Katalog

1. Uluslararası SinemaTarih Buluşması Sinema'mn tarih'le randevusu Türkiye Sinema ve Audiovisuel Kültür Vakfı TÜRSAK ve Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı işbirliği ile Cumhuriyet'in 75. Yil kutlama etkinlikleri çerçevesinde 410 Aralık 1998 tarihleri arasırida Istanbul'da gerçekleştirilen "1. Uluslararası Sinema Tarih Buluşması"nın programına bakıldığında, gösterilecek 137 filmin hepsinin tarihi konu aldığı görülüyor. Yedi panel, seminer ve söyleşinin yer aldığı etkinliktc Sir dc "Insan Jlakları Fotoğraf Sergisi" yer alıyor. Etkinlikle ilgiîi bir de katalog yayimlandı. VECDİ SAYAR arın(4 Araltk) Istanhııl, tarihi birbuluşmaya tanık olacak. Sanatların en genci sinema, iki kıtanın buluştu&u kenttc tarih baba ilc nuluşacak. lstanbul kcnti ycni bir fcs tivale kavuşacak böylelikle. "Uluslararası SinemaTarih Buluş,ma!>ı"nın cn önemli ayrıcalığı "uzmanlaşmış," bir kimnklc seyircinin kiirşısına çıkması olacak. 410 Aralık tarihleri arasında izleyeceğimiz 137 filmin hcpsi de tarihi konu alıyor. Kısacası, sinema sanatının tarihlc hcsaplaşmasına tanık olacağız bir hafta sürcsincc. Bütün nutukların anlamsızlaştığı, bütün beyazların kirlendigi bir ortamda tarihin hakemliğine başvuracağız. Tarih bilincinesahipolmayan toplumların geleceklerini kurmakta nasıl zorlandıklarını biliriz. Biliriz de, gene de Y Aurı'ya Dönus/ Tunca Yönder fazla ilgilenmeyiz tarihlc Güncel yaşamımızdan kopııp, tarihin labirenrlerinde yolculuk yapmaya fazlaca vakit ayırmayız. tşte, sanatların en popüleri sinema, tarihı ayağımıza getiriyor. Bir hafta boyunca çaglar arasında dolaşıp, bir ülkeden digerine atlayabiliriz kolaylıkla. Böylebir yolculuktan daha keyiflı neola f "SlnemaTarlft Bulusmasrnda karsımıza gelecek fiimler, çoOunlukla cağımızın sorunlarına ı$ık tutan flimier Bir kısmı belgesel, buyük bir çoâunluflu Isekurmaca Bunlardan blrkaçi: AlainTannerdan 2000 Yiiında 25 Yaşında Olacak jonah' (Soida), Patriclo Henrlquez'den Salvador Allendenln Son Savaşı' (sağda .üstte) ve Andre Malraux'nun umut'u. SAYFA 10 bilir? Filmlerden çıktıktan sonra, kitapçıla ra uğramayı da ihmal etmcmck gerek. Bir saatlik bir belgeselin, ya da iki saat lik bir konulu filmin verdiöi heyecanla, aynı temayı ele alan kitapları karı^tırmak, bilgimizi dcrinleştirmek ihtıyacını hissedebiliriz. Sinema sanatının en gözde türleıin den biridir tarihsel yapımlar. Çocııkluk yıllarımızda az mı heyecanlandık tarih scl filmlerde, az mı gözyaşı döktük, alkı^ tuttuk tarihin büyük kahıamanlanna... Tabii her zaman ezilendcn, mazlumdan yana çıkmıyordu bu filmler. "Spar taküs" gibi kahramanlar çoöunlukta degildi o zamanlar. Beyazperdeden gönlü müzü çalanlar çoğıı kez yakışıklı kovboylar, zalim kralicelerdi. Gel zaman, git zaman Hollyood dcncn bu "hayal makirıcsi" ba^ka tür