Katalog

Ömer Ağın'dan "Alev, Duvar ve TKP" Bir aşk olarak Türkiye Siyascti OSMAN ÇUTSAY Ömcr Ağın, bır süre önce çıkan kitabı "Alev, Duvar ve TKP"dc, cşıtlık vc özgürlük mücadelesine adanmış bir ömrün geçicı dökümünu veriyor. T urkıye'nın, acdı halkıyla bırlıktc ve sosyalıst ınsanlık aılesı ıçrndekı onurlu yerını alnıasını sagldiıidk amacıyla, henıi7 yırmılerıne yenı gırmış ken ııstlendığı yukıın, sanddığuıdan ÇOK ddha ağır olduğunu cabuk sdptıyor Ama yukunağırlığını.kendısınegorevDildığıış leıden, ydnı sıyasetten kaçmayan, her tur lu mıhnetın aftına gırebılen engm yııreklı bır kuşağın oykusıınu yıne de yaşıyor Bu şekdde kaleme alınmış kıtdpldrın sa yısı çok az Nedense ozellıkle 1975 1980 aıası J uıluye sıyasetınde çok etkdı olnıuş bır hareketlenmenın sorumluları, onculerı, Mşıyıcılan, herhangı bıı dokıım verme yı duşunmedder Omeı Ağın, 12 Lylıd'e açılan ve sonrasını da ıçeren bır donemın en onde gelen ıkı devrımcı sıyasal hareke tındcn bırınde yaşadıklarını, yenı kuşak ların değerlendırmesıne sunarken yalnız dır ve bu, doğrusu hıc de kabul edılebılır bır çekıngenlık dcğddır Neden'' Çokbasıt YaşadıkJaıınızıeğerbıt aydın değerlendırmcsı olarak "yenı aydın kuşa ğının anali7İerıne maİ7eme" başlığı alrın da sunmazsanız, vazdı metın halınde tarı he bırakmazsani7, bazen basıt bır mafya çetesınden farkını/ kalmaz Sozlu tanh de ğd, aslolan, yazılı tarıhtır Işte Omer Ağın, bıı kıtabıyla, ozgıırleşecek I urkıye, eşıtlık çi bır yenı ulke ıçııı, yenı zanıanlard uddı malzemeler bırakıyor Ham olduğu elbette soylenemez, aıııa daha çok ışlenmesı ge rektığı kesındır Kırabın galıba en onemlı yanı, şıı Tıırkıye Komıınıst Paıtısı (IKP), koku dışar da dcğıl, Turkıyc'nın ıçuıdc, hem de raz lasıyla ıçındebır sıyasal harekettır Ayrıca, 1 urkıye ışçi sınılı uzerınde de uddı olçu lerdc etkılı olabılmıştır Daha 1970'lenn en hasında, sol çevrelerde "Parman" dı ye de bılınen 1 uıkıye Sosvalıst Mucadele Bırlığı'nın.Turkıye dekı toplumsal muca delenın doğı ııdan bıı ıırunıı olarak sahne yeçdaığınıgoıuyoruz "Daı anldinddPar tızın gcnış ınlamda Sosyalıst Mııcıdcle Bıılıgı I KP ve katddıgı /aınan yu/leıce ınsanı etkıleyen, onlarca ııyesı olan bır or gııttıı on beş kışı de degıl " (s 44) 1960'ların gorkemlı yukselışını hdzırla yan ve bıı yııkselışten nasıbını dlmış genç ınsanlatın I ıııkıye nın tatıhınenasıluam galarını vıırduklarım gosteren kıtap, ul kemi7 sohınun son deıere "yerh" bır tarı hı olduğunu, ozgurluk mucadelesının bu tıın dığer ıyı şeylcr gıbı "bi7im ozgıın bır parçami/" oldugunu kanıtlıyoı Dişatdan gelen pek çok şeyın, bu daıııganın olunı lu erkısını sifırlayabdecek bır guç, olum sıu bıı eneıjı ıçeıdıgını de "ıhsas eden ' Omer Ağın, bunu elbcttc bu ıfadclen kul lanarak yapmıyor Ama anlatrığı, bıze dı şarıdan dayatılan dcgd, bızını keııdı ıçı mızden çıkardığımı/, bır başka deyımle "anamizin .ık sutıı kadat helal" bıt ışıktıı Ba/eıı lıattakuulı lolunubırazlazlaabaı tacakk ıci.ıt voğun bıro7guvenlek ırşıkar şivavdı demek kı I uıkıye tnsanı "Inancım şu kı, cğer bu grup I KP'yc gırmeylp, yme Sovyrt çl/glsınde mucade lesıne devanı etsevdı, kendı oıgutsel anla yışlarıvla tonlumu orgurlemeyc çalışsay dı, 1 ıııkıyedevtımci h.