Katalog

Numan Esinden "Devrim ve Demokrasi11 Bir '27 Mayısçı'nın anıları Devrim ve Demokrasi Bir 27 Mıiyı*ı,'imn AnıUrı gisiyle harekel içinde ra dikal bir rol oynuyor. llıtilalin kendi mantı^ı içinde, bağımsız bir seyir izlemesini savunan diğer sııbay arkadaşlarıyla birlikte ordudan tastiye edilen 14'ler'i oluşturuyorlar. Böylece başlayan Silahlı Kuvvetler bünyesindeki cunlalararası iktidar çe kişmesi, 12 Mart 1971'e kadar sürüyor. Sivil hayata geçtiklen sonra ordu içindeki ihtilalei giri^imlcre hcp karşı çıksa da, 12 Mart'ın işkence tezgâhlarından Numan l'^sin de geçıriliyor. Eikirlerini hayata geçirmek için gazete patıonlu^undan çeşirli deı nek ve vakıt iiyeliklerine kadar her araçtan yararlanıyor. Bugün 76 ya şında olan Numan Esin, kitabının girişindc anıları nı yazma nedenini şöyle açıkhyor: "Geçmişimi anlatmaktaki amacım, başımdan geçen olayları tarih mantığına uygun bir biçimde dile getirirken, dogrulan yakalamak, yer ver de yorumlara girmekti. Bu çalışmada yalnızca Numan Esin'in anılarının Isâgıda dökiilıııesi istegi tlegil; Türkiye'nin yakın tarihinin belirli dönemlerinde aklit rol oynamış bir kişinin, yeterince açıklıga kavııijmamifj bazı olayların aydınlatılmasıııda, en azından farklı bir açıdan yeniden ele alınmasında rol oynama dııygıısıı vaic.hr." HAFIZ OLMADI İHTİLALCİ OLDU r.ocuklııgunda "tarih yaratan adam olnıak" arzusııyla yanıp tııiuşan Numan Esin, başta matematik ve fizik olmak iizere derslerdeki başarısıyla öğretnıenleıinin gözbebegi biı dgreiKİdiı. Kuran kursuna gider. 1 latim in dirir. Sesi de gü/,eldir. An nesinin hahzolması isteğini bu kez "anlamını kavr.ıyamaılıgım şeyi ezberleyemem" diyerek geri çevirir. Kendisinden yaşça büyiik ögrcncilcrin kıskançlıgını çeken Esin, çevresindeki ya^ıtları iizerinde uyandırtlığı etkiyle onları örgütler ve bir giiç oluşturur. Müeadelede güeün öneminı, bu yıllarda kavrar: "Mütadeleyi seven bir insan olduğumdan, güciin önemini de gözden kaçirmamış ve kendimi zayıf noktada görmek istememişinıdir. Daima güçlü, ama aynı zamanda lıaklı olmak istemişimdir, çünkü güçlü olmak yetmez. Bana göre, haklı olnıak da şart. Giicü haklılıktan almak, ama güeü güçten de almak bazı dunımlarda gerekli." Araştıran, sorup sorgulayan, konula KİTAP SAYI 7 27 Mayıs Ihtilali'nin en etkin isimlerinden biriydi Numan Esin. pemokrat Parti'yi iktidardan düşürdükten beş ay sonra görevden uzaklaştırılıp yurtdışına sürgüne gönderilen Ondörtler'in başında da o vardı. Orduda darbeler geleneğine kapı açan hareketin önderi, Doğan Kitap'tan Devrim ve Demokrasi, Bir 27 Mayısçının Anıları başlığıyla yayımlanan anılarında, Türkiye tarihinin son 45 yılını daha iy anlamamızın ipuçlarını sunuyor. 11 HaşİmAKMAN B i/.inı kııs.ağm, 12 Mart doneminin etkilerinden sıynlıp ya vaş yavaş politize olınaya baş Indığı 19737^ yıllarmdaNu ınaıı Esin adı, t;im bir hilmeceydi. 21 Mayıs 1%0'ta iktidardan diişürülen Detnokrat Parti'yi desteklemekle ünlii Valan ga/.etesi, yeniden yayın hayatıııa başlamıştı. Uslelik bu sefer sol içerikliydi. Gazete solcu olmaya solcııydıı ama ne Yeni Ortam gazetesinin ne de Cıımhııriyct'in çizgisine benziyordu sokulıığu. Gazc.te.nin sahibi Numan Esin, ilanlardan da anlaşıldıgı kadarıy la, Esin Nakliyat'ın da salıibiydi. Solun enternasyonalist kanadına karşı soğuk bir tutumu vardı. Ornegin Aziz Nesin'in Nâzım I likmct hakkındaki eleştirel yazıları ya da ytllarca siirgündc yaşaınak zorıında kalan Zekeriya Scrtfl'in anıları, sola yönelik saldırı gibi algılantnış, bu da gazctc sahibi ve niyetleri konusunda yığınla soru işareti ne dönüşmiiştü. Cıa?ete 1977de ka pandı. Ne o zaman ne de daha sonra, Numan Iisin adı bir daha ortalıkta do laşmadı. Kıırmay yüzbaşı rütbesiyle kalıldıgı 21 Mayıs fhtilali'nc yön vermeye çalıs,an etkıli bir isim olan Numan Esin, üevriın ve Demokrasi, Bir 27 Mayısçının Anıları kitabıyla, yıllar Ihtilalln Istanbul'daki harekat planlarını Numan Esin. Orhan Kabibay ve Turke$ birllkte hazırlar. Henuz otuz yaşında olan Numan Esin. kosulların olgunla$masıyla, 26 Uayıs gecesi ihtilal emrini verlr. sonra yetıiden kar^ııııı/a eıktı. Dovrinı ve Demokrasi, Bir 27 Mayısçının Anıları, tek ciltte iki kitap halinde tasarlanmış. Yazılışı 1993'te tamamlanuu^ olan anılarını yayımlatmadan on yıl beklet ıni^ Numan Esin. Dört böliimden olıışan birinci kitap, Esin'in tloğıım tarihi olan 1929 1993 yılları arasında yaşananları kapsıyor. Numan Esin'in çocııkluk ve gençlik yılları birinci böliimü, 27 Mayıs 196Ö ihtilali'nin anlatıldığı ikinci bölüm izliyor. "( )ndörtler yurtdışında" başlıklı üçüneü bölümde, ilıtilalin tasfiye edilen radikal unsurla rının yurtdışında toparlanma çabaları, "Türkiye'de yeni hayat" başlıklı dördüneii bölümde ise 12 Mart darbesiyle sonuçlanan cııntalar dönemi anlatılıyor. tkinei kitap ise, 19932003 yılları arasında yazarın hayatındaki değişme ve gelişmelerle bazı ekleri kapsıyor. Demokrat Parti'yi (DP) destekleyen bir aileden gelen, tarihi bir kişjlik olarak lnönü'ye saygı duymakk birlikte (IHP'nin tek parti diktasından nefret eden, son derece parlak bir kurmay subay olarak Numan Esin, henüz otuzundayken giriyor ordu içindeki ihtilalci harekete. ürgütçülüğü, askcrlik dışmdaki konularda sahip oldıığu bil SAYFA 2 0 C U M H U R İ Y E T