Katalog

WALTER BENJAMIN’İN KİTAPLIĞINDA OKURLARA ‘Koleksiyoncu kuş etmek. Koleksiyoncu biriktirirken çoğunlukla okumayacağı kitapları koruma altına alır. Bu “muhafazakârlık”, nesli tükendiğinde kitaplığı yavaş yavaş genişletir. Kitaplar, Benjamin’in kütüphanesine yukarıdaki gibi muhtelif yollarla doluşur ama özellikle “taktiksel içgüdü” dediği, seyahatlerin anlaşılır’ de antikacıları bulma yetisi ona gezdiği şehirleri epey bir tanıma fırsatı verir. “NESNEYLE SAMİMİ İLİŞKİ” Bir koleksiyon için hangi kitabın anlamlı ve değerli oldu ğunun çeşitli yollara başvura rak anlaşılabileceğini söylüyor Benjamin. Bunlardan biri, Walter Benjamin, “Kitaplığımı Yerleştirirken Kitap satıcıların tavsiyesi (ki bu çok netameli). Bir diğeri kataloglar ve müzayedeler. Bir başkası ise Koleksiyonculuğuna Dair Bir Konuşma”da toplamanın, edinmenin ve biriktirmenin mütevazı pazar tezgâhları ya da miras. Hangi yolla olursa olsun, kitap edinmek ve onu koleksi zaman ve hatıralarla bağlantısına ilişkin düşüncelerini yona katmak Benjamin’e göre kişinin, ruhunu özgürleştirmesinin önünü açarken kitabın okura açıyor. özgürlüğünün keşfine de önayak olur. Benjamin, Pandora’nın Kutusu’nu aralar gibi kolileri alİ bulunmaz [email protected] siyoncunun en önemli dürtüsü haline gelir. Koleksiyoncu, alıp yoklarken kitap koleksiyonculuğunun tarihle, mülkiyet kavramıyla, zamanla ve hatıralarla bağlantısını eşeliyor. Bu anda biriktirdiklerinin hem bildiği tek şey “koleksiyoncunun nesli önceki sahipleriyle tükendiğinde anlaşılacağı.” K oleksiyonu yapılan ne varsa fark ettirmeden biriktirene yük olmaya başlar. Daha doğrusu dışarıdan bakan böyle görür. Ancak biriktiren, topladığı şeyle hem de üretildiği zamanla ilgili düşünür. Benjamin buna, “nesnenin tüm geçmişiyle ilişki kurma” der. Koleksiyoncu, sakladığı o nesnenin âdeta uzak geçmişini görür; Girişilen araştırma ve biriktirme eylemi, belki de anıların yitip gitmesini engelleme amacıyla gerçekleştiriliyor; böylece Benjamin’in “nesneyle samimi ilişki” dediği şey, edinme arzusundan koruma güdüsüne doğru dümen kırıyor, olamaz mı? n rin kendisinin sırtına kambur olduğunu kabul etmez. Olayı en fazla, vakit alan bir zevk diye niteler. Gelgelelim mevzu koleksiyonun elden geçirilip düzenlenmesine geldiğinde Benjamin’in “eskizaman imgesi” diye nitelediği şey tam da buna karşılık gelir. Eski bir kitap, bir koleksiyoncunun eline geçtiğinde Benjamin’in bahsettiği imge canlanır, böylece o kitap yeniden Kitaplığımı Yerleştirirken Kitap Koleksiyonculuğuna Dair Bir Konuşma/ Walter Benjamin/ Çeviren: Deniz Kurt/ SUB Yayın/ 40 s. alarm zilleri çalar. Kaosun çekiciliği doğar. Bunun yarat logos’un güçlüğüyle karşı karşıya gelir. tığı çocuksu neşe, Mesele, Walter Benjamin’in Kitaplığımı Benjamin’in gözüne Yerleştirirken Kitap Koleksiyonculuğuna takılan her kutuda Dair Bir Konuşma adlı metninde dediği anıların nefes alıp gibi koleksiyonun kendisinden koleksi vermesini sağlar. yonculuğa doğru kayar. Yazar, kitap birik Böylece eski dünyayı tirmenin tutkusundan bahsederken genel yenileme isteği de leme yaparak “Her tutku kaosa yakındır koleksiyoncu için ama koleksiyoncunun tutkusu, bilhassa başat hale gelir. hatıraların kaosuna yakındır” diyor. Yazarın bu nok tada aklına takılan “ESKİZAMAN İMGESİ” hayati soru ise şu: Benjamin, kitaplarını raflara yerleştir “Kitaplar, bir kolek mek üzere kutuları açtığında koleksiyon siyonun eşiğini aşıp culuk üzerine enine boyuna düşünmeye koleksiyoncunun başlıyor. Karmaşa ve düzenin diyalektiği eşyası haline nasıl ni simgeleyen koleksiyonculuk, nesneleri gelir?” Yanıtı basit: sevme ve kaderlerinin farkına varmayla Kitap yazmak, satın da bağlantılı. Yazarın buradan mülkiyete almak ve sahibine Koleksiyoncu, alıp biriktirdiklerinin hem önceki sahipleriyle doğru çizgi çekmesinin bir anlamı var el geri vermek üzere hem de üretildiği zamanla ilgili düşünür. Evi bir müzeyi andıran bette: Edinmenin büyüsü ve arzusu, kolek kitapları değiş to Benjamin buna, “nesnenin tüm geçmişiyle ilişki kurma” der. Turhan Günay için... K itaplar dostu Turhan Günay’dan söz açınca bir anımı mutlaka anlatmak isterim. 2000’lerin başındaydı, yoğun karlı bir kış günü; evde kar yılgısıyla otururken sevgili arkadaşım Turhan telefon etti, pek öyle araşmazdık. Turhan, Memet Ağbi’nin ölümünü haber veriyordu. Cenazesi yarın Altunîzade Camii’nden... Ansızın gençliğim, Yeni Dergi yılları, dosyamda öyküler, Memet Fuat’a gidiyorum... Turhan Günay “Seni çok severdi” diyordu. Memet Ağbi’yle son yıllarında, hastalığından dolayı seyrek görüşüyorduk. Turhan’ın sözü yüreğimi yaktı. Çünkü Memet Fuat duygularını belli etmezdi. O an Turhan Günay’ın birleştirici kişiliğini kavradım. Ertesi gün Handan Şenköken’le birlikte cenazeye giderken söylemiş olmalıyım; kitaplara, eserlere sevgiyle yaklaşan Turhan Günay, insanlar arasındaki ilişkilerde de, ölümden sonra bile güzellikler, iyilikler yaşatmanın peşine düşmüş... Tanıdığım Turhan Günay uzun yıllardan beri daima o birleştirici kişiliğiyle iyiliğe ışık tutuyor. Selim İleri KItap İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç l Genel Yayın Yönetmeni: Murat Sabuncu lYayın Yönetmeni: Turhan Günay l Sorumlu Yazı İşleri Müdürü: Abbas Yalçın l Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Cumhuriyet Reklam: Reklam ve Pazarlama Direktörü: Ayşe Cemal l Reklam Müdürü: Ayla Atamer l Tel: 0 (212) 251 98 74750 (212) 343 72 74 l Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. l 31 Aralık 2016 [email protected] [email protected] twitter: www.twitter.com/CumKitap