Katalog

Kapnk konusunun clevamı. Ağır cleştırmcnlerimiz isc izleyebildiğim kadarıyla akıllılık edipbıı riskli konuya girmediler. 1980 öncesi gençlik büyük oranda politize olmuştu. Bunların öncmli bölümü de cezacvine düştü. Normal şartlar altında bu insanlar herhangi birkonuda başarıh olmaya zaten adaydılar. ü n binlerce insanın arasından 1520 kişinin şiir kitabı çıkarmasında abartılacak ve şaşılacak bir yan yoktu. Üstclik dışarda yiizlerce kitap yayımlanıyordu! Beniın dışımda, sorun çok okıınuyor olmaktan kaynaklanmadı. Ödüller alan iyi kitaplar yayımlandı. Efendi gibi cezaevinde yatsak vc sadece vicdanlarının konusu olmakla stnırlı kalsaydık hiçbir problem çikmayacaktı. Kendilerine ait olduğunu sandıklan egemenlik alanlanna el atıldı: Şiir yazıldı! En çok da şiir yazıldı. Sanırım esas şaşkınlık vc gidcrck dc öfkeyc dönüşen tepki burdan kaynaklandı. Zaten Ncvzat Çelik hiç kimseden izin almadan topraklarına girmişti. işgal edildiklerini diışünüyorlardı. Kimbılir bclki dc olay Nevzat Çelik'le sınırlı kalsaydı hosgörülü bile olabilirlerdi! Okşar, uysal••* 'Şafak Türküsü'nden 'Sevgili Yoldaş Kurbağalar'a Nevzat Çelik laştırır ve kendilerine bcnzctirlerdi. Ama başkaları da girdi egemenlik alanlanna. Korktular! Kelimenin gerçek anlamıyla korktular! Geçici bir rüzgâr değildi bu. Kalıcı olacağımız görülmüştü. Bir başka ılginç nokta, içerde yatmış vc kitap yayımlamış kimi arkadaşlar da bu koroya katıldı. "Cezaevi şairlerf'nin altına kendi isimleri yazıldığında karşı çıktılar ama sadccc Nevzat Çelik söz konusu olunca edilcn küfürlere seslerini hiç çıkarmadılar; tam tersine, kimi zaman gizli kimi zaman da açıktan keyif duydular! "Edebiyat Dostları"nda sövgüleştiriyi kaleme alan bir arkadaşımız bir yazısında bana ödül verdikleri için Akademi Kitap Scçici Kurulu'na vermiş veriştirmişti. Sonradan anlaşıldı ki, aynı ödüle katılmış ,on elcmeyi gcçmiş ama ödü! alamamıştı! Bu örneği verdim, çünkü Nevzat Çelik adı edeblyatımıza sözcuğun tam anlamıyla tepeden Indi Asağılardan yükseldl demek belkl dana dogru olur çunku blllndigi glbl "Şafak Türküsü" 1984 yılında yayımlandığında 1961 doğumlu Nevzat çelik altı yıldır cezaevlndeydi. Gümüş'ün bestelediği ve Edip Akbayram'ın yorumladığı "Anncler Günü" şiiri sanırım daha iyi oldu. Kimi besteferin de ikinci ya da üçüncü yorumları da işin tadını iyice kaçırmıştı. Şimdilerde o kadar scrt bakmıyorum. Bcstcci vc şair birlikte çalışma imkânı bulursa daha iyi sonuçlar alınabilir. Ama asıl öncrim, şiirlerin bestelenmesi değil, şairlerin söz yazmasıdır. hangi saiklerle harekct edildiğini göster Üçüncü kitabın "Suda Seken Hayat"ta mek açısından önemli. hem 'ıçerdetın, bem 'dışarda' 'VurgunyeEvet, Belge Yayınları" Yeni Sesler" dimiş saflarda' yerini almak nasıl bir şeydi zisi yaptı. 