Katalog

BULMACA 1 A 2 B 3 F 1 G 2 M 3 E 4 Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU H 5 A 6 E 7 N 8 A 9 Mihály Hoppál’dan bir inceleme [email protected] C ‘Şamanlar ve Semboller’ Mihály Hoppál, insanlığın bilinçli sanat faaliyetleri olarak nitelediği kaya resimleri üzerinden, bir Şamanizim okumasına girişiyor kitabında. r M. Mehmet HAKTAN ikkat çekiyor mu bilmem ama günümüzde Şamanizm; televizyon kanallarındaki belgesellere sıkça konu oluyor, üzerine birçok araştırma yapılıyor, dahası kentsel pratikte dahi kendini “şamanist” olarak tanımlayan insanlara rastlanabiliyor. Şamanizm’e karşı artan bu ilginin nedenleri ayrı ve kapsamlı bir araştırma konusu. Ancak şimdi okuyacağınız yazının konusu artan bu ilginin nedenlerini araştırmıyor. Sadece artan bu ilginin sonucunda ortaya çıkan daha da derinlerine inme arzusunun yansıması olan bir çalışmadan dem vurma derdinde. Çalışmanın sahibi Mihály Hoppál. Konuya biraz ilgisi olanlar, alanda kapladığı yerden ötürü bu ismi hemen hatırlayacaktır. Yazarı tanımak adına bir başka ipucu da Türkçede daha önce yayımlanan kitabı Avrasya’da Şamanlar olabilir. Alana ve konuya yıllarını vermiş Mihály Hoppál’dan az da olsa bahsetmekte yarar var. 2015’i yaşıyoruz. Hoppál bu konunun peşinden 1970’lerin ortalarından beri koşuyor. Avrasya’da Şamanlar adlı kitabının önsözünde şöyle diyordu yazar: “70’li yılların ortalarında ilk kez Sibirya’da bulunurken bunun hayat boyu sürecek bir seyahat olduğunu anladım.” Biz de bugün hâlâ konusunun peşinden koşan ve literatüre onlarca makale kazandırıp çokçasını kitaplaştıran Hoppál’ın, bu “hayat boyu sürecek seyahatinin” verimlerini okumaktayız. Yazarın Türkçedeki yeni kitabının adı Şamanlar ve Semboller. Hoppál, Şamanlar ve Semboller’de, Avrasya’da Şamanlar ile açtığı çemberi biraz daraltarak daha özel bir alana yöneltiyor ilgisini. Kaya resimleri ve göstergebilim ışığında bir Şmanizm okumasına girişiyor. Avrasya’da Şamanlar daha çok, farklı bir çekimi etrafında toplamaya başlayan bu kültürel mirasın, Batılı araştırmacılar tarafından edinilen yeni bulguları da içine katarak dertop eden bir araştırmaydı. Kitabın vurgusunu ve sesini bulduğunu nokta ise Şamanizm’i çok geniş bir coğrafyada ve çok farklı toplumlarda yaşanmış, yaşanmakta olan bir inanç özgürlüğü, bir var oluş ve kültür aktarma mücadelesi olarak yansıtmasıydı. Türkçede yeni yayımlanan kitabında “meraklısına” diyebileceğimiz bilgileri bir araya getirmiş Hoppál. Ancak bir diğer yandan yazarın konuyu ele alış şekli, anlatımı ve kitabın konusundan kaynaklı bol görsel melzemeyi içermesi, konuya teşne olmuş hemen herkesin ilgisini çekebilecek bir kitap olmasını sağlıyor Şamanlar ve Semboller’in. Şamanizm’i bu kez kaya resimleri üzerinden göstergebilimsel bir bakışla okumaya girişiyor ünlü araştırmacı. Şamanlar ve hemen tüm Orta Asya coğrafyasında görülebilecek kaya resimleri arasındaki bağıntıyı, pek çok farklı kaynaktan topladığı bilgilerle harman ederek okura sunuyor. Yazarın, kaya resimleri üzerinden temas etmek istediği nokta ise bizi yine bir önceki çalışmasına yaklaştırıyor. Hoppál kaya resimleri üzerinden yaşanmışlıklara dokunmaya çalışıyor. İnsanlığın bu “bilinçli sanat faaliyetlerinin”, bir