Katalog

0 K U R L A RA "Muhayyilemizde hayaletler cirit atıyor. Bu kitapta, bizi yatıştıran tanıaık hayaletler. dikbaşlıltğa sürükleyen tembel hayaletler ve cesaretimizı kıran korkutucu hayaletler hakkmdaki araştırmalartmın sonuçlan var. Geçmişin elleri hep yakamızda olsa da, insanlar geçmişe dair düşüncelerini zaman zaman değiştirmişlerdir. Niyetim, günümüz insamnın, kendi kişisel geçmişine oldug'u kadar, acımasızlıktan, yanlış anlamalardan ve mutluluktan olusan topyekun insanlık sicüine de yepyeni hir gözle bakabilmesinin mütnkün oldug'unu göstermek. Yeni bir gelecek görüşü oluşturmanın yolu herzaman, geçmişe bakıştmızı yenilemekten geçmiştir. Kıtaptakı bölümlerden her biri, belki size tamdık gelecek arzulart ve pişmanlıkları olan, ote yandan, çoktandır unuttuğumuz kökenlerden devralınmış davramş biçimleri içine hapsolunmuş gerçek bir insamn portrestyle başlıyor. Hücrelerimizin hepsi nasıl aynı yajta değjlse. her birı nasılfârklt htzlaraa yemleniyorsa, zihnimizdefarklt yüzyıllarda dopnuş eski ve yenipek çok düşünceye ev sahipliği 'apıyor. Bu kitapta, :ışilerin kendine özgii taraflartnı ortaya koymak için ailelerine ya da çocukluklanna bakhıak yerine daha uzun hir yol tutacağtm: Geçmişe karışnnş, uzaklarda kalmış kuşaklartn deneyimlcnni nasıl dikkate aldıklanmya da gözardı ettiklerini ve ister varlığını sürdürüyor, isterse ortadan kalkmış olsun, Azteklerden Babillilere, Yoruba kabilelerinden Zerdüşt cemaatine kadar, dünyanın dört bir köşesinde yaşayan ve düşünehileceklerinden çok dahafazla kardeş ruh banndıran pek çok insan topluluğunun verdiği mücadeleyı nasıl sürdürmekte olduklarım göstereceğim." dtyor Theoaore Zeldtn^ "ınsanhğtn Mahrem lariht'nde. ukuyun bu ilginç kitabı. Bol kitaplı günler!.. Beian Matur tlk kitabiyla 1997 Orhon Murat Arıburnu ve Halil Kocagöz şiir ödüllerini kazanan Bejan Matur, Mctis Yavinlan'ndan peş peşe yayımlanan "Rüzgâr Dolu Konaklar" (İlk basım Avesta Yayinları 1996) ve ikinci kitabı "Tanrı Görmesin ?Iarflerimi" ile okurlarla buluştu. Matur ile Maraş ve Antep'te geçen çocukluğu, farklı coğrafyalara doğru çıktığı yolculuklar, yaşam, ölüm ve elbette şiir üzerine konuştuk. DUYGU DURGUN "DoğJuğumuzda Bizim için yaptırdığjı sandıklara Gümüş aynalar Laavert ta^lar Ve tialep'ten kaçak gclen kumaşlar Dol duran annemız Bir zaman sonra bizı koyup o sandıklara Yol Rüzgâr Ve konakları fısıldayacaktı kulag'ımıza Yalnız kalmayalım dıye karankkta Çocukluğumuzu ekleyecek Avunmamızı istcyccektı O çocuklukla ..." (Rüzgâr Dolu Konaklar, Bejan Matur) Kendi yolunu arayan bir şair lerimi" sanki bu kaynaktan, çocukluktan besleniyor. Maraş'ın Pazarcık ilçesi, Maksutuşağı köyünde doğan Matur, kalabalık bir ailenin en küçük kızı olarak aynı zamanda zencin bir dil evrenine açmış gözlerini. "EvdeKürtçe ve Türkçe konuşulurdu. Babaannem hiç Türkçe bilmezdi. Dedern ise, geleneklerine çok bağlıydı. I Ier akşam evde mutlaka 1015 kişi ağırlanırdı. Kimsc geri çevrilmezdi kapıdan. Kalabalık bir ailede geçen çocukluktan sonra ortaokulda yatılı okula yollandım. 