllarını aynı biçimde ayrıntılarıyla anlatır. Bu da köylerde yitirilen ne çok değerimiz olduğunu düşündürür bize. Dadaloğlu ailesini, yakınlarını, köyünün bireylerini, 1940’ların Anadolu kırsal kesim yaşantısını anlatır, bunlardan kesitler sunar. Köylünün kullandığı özlü sözlere yer vererek anlatımını güçlendirir: “Beni babaannem kadar seven bir de anamın anası vardı. Kurtlar köyünden Kara Emine Ebem... Entari dikerdi bana... Koluna büzgü yapar, üzerine kırmızı şeritler diker, elime geçeni koyayım diye iki tarafına da cep yapardı. İki ebem de, ‘Cepsiz insanın kısmeti kesilir! Cebin olursa, ne bulursan içine atarsın!’ derdi...” (s. 31). KÖY ENSTİTÜSÜ YILLARI Dadaloğlu, yaşı küçük olsa da okula başlar, okumayı söker, çalışkanlığıyla ilgi çeker. 28 Nisan 1944’te enstitüye yazıldığı tarihi doğum günü kabul eder. Köy Enstitüleri Marşı’nı coşkuyla söylerler: “Aynı yolda aynı emek/ Gönüllerde tek bir dilek/ Türk köyünü önde görmek// Engelleri aşıyoruz/ Ülkümüze koşuyo ruz...” (s. 110). Emmioğlu Nebi ile aynı sınıfta okurlar ve öğret men olduklarında evlenir. Bahar ile Nebi Bahar Dadaloğlu eşiyle birlikte Dadaloğlu’nun atamaları yapılır. İlk yıllarında geçim sı kıntısı çekerler. Çalıştıkları köylerde ken dilerini sevdirirler, örnek olurlar. Asarcık Köyü, Ağırnaslı Köyü, Reşadiye Köyü vb. görev yaptıkları yerlerdir. Nebi Dada loğlu, ozanlığıyla da duyurur kendisini. Oğulları, kızları olur. Kayseri’de çalışır lar, Ankara’ya atanırlar. Geniş bir sanatçı çevreleri vardır ki saymakla bitmez: Âşık Veysel, Âşık İhsani, Dr. Mustafa Şerif O naran, Julide Gülizar, Genco Erkal, Ali Ek ber Çiçek, Muhlis Akarsu, Yaşar Kemal... Nebi Dadaloğlu, TÖS, TÖBDER, EĞİTDER kurucuları arasında olduğu için öğretmen çevresi oldukça zengindir. Köyün Çocuğu Yayınları da ses getirir. Bahar Dadaloğlu kimi arkadaşlarını ayrıntılı olarak anlatır: Remzi İnanç, Talip Apaydın, Turhanİl han Selçuk, Ümit Kaftancıoğlu, Sennur SezerAdnan Özyalçıner, Ali Yüce, Fikret Otyam, Vecihi Timuroğlu vb. Emeklilik yıllarında da sanatçıların çevresinde ve rimli, mutlu bir yaşam sürerler. Oğulları Ozan, faşistler tarafından öldürülünce büyük acı çekerler. Son durakları Edirne olur. Orada da çevrelerini bulup mutlu olurlar. Nebi Dadaloğlu, “Hoşçakalın gardaşlarım” diyerek 17 Şubat 2012’de sonsuzluğa gider. Dadaloğlu, Köy Enstitülü Avşar Kızı adlı kitabıyla Köy Enstitüleri yıllarına tanıklık ederken bu okullardan yetişen öğretmenlerin özverili çalışmalarını başa rıyla yansıtıyor. O yılların köy yaşantısını anlatırken yoksul Anadolu’dan kesitler sunar. Aydın ve yazarlarımızın gericiliğe karşı olan devrimci savaşımından örnek ler verir. Eşi Nebi Dadaloğlu görseydi bu yapıtını kim bilir ne çok sevinirdi. n Köy Enstitülü Avşar Kızı/ Bahar Dadaloğlu/ Berfin Yayınları/ 432 s. 8 9 Haziran 2016 KItap