1 liçbir şekilde seslerini duyurçıktığında Vakur ama hırçtn bir kımıltı ma şansı olmayan insanlara bir kanal açvar o şiirlerde; dokuman hem ağlayacak, tı. Çok satmak kaygısıyla yapıldığını sanhem patlayacak gibi mıyorum. Olsa olsa politik bir duyarlık • Uzun yıllar içerde yatmış bir insanın ve tavır alıştır. Yok sayma anlayışı o kadışarı duygu anlamında çıkması kolay dar yaygınken bu tavır alışa ne söylenedeğildir. Fizik olarak da kckcmedir zabilir ki? Kaldı ki benim dışımda ortada ten. Bu kitaptaki "lloşça kalın" adlı şi 'çok satma' diye bir durum da yoktu. Dıirin ilk bölümü tam da bu saptamanın şarda olduğu kadar içerdekiJerden de şiözetidir: "hoşça kalın dostlar/ duvarın irini sürdürmeyenler oldu. Bu da herkedışına çıkıyorum/ kalbimi ve sizi/ bırasin kendi serüveni. karak/ duvarın içindc". "Müebbet Türküsü" ikinci kitabın. Dışarda neler olup bittiğinden az çok "Şafak Türküsü"ndekı şiirlerle aynı tarıh haberdardım. Kendimden emindim. tc yazılmıs şiirler de var bu kitap ta. Bir anDüz ve yumuşak bir geçiş yapacağımı lamda hırbinnın ıçınden yürüyen ıkt kidüşünüyordum. Olağanüstü bir ilgi vartap denebilır Fakat ikinci kitabın önemdı. Herkes bir tarafımdan tutarak beni lı farklılıklar da taşıyor Aşkın ve cınsel bir yerlere çekmeye çalışıyordu. Su dallığın sularmda dagezinmeyebaşlıyorsun. galı ve bulanıktı. Değerler de, kavramAyrtca hâlâ içerdestn ama şıırın dahafaz lar da, kent de... değişmişti. Düşünüyola dışarda dolaşmaya başlıyor; haphhane rum da bütün kalabalıklığuna karşm yaldcn diinyaya gtderı bir tramvaydasın san nızdım. Bu suya dalmaktan başka nirçakı Dızclerınse daha btr suluMu. Bunda re dc yoktu. "Suda Seken Hayat" bclki yaşamalarının payı kadar"okumalar"ının de bulandtnlmış bu hayatta kendımı arada payı olmalı Bıze o sürect anlatsana... ma çabasıydı. Bu dönemeçte biraz daha duralım mı '•> Evet, şiirin coğrafyası biraz daha geöngörülerini, önyargılanm, hayal ktrtknişliyor. Koşullarda değişen bir şey yok. lıklarını, haklılıklannı, haksızlıklarınt Denebilir ki baskılar vc yasaklar daha hepsını merak edıyorum açtkçast Ştırc yoğunlaşınış, açlık grcvlcrinin boyu davc hayata ıltikın ha uzamış, gorüşme imkanı neredeyse ortadan kalkrnıştı. Ne kadar yapabildi Bu soruya yanıt verebilmek için ceğimı bılınıyorum ama hep bir sonraki kizaevindeki Ncvzat'tan birkaç sozcükle tabın bıronceki kitabı cn azından rücel de olsa bahsetmek gerekir ki, öncelikle olarak aşması gercktiğıni düşünüyoona ait olusan önyargılan biraz olsun kırum. Farkcdcrck vc hayata müdahil olarabilelim. Ilişkisi olmadığı bir örgüt vc rak yaşayan lıer şairın günlük yaşamıneylemlerden yargılandı. "keyifli bir ıslık da kolay olmasa da kendini aşması gcla çıktı işkencedcn". Ortak yapılan hiçrektiğini... "ijarak Türküsü"nün "Zinbir direnişin dışında kalmadı. Eleştırel danda Gecenın Önyiızıı" şıiri (kimilcöykülcr yazdı. Bu yüzdcn kimi siyasi yarincc 'bunca sorun varken' daıaltmalapılar ona karşı tavır aldı. Sadece kendisirıyla şiddetli eleştmlere maruz bıraküne yönelik haksızlıklarla da karşılaştı. mıştı), tutsaklık koşullannın bu boyutlaTek