ıı eketmın taııhı bıı gunduı daha degişık, daha olumlu bu noktada olıırdıı ınancındavım ( ) Her şevı ıle bııbıııiR a«,ık olan bıı gıup 1 KP'nın o donemde bu gruba çok şey katmadığına ınanıyo rıım ( ıınku I KP'de.bırkaçkı şıden başka ne kadro vardı, ne bır heyecan, ne de Turkıye devıımu notansıyelını yonlendıre bılecek guç ( ) Ismad Bden'ın deyımıyle B17 eşeğın kuyruğuna benzıyorduk, ne ıızuyor, ne de kısahyorduk'" (s 4445) Tarıh, bır eğılım olarak, ııste sınden gelemedığımız tra)edılenn de toplamı dır Bakiş açinıza baglı Orneğın, henuz yırmderını sııren gencecık bır Kurt delıkanlısı, Omer Ağın ıle, 70 lerını gerıde bırakmaya hazırlanan ls maıl Bılen'ı, Leıp/ıg gıbı bır sahnede ve Iurkı ye'nın adresıne daır ıımutlarla yuz yuze başka hiçbır şey getıreme/ Bır, bu var Bır de Omer Ağın'ın 19Aıalıkl978'devuııd ması Yanındakı arkada şı oldurulen ve kendısı de şans escrı olumden do nen bu arada aylarca yatağa bağlı kalan genç sıyaset adamı, tra)edının ıçınde bır başka tra|edıyı anlatıyor " Ydlar, ydlar sonra bıze ateş eden ınsan lardan bırıyle DıyarbakırCezaevı'ndekar ılastım lclam cezası almıştı Soruşturma arda bana ve Mehmet Lakmak a ateş eden ıkı kışıden bırı olduğunu, PKK'nın sdalılı eylemleune katddığını kabıd etmış ve bunun ıi7erıne ıdama mahkum olmuş tu Abas Yokuş adında bır genç tı Bırgun ce/aevı havalandırmasında Abas, "Ağa bey, ben si7in olaydan ıdam ce/ası aldım Gelıp mahkemede bıze ateş eden kışi bu değıldı dermısın^" dedı Dıyarbakır Ağır Ceza Mahkemesi'nde verdığım ıfade, o gencı ıdamdan kurtaran nedenlerden bı noldu " (s 128) 1 urkıve'nın adresını boyle hdtayelerden d ıha ıyı ne anlatabılır* Anlatılan, gerçektcıı de bızını hıkayenıızdıı Ancak bız, bu turhesaplaşmaların tuzağına duşmemeyı, onunde yııı udııgu ve sırtında taşıdığı par tının zaaflatına Lakaıak onıınla dgdı her şeyı lanetlememeyı başaran, serın hkırlı bıı yazaıla karşı karşiyayı/ Bu ulkeadına kendısınc mandmaz olçulcrde acı çektı renlere, vanı "Dıvarbakır cehennemı"ne ragınen, kuşagınııı çuk okudugu Goı kı nın o sıcak ınsan sevgısını duyumsatan bır vazarla 1 urkıye yı sevmek luıkleıı sevmck vc Kurt halkını sınırsız sevmek Omer Agın ıçın, lutfen tene77iıl edılmış bıı angarva degd, bıı goıev Kıtabın samı mı akışı ıçınde bıınu yakalamak kolay Butun bu 1971 kuşağı, yanı 12 Mart'ın bıcmeyc çalıştığı Omer Ağınlar, tuzaklarla boguşmak zoıunda kalan ama soıum luluktan kaçmayan yenı ınsan malzemesı nın ıpııçl ırını vermıyorsa eğer, başka ne yın ıpucunu veriyor> ()mer Agın ın anlartığı, sadeceTKP'nın degıl, 1 uıkıye solunun neıesınde oluıs.ı olsun kavga eden ve ınsana duyducu scv gının bedelını odeyen ınsanların hıkayesı du Omeı Agın ın, bu kıtaptakı sorumlu lıık yııklıı ço/umlemelcrı, bulmava çalış tığı vanıtlar Kurt sorununun kangrenleş mcsı vc 1 KP'nın butun hatlarıvla vaşadı gı yetersı/lık analıtık bıı madın ıırunıı Bıı çokuşıın, bıı yıkdışın, bıı çııııımenm nedenlerını araştırırken, so/cııgun cn gc nış anlammda, soluk soluga kaldıgını go tuyoruz Kıtabın, bır ıçtenlıgın ıırunıı ol duğunu o/ellıklcbu anlarda yenıden sap tanıak mumkun 1 akat 1 KI' nın 70 lerın sonıına doğru ıçmde tıkanıp kaldıgı tıav ma ve 12 Lylıd un bırıktırdığı acdar ıçın a r an an yanıtlar, doğ rusu hıç de yabana atdacak gıbı ' ' Deyım yerındeyse Partı çok ıdealıze eddıyordıı Hem tarafı mızdan hem de baskaları tara fından buyıındııyordıı ( ) O donem herkes, başta