11 yaşımdan bu yana da hep yalnız yaşadım. Ortaokulda siyah bir raayom vardı. Oradan TRT 3 'ün klasik müzik yayınlannı dinlerdim." "Rüzgâr Dolu Konaklar"da "anne", şiirinin her Köşesine sinmiş sanki. "Tanrı Görmesin Harrlerimi" ise çocuk Tanrı ilişkisinin kol gezdiği bir kitap. Maraş'ta diinyaya gelmiş olmak; Antep'teki ilk gençlik... Bütün bunların, şiirini meydana getirirken kuş kusuz etkileri olmuş. "Ablalarım Nâzım Hikmet, Ahmed Arif, Simone Beauvoir okurlardı. onların kitaplarını okuyarak, Yunan tragedyalanyla, Divan Edebiyatf yla tanıştım. Dana sonra Cahit Sıtkı, Yahya Kemal, Ahmet Haşim okunıaya başladım..." Matur'un şiirlerinin bir ba^ka izle^i de yolculuk. Gittiği her yerde yazıyor o. Rodos, Berlin, Edinburgh/îskoçya, Tstanbul ve daha pek ço coğrarya, pek çok kent Matur'un şiirinde yerlerinı buluyor. Çünkii gidilen her yerin, şiirine bir katkısı olduğunu düşünüyor Matur. Doğaya, sokaklara, ınsanlara nakıyor; onları izlivor. Bakmadan, görmeden yaşayamıyor. Tami bir de yolculuk yapmadan... Yolculuk ve sürgün duygusu şiirinin ana izleğini oluşturuyor. "Galiba durmak bir yetenck vc ben böylesi bir yctcnekten yoksunum. Ruhum sürekli bir yola doğru çekiliyor ve ilk fırsarta gidiyorum. Çocukken atlasları sevmiş olmamın etkisi belki de. Dünya haritası sanki kafamda yenidcn oluştu vc ben kendi yollarımı yarattım. Hep bir merak ve istekle. Kitapta bazı işaretler var nerede yazdığıma dair. Şuna açıklık getirmeliyim, o şiirle rin çoğu değişik ülkelerde yazıldı fakat hepsinde belirtmedim. Çünkü, bana göre yer adı, olmazsa olmaz olduğunda, şiiri tamamlayacak, ona oaşka bir çağrışım katacak olduğunda önem kazanıyor. Orneğin Sonsuzluk Bilgisi ni Berlinrotsdam adını vermeden de yayımlayabilirdim fakat, bunu belirtmiş olmakla tarihi arka planın bilgisini de şi ire katmış oldum. O tarihi arka plan şiiri güçlendirmesede şiire bir açıklık ve zenginlik katıyordu. Yoksa, Paris te Brüksel'de Londra'da yazılmış şiirler de vardı iakat, yazıldığı yerin belirtilmesi şiire bir şey katmıyor du. lskoç tarihini bilen birisi için, "Ağaçların Hayatı" şiiri başka bir anlama gelebilir." Beian Matur şiir yolculuğu nun rıenüz başında ama "daha şimdiden o kadar çok ülke gör müş o kadar çok insan tanımış ve insanı anlamaya dair o denli önemli bir mesare katetmiş ki" diye düşünüyor insan. "Banatanıdık ofan kendi kişisel deneyimim. Şiir yayımlandığı andan itibaren bana da yabancı ve okurla her buluşmasında yeniden üretiliyor. Kitabın artık kendi hayatı, yolu var. Bana heyecan veren, tek tek insanlann bu şıırle karşılaşmasından do ğan larklı hikâyeler, yaşantılar. Yayımlamak bu nedenle önemli benim için..." • Tanrı Görmesin Harflerimi / Bejan Matur / Mctn Yayinları / SSs Rüzgâr Dolu Konaklar /Be;an Matur / Mc//f Yayinları / 114 v SAYFA 3 YUcıMuk ve sürgün duygusu l TURHAN GÜNAY Imttyaz sahlbi: Berin Nadi OBasan ve Yayan: Yeni Cün Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.