başına açlık grevi yapmak zorunda rına da uzanacağımın habercisıydi. bırakıldı. Dışarı çıkmak rikri büyuk ikramiyenin ona vurması gibi bir şcydi. O "Şafak Turkusu"nden üç yıl şonra yayüzden piyango bilerine umııt bağlamayunlandı "Müebbet Türküsü". Üç yıl dadı. ha okunan ve yaşanan bir hayat... Az zaVe bir gün dışan çıktı; kendinc güveman değil, helc dc bu üç yıl içerde yaşanni tamdı. Büyük bir ilgiylc karşılaştı. Kimışsa! mileri onu ve şiirlerini 'çok seviyordu', Müebbet Türküsü" şiiri, sesiyle, sokimileri de 'hiç sevmiyordu'. Çok sevenluğuyla, kurgusuvla ve yanıt aradığı soler ondan çok şey istiyordu, tökezleyip rularıyla bir farklılığı oluşturuyordu sadüşmesini, şiir yazamamasını... Sevgili nırım. Şıırınle ılgılı yorumlarda etkı alanın ilişkilerini gizli saklı yaşamadı. Hakkında ulduSun kimi ustalardan da söz cdıldı. da bir sürü spekülasyon yapıldı. Bir gün nasıl olsa biter diye hiçbirine yanıt verElbetteKi dıkkate alınmalı bu yorumlar miyordu. Ama yine dc ben \enden öğrenmek istıyorum elaldığın ustaları. Gidebildiği kadar çağrılı olduğu ctkinliklere gidiyordu. ürtada bir rantın 1416 yaşlarımda yazdığım aşk mekolduğunu, bu rantın başkaları ve kendituplarımda Nâzım'dan, Attilâ llhan'dan, si tarafından tüketildiğini göremedi. EtNeruda'dan, Aragon'dan, ITasan Hüscrafında bu konuda benzer bir deneyim yin'den, Ahmct Arif'ten, Orhan Vcyaşamış ve uyarıcı olabilccek insan da li'dcn, Enver Cîökçe'den... doğrudan yoktu. Her şeyi yaşayarak öğrenmek zoalıntılar ya da uyarlamalar olurdu. Etkirunda kalıyordu. 'Çok sevenleri'nin bcklcıi olmalı. I'akat bizden öncekı kuşaklentilerine istedikleri bicimde karşılık ları olduğu gibi bizim kuşağı da cn çok vcrmcyince bir başka spekülasyon alanı Nâzım ctkiledi. Turgut Uyarlar, Edip daha açılmışoldu. 1 laksı/lığı ise esas olaCanscverler, Ccmal Süreyaıar şiiri yazrak kendisine yaptı. Zamanı yetcrince ma anlamında uddiye aldığımda girdi verimli kullanamadı. Cîerekli okumaları ler sevcıek okuduğum ustalar arasına. ve düzcnlı calısmaları yapamadı. Uzun Özcllıklc ilk iki kıtahıııdaki şiırlcrdcn sürcli ilişkilcrdc acılar çekti, çcktirdi. bir ha\lı şarkı yapıldı lçınc \mdı mı bu Oğrenmc sürcci biraz uzun siirdiı, ama şarkılarJ Ya da şoylc \orayım 'ilah ıştc sanırım oğrcndi. Bclki dc cn çok anncşıırımc yakışan miizık vc yorum bu' dc sini düş kırıklığına uğrattı. dıklenn hangılcn •> "Yağmur Yağmawydı"da kendınlc Bildigin gibi ilk iki kitap ben içerdeyyüzlcşiyorsun. Arkadaslartnla vcdüııyay ken yayımlandı. Bcstclcrin tamamınayala tabtı Şıirtrı adına Jctıcyu'l a^ıhmlara kın bolumu dc bu süıe içcri.sindc yapılda gınyorsım bu kıtapta Burıık bir yam dı. Dışarı çıktığımda şıırleıımin ızınsiz ve var bu uzun şttrin ve dıngın. Ofkc aittan hatta mumkunsc hiç bchtclcnmcmesi aita akıyor Neler cklemek isterdtn bu sapiçin cpcy uğıaş vcıdım. Besteler biıyıik tamaya? ' çoğunlukla içımc sinmemişti. Mchmct CUMHURİYET KİTAP SAYI 459 SAYFA 4