devlet ol mak uzere DISK'ı ve TKP'yı 7 urkıye'de devrım yapabılecek kadar guçju goruyor, ya da gosterıyordu Partı'nın İçinde de bu duşun cede olanlar vardı ( ) Parlak laflar sarf edılıyor du, ama Partı bu duıuma paralel orgutlenmış değıldı Çelışkı buradaydı Gelı^meyı kucaklayacak, gelışmeyı orgutleyecek, gelı^meyı gereklı doğrul tulara gereklı bıçım ve yontenilerle yonlendıre cek, kadrolarını bu nok ralarda seferber edecek, kendını yenıden urete cek, hatta kadrolarını yeterınce tanıyıp her bırını yerlı yerınde ıstıhdam edecek orgutlu bır konumumuz yoktu Saldırdarla karşdaşdınca bu anlaşdmaya bdijlandı Bu gorunum bırçok yerde panık yarattı Bızı gozunde buyııttuğu ıçın mevcut ıktıdar da panığe kapdmıştı Egemen guçler bu panık yuzunden devrımcı guçIere acımasızca saldırıya geçmıştı I Iıçbır sınır tanınmaddn yapdan pervaMzca ı^ken celerın bır nedenı de bu panıktı " (s 145147) Omer Ağın'ın, kışıselolsun, toplıım sal olsun, bu her açıdan anlamlı, sorumlu ve oğretıcı kıtabından çıkanlacak çok so nuç var Ancak herhalde en onemlı bır so nııç, sııreklı kokunun dışanda olduğu yolıında Turkıye halkının beynıne kazınan bır yalanın, maalesef bazen solun ıçınde de muhatap bulabden bır gerıcı sdahın te ıneLızlığıdır 1 KP, o çok korkulan ve heı fırsatta yalanlarla suslenen "yabancı mad de", 1 ıııkıye nın sevgılı çocııklannın, yok sul bır halkın soıumlu ve acdı çocukları nın tırnaklarıyla kazarcasına lcurduğu, yukselttığı, ba^tan sona "yerlı, bızden,bı zım ıçıınızden" bır bınaydı Ağın hıç ovıınmeden vehıçbırkesımı deovmeden, saptamalatıyla bu geiçegın altmı çızıyor "TKP'yı bız yarattık, dı^ımızle tırnağımız la ( )nu 1 urkıye roprağına taşıdık, ulusal duzeyde orgutlcnen bıı partı ııalıne getır dık Iijçıler, Koyluler, aydınlar, gençler, kadınldr I urkler Kurtler ıçmde saygın ko numlara vuksclttık " (s 271) degd Tf^edilçlndetr^eıll çurutucu etkibi dı^ında kalabdmış Turkı yc derıcılığının bır urunudur Genç bır urunudıır Bu yoğun ıç dınamık dozundan hareketle ve Omer Ağın'ın "Alev, Duvar ve 1KP" kıtabına dayanarak soylenecek bır baska şey daha var Turkıye toprağı, en olumsıi7 koşııllarda bıle sıyasetın en yo ğun boyutlarda ydşandığı bır ulke Bu yo ğunluk, sol sıyaset ıçın, ıkı kcz daha fazla doğru ıse eğer, şunun cdtını çizmek gere kıyor Sıyaset kazanı boyle bazen 1000 derecede kaynayan hıçbır ıılkenm, sıyaset duşuncesınde gerdeıde, dıyelım şu pek beğenden "Avrupaduşuncesının" çok^e rısınde yer alması mumkun değddır Oy le olursa, bır anormalhk de karşı karşıya kalmışız demektır Sıyasal duşuncenın, asıl onemlısı de sosyahst sıyaset duşuncesinın bdhassa gelışkın olduğunu gosteren sın yaller fa7İasıyla bırıkmış bulunuyor Bırık tırdenler, soyutlama gucıınu zorlayan, ge lıştıren bır toplama çoktan ulasmış bııTu nuyor Turluye, buyuk yendgısmın ıçınde ve son çeyrek yuzydda, ozeılıkle sosyalıst ve devrımcı alanda yenı sıyasal duşunurlcıle tdnışıyor Ancak bu çıplak gerçeğın go rıınmesını, yonetenler kadar, genelde "lı beral sol" adıyla etıkedenen, Omer Ağın'ın da çare aradığı mahfel (kı Batı urunu bır tur "pabuççu muştası" gıbıdıı ler) engelleyebdıyor Bunun ıçın de, bu kesımlerın, Omer Ağın ın kıtabındakı du zeyı omek gosteıerek, "Burada lıangı ya ratıcı, derın ço/umleme var1" sorus.unu sorabdeceklennı duşunmek mumkun Ağın