Katalog

2 2 T E M U Z 1 8 9 8 • Duygu Durgun, Bejan Matur'la şiirleri üzerine konuştu isayfada • Nuri Sağlam, Güttekin Emre'nin yeni şiir kitabı "Kanun Hükmünde Şiir"i değerlendirdi 8. sayfada • F. 0. Ergül, Marc Ferro'nun "Sinema veTarih"ini değeriendirdi I4.say/ada • Banş llhan, Jung'un "Keşfedilmemiş Benlik"ini değeriendirdi M.sayfada Cumhuriyet Insanlığın Mahrem Tanihi Theodore Zeldin'in"Insanlığın Mahrem Tarihi", Türkiye'de son aylarda yayımlanmış kitapların en ilginçlerinden oiri. Insanlık hafızasını tazclcmcvi amaçlayan bir unutulmuşlar derlemesi, tarihe geçenlerden çok gcçmcycnlcrin tarihi. Theodore Zeldin, insanlığın unutulmuş anılarını gün ışiğına çıkararak, köşeye sıkıştığı noktalardan çıkış yolları bulabilmcsi için insanoğlunun ufkunu genişletmeyi ve modern zihinlere yerleşmiş yanılsamaları yıkmayi deniyor. •„ .. ERTEKIN AKPINAR "Bğer, senifark etmediysem bırak hunun hüzniinü ya$ayayım." lnce Kırmızı Hat Terence Mallick Theodore Zeldin'den yaşamıımzdaki mucizeler O yun, akşam iizeri kır yolundaki bir ağacın yanındaki iki aylak sirk palyaçosunun konuşmasıyla başjar. Ikisi de hayatlarında bir scyler olmasım beklerler. Önce kendilerine sonra da birbirlerine kızarlar. Vlademir daha da ileriye gidip Estragon'a, "Eğer yarın Godot gelmezse asacağız kendimizi" der. Peki ya gelirse? Kurtulmuş olacaklardır, ncdcn kurtulacaklarsa. Kararları intihar olan Vladcmir ve Estragon için artık yaşam korkunç bir ıssızlıktır. Bu ıssızhk onlara, birbirlerine ne kadar çok şey anlatsalarda kendi hayatlarının sessizliğini kıramayacağını, birbirlerini kendı yolculuklarına ve rüyalarına ortak edemcyeceklerini, bütün gidişlerinden yine tek başlanna döneceklerini, ayrıca yakaladıkları küçük mutluluk anlannm da hcmen ellerinden buharlaşıp uçmasına alışmaları gerektiğini öğretecektir. Çünkü, hayat artık mucizelerle dolu değndir. Theodore Zeldin'in "tnsanlığın Mahrem Tarihi" (1) de bizlcre hayatın dcğil, hayatlanmızın nasıl mucizelerle dolu olduğunu, tarihi yazmanın farklılığını unutulanlar ile hatırlananlar arasındaki "ara bir yer" olabilecegini ve bu "yer"deki insanların hikâyesi Emerson'un, "Uğrunda ölmek için hakikatın yolundan gitmeyen hiç kinısenin hiçbir gerçeği algılanıa hakkı yoktur." deyi sindeki anlamıyla örtüştüriir. Zeldin, kitabında on sekiz deği^ik ülkenin kadınlanyla uzutı uzun söyleşiler yapmışrır. Bunun nedenini de şıı şekilde açıklar: "Birkaç nedenle kiijileriıni kadınlar arasından seçtim; bir, onlardan biri olmadığım için; iki, bir gün kcndilcrini KİTAP SAYI 492 lltuıtraiyon \ef«( Atlun tamamen anlayabilecegimi sanmak gibi bir azamet duygusuna kapılmama yol açmayan öznelerle çalışmayı her zaman tercih ettiğimden; ama hepsinden cok, kadınlar yaşama daha yenilikçi gözlerle baktığı ve kadmlara ait özgeçmiş hikâyelcri, birçok farklı biçimiyle, çağdaş edcbiyatın en özgün parçasını oluşturduğu için." (». 28) "Hayat buysa ben yokum bu yolda" Bir pop ^arkıcısının, pop müzik söylemeyi (ve söyle mini) bırakıp rock'a yöneldiöinde ilk şarkısı yııkarıdaki bu cümleydi. Başlangıçta DU değişinı çok anlam.sızmışgibi gelebilir. Ama, albümün diğerşarkılarını dadinlecfiğimizde durumun hiç de öyle olmadıgını söyleyebiliriz. 1 layat şaşırtıcıdır. Dahası, bir oyunu oynayamayaeak kadar sert, bir oyunu oynayacak kadar eglencesiz dir. Hayat pop olan her şey için budur. Bu örneği bu şarkıyı söyleyen kişinin hem kadın, hem biraz güncel olması hem de tıpkı Theodore Zeldin'in kitabındaki kadınların hayatını okumadaki alt metinlerin yeniden (ve yeniden) üretilmesi bakımından anlamlı buluyorum. Terk edilcn bir hayatı hiç kimscnin tercih ctmeycccgi düşünülürse (cn azından bu kitapta böyle), hayat ne olursa olsun "yok" olunamayacak kadar anlamlı bir eylemdir. îjüphesiz bütün bıınlar modern çağın arayışlarına tanıklık eden durumlardır. Modern hayat her defasında "Bundan sonra ne olacak" sorusunıı getirir. Gerçekten bu hayat ne olaeak? Bu hayatı nasıl yaşamalıyızr1 Aeı çekmeyi, mutluluğu, yalnızlığı, kaybettiklerimizi, yolcııluklarımızı, aşkımızı, tutkularımızı nasıl yaşamalıyız? Nereye gitmeıiyiz? Ne yapınalıyız? Yıllar önce Kemal Devamı 4. .sayfada. CUMHURİYET