filmler dc yapaı oldu. Başka tür kahramanlar, sıradan ınsanlar karsımıza çıkmaya basladı. () zaman, beyazperdedeki yakışıklı kovboyların nek dc o kadar da haklı olmadığım, kızılderililerin her zaman vahşi olmadıklarını, hatta çoğu kez kovboyfardan daha "insan" olduklarını anlamaya baijladık Tarihe başka türlü de bakılabileceğini, bakılması gercktiğini fark etmeye başladık. Sinemanın zihinlerimizdeki bu dönüşümc katkısını azımsamamak gcrek. "SinemaTarih Buluşması"nda karsımıza gelecek filmler, işte bu bilinçlenme sürecini hızlandırabilecek nitelikte. Çoğunlukla çaSımızın sorunlarına ışık tutan Filmler. Bir kısmı belgesel, büyük bir çoğunluğu ise kurmaca. Sinematarih ilişkisi üstüne değerli yapıtlar vermiş bir iinlü tarihçi, Marc Ferro'nun dediği gibi "Film, gerçeğin görüntüsü olsun ya da olmasın, ister belge ya da kurmaca,istcrse gcreck ya da tümden düşsel entrika olsun Tarih'rir" (Sinema ve Tarih, Kesit Yayıncılık). Tabii, tarihsel filmlere ayrılan bir fesüvaldc nostaljiye de yer olmalı. Ama, bu ilk yılda günümüzün sıcak temaları agır bastı. llerki yıllarda, çocukluğumıızun güzel yıllarına uzanmayı dadüşünürüz elbctte. Bu ilk festivalin ana temasını "aydınlanma" oluşturuyor. Cumhuriyetimizin 75. Yılını kutladığımız 1998 yılına en çok yakışan temanın bu oldugunu düşündük. Bu tcmaya ilişkin ülkemizden ve diinyanın farklı kö şelerinden filniler izleyeceğiz. Üçyönelmenimizin farklı yorumları ile "Vıırıın Kahpeye", Yusuf Şahin'in Altın Paltniye'li yapıtı "Kader", aydınlanma sürecinin dogu toplumlarında karşjdaştıgı cngelleri vurguluyor. Robert Hnrico'nun iki bölümlü epik yapıtı "Aydınlanma Yılları" ve "Dehşet Yılları" ile Mnouchkine'in "1789"u iseaydınlanmanın kaynağındaki sorunları irdeliyor. Türkiye devletinin kurııluş yıllarıntlan günümüze uzanan scrüvenini yorumlayan yapıtlar, "Kurtuluş'tan Cumhııri yet'e ' naşlığı altında toplandı. 1988'in önemli yıldönümlerini göz ardı edemezdik elbette. "Otıız Yıl Sonra: Sinemada 68" başjıklı bölümde, 68'in ayak seslerini duyuran yapıtların yanı sıra, 68'i sıcağı sıcagına anlatan belgesel ve kurmaca (konulu) yapımlar yer aldı. Bu yılın bir başka önemli yıldönümü de, lnsan \ Iaklan Evrensel Bildirgesi'nin 50. yıldönümü. Bu temayı birkaç alt baş lık etrafında ele alacafiız. (lünümüzdc yaşanan insanlık dramlarından biri, Yu goslavya dramına tanıkhk eden kurmaca ve belgesel filmler, sinema silahına sorıımluluk duygusu ile yaklaşan yönetmenlerin imzasını taşıyor. Brian Lap)ing'in BBC için gerçeldeştirdiği altı bö ümlük belgesel, "Yugosfavya'nın Ölümü" ya da I'ransızca adıyla "Bir Ulusıın lntiharı",benzersorunlarasahip ülkeler için bir ibret belgesi değerinde. Ademir Kenoviç, Goran Paskalyevic gibi usta yönetmenler de Balkanlar'daki bu drama kendi penccrelerindcn bakıKİTAP SAYI 459 CUMHURİYET