ve küabının gucu, ıçerdığı soyutla maların zengınlığınden gelmıyor oysa Bıı tur soyutlamalara kaynaklık edebdecek, aslında da etmesı gereken bır başka zcn gınlığe gondermeae bıdunuyor Somutun zengınlığıne ömer Ağın, kıtabıyla, kendı kuşağının, bıı 7engınlıkte hıç de onurlanacak payı ol madığını duşunen ısımlennı zora soku yor, onları goreve çağırıyor Anlatın1 Çunku didatmıyorlar Hesap veremeye ceklennı, beyaz lekelerle dolu bır yenıloı tardıuııanlatmca "rezdolacaklarını",bel kı de bosuna yaşamış olduklarını ıtıraf etmış sayılacaklarını auşunuyorlar ()meı Ağın, kjtabıyla, ışte bu kadeıı teısıne çe vırmeyı başarıyor Somutun zengınlığı ıçınde yenı bır unuıda kan verdığım du şunuyor Sadece I KP'nın deöd, 1 urkıye solunun bırçok çemberını, anl.ıtmaya so mutıı 7engınleştırmeye çağırıyoı Bu suskunluk çembcrının kırdmasında "Alev, Duvar ve I KP" ıle çok uddı bır ddım atıldığı soylenmelıdır " I urklere Turklerın, Kıırtlere de Kurtlerın pencere sınden" bakmanın onemını vuıgulayan Lıce doğumlıı bıı hep genç ve fedakar ka lacak Kurt ıçın ço/ıım ortaklıkta ve bıı lıktedır " 1 KP ıçınde orgutlencn kuıtlcr, Kurt sonınunun çozumunu ancak I ıırk lerle bırlıkte muLddelevle ve devletm ve nıden yapılanmasıyld olası olacağını gor duler Yazdık çızdık, tartıştık lçtenlıkle soylemek lazım, eğer bız bu polıtıkada, bıı ınançta olmasaydık, başka verlerde mucadele edıyor olacaktık Yanı bız bı lınçlı olarak, bırlıkten yana tavır kovduk Tek orgutlenmeyı savunduk Dahası Kurt sorununu 1 urkıye'nın bırlığı ıçmde "çoz mesı" gerekldığıne ınandık Kurtlerın çı karlarının burada olduğunu soyledık Kuıt soıununu, Kuıtleım ve 1 urkletın el ele vererek, bırlıkte çalışarak psıkolopk, nolıtık degerler vaı atarak, var olan olum lu değerlerı koruvarak guçlendırcrek ço zebıleceklcrıne ınandık Bızler bovlesı bır çozum vaklaşimıgelıştıımeyeçalıştık " (s \ii 154) Oıgutleı çokebdıvoı, ıdkeler yeılc bıı edılcbılıyor Ama ınsan tukcnmıvor Ya rınıvevenı adıl eşitlıkci olanı aravm m san, dunva batsa, ustte kalabdıvor () ııcr Ağın ve kitabı "Alev, Duvar ve TKP ış te bu ınadııı sımgesıdıı Olgular, ıvıdn Anlattıkça, ıyıdır • Alev, Duvar ve TKP/()merAg/>ı/ (.an da$ kultıır Utaııhul2O()i/İOİ s + Alhıım K İ T A P ı Aitml KökiifçBPde Emeğlnl doğru değerlendlpme 1 abıı butun bunları bır kadırşınaskk de öd, kendı emeğını doğru değerlendırme bılıncı olarak okumak gerekır "Butun eksıklerımızı, zaallarımızı Sovy letler Bırlığı ııstune atarsak, Sovyetler'ın devlet polıtıkasına mal edersek, bu her seyden once ahlalcı olrnaz Kendınıızı ın kar etmış ve buyuk haksızlık yapmış olııIUZ Yaıaldan değerlere de hakaret etmış olunı/ " (s 261) Yerlı olmak, burada, Omer Ağın gıbı I urkıye sevdalısı bır enternabyonalibt, dunya vatandaşı bır Kurt ıçın yabancıdan nelıetetmek degıl kendı beynınıveomuı gasını hdtırldtmaktır IKP, 1 urkıye'nın ıçınde neıedeyse destekten çok kostek olan vabdnu unsuılardan uzak, oyle vdra tılmış bır değcrdır ve temelındc, bır avuç çaıesl/ ve olumıın eşigındekl komıınıst goçmcnın uzlette geçırdığı onyıllar değıl, I urkıye toprağına bır dıınyevı muci7e gıbıkonmu^ 1961 1971 çduşı bulunmakta dır Turkıye ılericılığınm, yanı Batı demok idsısı karsısında takla armayı bılmeyen, "Batıcı lıbeıal demokrat" mahlellerının SAYF A 10 C U M H U R İ Y E T SAYI 7 18