şekilde Şamanizm, şamanistler ve şamanlarla temas ettiği biliniyor. Ancak Hoppál, bu bağlamın sınırlarını çizme uğraşında kitabında. Resimlerde tasvir edilen gerçek ve imgesel boyutları açığa çıkararak bir şamanın biliçdışı serüvenini ne yollarla gerçekleştirdiğinin izini sürüyor örneğin. Ya da bu resimler üzerinden artık çok uzaklarda kalmış bir tarihin ayak izlerini takip etmeye çalışıyor. Orta Asya başta olmak üzere Çin, Avrupa ve Amerika’da da benzerleri bulunan bu kaya resimlerinin benzerliklerinden giderek ortak bir insanlık hafızasının mümkün olup olmadığı hakkında arayışlara giriyor. Hepsinden önemlisi bir tüm ortaklıklar üzerinden bir büyük kuram inşa edilebilir mi sorusunun yanıtlarını arıyor. Üstelik bunu, kendisinin öne sürdüğü fikirlere itiraz edenleri de işin içine katarak, geniş bir literatür araştırmasıyla gerçekleştiriyor. Şamanlar ve Semboller, tüm içeriğiyle konuyla yakından ilgilenenler için vazgeçilemeyecek ve her dem başvurulacak zengin bir kılavuz kitap. Literatüre hakim olmayıp tanımak isteyenler için ise mecburi bir basamak. n 10 D 12 A 11 J 12 G 13 D 14 F 17 G 15 D 16 K 17 D 18 J 19 A 21 G 20 M 21 D 22 A 23 C 24 M 27 E 25 K 26 A 27 F 28 M 29 B 30 M 31 M 32 D 34 B 33 I 34 I 35 E 37 I 36 M 37 M 38 G 42 C 39 N 40 A 41 H 42 A 43 N 44 D 45 D 47 B 46 A 47 F 48 G 49 N D 50 F 51 M 52 D 54 C 53 J 54 E 55 A 56 G 58 H 57 L 58 A 59 H 60 K 61 H 64 G 62 N 63 G 64 A 67 I 65 H 66 K 67 A 68 J 69 A 74 L 73 B 71 I 72 K 73 L 74 C 75 G 76 B 79 D 80 A 81 B 82 E Ö nce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Turgay Yılmaz’ın yapıtının adını ve türünü oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir alıntı ortaya çıkacaktır. G. “... zülfün yüzüme perde” (türkü). 38 12 1 63 48 75 56 H. Edirne’nin Romanların en yoğun olarak yaşadıkları semti. 59 4 41 61 65 I. Büyükanne. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Melih Cevdet Anday ve Arif Damar’ın birlikte yazdıkları roman. 71 33 34 J. “Diana ...” (Tatlı Sert dizisinde Emma Peel rolünü oynayan ünlü aktris). 18 68 53 11 8 26 55 69 42 5 67 19 46 40 64 58 22 B. İlkel benlik. K. “Merlene ...” (Jamaika doğumlu Slovenyalı ünlü sprinter). 16 72 60 66 25 L. Bir bakanlığı simgeleyen harfler. 76 29 C. “... Hughes” (Sylvia Plath’ın eşi olan İngiliz şair). 73 70 57 M. Fok. 23 74 9 28 36 37 20 2 51 24 31 30 D. “Atatürk’ün biraz evvelki neşesi kalmamıştı. Çünkü çiftliğin ilk çorak günlerinin bir yeşillik hatırası yerinden çıkarılmış ve yok olmuştu. Yol boyunca yürüyerek ... ...nı aradık.” (Afet İnan, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler). N. Dean R. Koontz’un bir korku romanı. 43 7 39 49 62 Şamanlar ve Semboller/ Mihály Hoppál/ Çeviren: Fatih Sel/ Yapı Kredi Yayınları/ 136 s. 52 17 15 10 21 13 45 44 32 E. “Sırça ...” (Sabahattin Ali’nin kısa bir öyküsü). 3 54 35 6 F. Küçük vaşak. 1325 ÇÖZÜM: A. NADİNE GORDİMER, B. ARKADAŞIM EŞEK, C. LİLİ BENİ SEV, D. AÇ PERDEYİ, E. NİKRİZ, F. ÇİKSAV, G. ENKİDU, H. LİKİDİTE, I. İVAZ, J. KÜTİN Şiir: “rakı içmeli / kendinde ve kendisi için / bira şarap votka / tekila viski kendinde güzeldir / şiire uymaz” 47 27 14 50 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 3 2 6 1 6 T E M M U Z 2 0 1 5 n S A Y F A 2 3