ş. • cenel Yayın Yönetmeni: orhan Erlnç o Cenel Yayın Koordinatöru: Hikmet Cetinkaya : Yazıisleri Mudürü: Ibrahlm Yildız sorumlu Müdür: Fikret llkiz o Yayın Yönetmeni: Turhan Cünay Craflk Yönetmen: Dtlek ilkorur: Reklam: Medya c T CUMHURİYET aşadıgının altını çizmek, "ben bunu yaşıyorum" diyebilmek için şiiryazıyor Beian Matur. Yazmadıöı gün yok gibi... Yazmak, onun için bir tutku, kendi deyişiyle bir "obsesyon". "Galiba şiir her Çocukluğun iiftesi zaman bir tercümedir. Dilden önce dü dışınYitirilmiş bir cografya belki de çocukluda olan bir yaşantmın dile aktarılma çabasığun ülkesine demeliyiz ağıtlar ve masalladır. Kendi iç çatışmalarım ve dış dünyayla ilra, hayal imgelerine göndermelerle dolu bir gili heyecanlanmın anaforundan ancak yaşiir Bejan Matur'un şiiri." Rüzgâr Dolu Kozarak Icurtulabiüyorum. naklar" ve son kitabı "Tanrı Görmesin I IarfBu nedenle yazmak benim için sadece şiiri oluşturmama yarayan bir araç değil. Yazarak yaşadıgımın dılini kurmaya, yaşadıgımın altını çizmeye çalışıyorum. Sanırım en bariz takıntım yanında defterim olmadan sokağa çıkamam. Benim için şiire malzemc olan şeyi yazmakla şiirin kendisini oluşturmak tarklı süreçler. Defterlerimde biriken toparlanması ve okurla buluşabilecck rafine metinleı halinc gelmesi, işçilik ve eleme, matematik gerektiren bir süreç ve can sıkıcı. Yaptığım iki kitapta ycr alan şiirlerin pekçoğu dergilerde yayımlanmadı. Bıına gerek duymadım. Yayımlamak için heyecan oluşmuyor bende. Çünku şiirlcrin kitap bütünlüöü icinde yerlerinı daha çok bulacaklannı düşünüyorum. Bir duvarın taşlarını örmek gibi bu. Bir yapı, bütünlük kurma isteği. Şürlerin sıralanışı, temalar, ses benzerlikleri etkiliyor bu yapının biçimini. Kapanıp bir kitaba hazırlanmak fikri bana daha heyecan veriyor. Diğer tiirlü şiirler dağınık haldeelimden uçacakmış gibi geliyor". Sık şiir yayımlayan bir şair ^il Bejan Matur. Yazma süreci onun için uzun, yıpratıcı, kcderli ve tümüyle tek başına yaşanan bir süreç. Defterlerinde biriktirdiöi malzemeye yeniden dönecek gücü bulduğunda, aynı zamanda bu mal/emeyi yaratan boğuntulu ruh haline de gerı dönüyor. "Onları şiir haline donüştürmek, çok A u l t | a r v e masaiiara. hayal Imgeienne göndermelerle dolu bir şlir Bejan Maturun matematıksel, ışçıhk gerektı şlırl. Y ren bir süreç benim için. Her şiirin kendi doğası duyuruyor bana nerede uurmam cerektiğini, yahut hangi dizeden vazgeçebifeceğimi. Şiir yazmaktan, yaratmaktan çok seçme sanatıdır. Arapça Şi'r'den gelir ve en yüksek sanat değeri taşıyan söz demektir. Bir temayı alıp sürdürmek, o temanın imkânlarını sınamak bana hep daha tatmin cdici göründü. Şiir en sevdiğin dizeden dahi yeri geldiğinde vazgeçmeyi göze aldığında, ondan vazgeçtiğinde kendi tamlığına sükunetine ulaşabilir." KİTAP SAYI 492