Katalog

Dr. ALEV COŞKUN levi ve Bcktaşi toplumunda biiyük saygınlığı olan, Babağan Kolıı Bektaşiıerinin Dedebabası Doç. Dr. Bedri Noyan'ın 9 ciltlik Bütün Yönleriyle Bektasilik ve Alevilik adlı büyük cserinin 1. Cildi yayımlandı. Kitap Şahkulu Sultan Dcrgâhı Hilmi Dede Vakiı ve Ardıç Yayınlart işbirliği ile basılmıştır. Kitabı, kencıisinin dc Alevilik ve laiklik konusunda degerli kitapları bulıınan hukukçu Şakir Keçeli dostıımıız yayıma hazırlamıştır. Sayın Keçeli'nin Sunuş yazısında da belirtildiği gibi bu yapıt "Doç. Dr. Bcdri Noyan Dedebaba'nın 6070 yılı bıılan, ti tiz vc özverili çalışnıasının, diinyanın birçok yerinden derlediği beş bine yakın kaynak taramasının ürünüdur." Kitabın ya/arı kendi alanuıda tartışmasız bir otoritcdir. Geçen yıl aramızdan ayrılarak ebediyete giden Doç. Dr. Bedri Noyan, yaşamının önemli bir bölümünii Aydın ve Izmir'de geçirmiştir. O, Babağan Kolıı Bektaşilerinin Dedebabasıdır ama, geçimini doktorlukla sağlamıştır (K.B.B. doktoru). Dedebabalık ona hazdan başka hiçbir çıkar sağlamamıştır. Çünkü bu yolda, yani Bektasilik te Baba, 1 lalif ebaba ve Dedebabaların bu işten dolayı çıkar sağlamaları kesinliklc yasaktır. Bu nedenle, yayımlanmış ve yayımlanaeak yapıtlarının hiçbirinden telif iicreti almamıştır. Bu vasıyetine uygun olarak mirasçılan da bu yapıttan hiçbir telif ücretı .ılm,ıyacakfir A ütü Bütün Yönleriyle Bektasilik ve Alevilik Bcdri Noyan Dedebaba'nın "Bütün Yönleriylc Bcktaşilik vc Alevilik" isimli yapıtının birinci cildi Hacı Bektaş Veli, onunla birlikte yaşayanlar, onun ardılları, Bektaşiliğin Doğuşu, Yeniçerilik ve Kaldırılısı ile 1 lacıbektaş llçesi'ndeki ziyaret yerlerinin tanıtımına ayrılmış. Ilacıbektaş ilçcsinde bulunan • her mezar taşının ve bu taşlarda yer alan eski yazıların tüm ayrıntıları ile açıklandığını söylcvincc kitabın kapsamı üzcrindc bir fikir sahibi olabiliriz. Bedri Noyan Dedebaba'dan kapsamlı bir yapıt BedPlNoyan'ınkfmHjü Doç. Dı. Bedri Noyan kendisini Tann'ya veya Bcktaşılığe vermiş, ama dünyadan soyutlanmış bir eren de değildir. l Jzun yıllar Diyarhakırve Aydın I lalkevi Başkanlıgı, Aydın Liscsi ()kul Aile Birliği ve< )kııl Korııma Dernegı Başkanlığı, Aydın İlleri Türk Mu.siki Derneği Başkanlığı, Aydın Çocuk Kütüphanesi Korıı nıa Derneği Başkanltğı, Avdın Kültür Dernegi Başkanlıgi görevlerıni vapınıştır. Diyarbakır'da Karacadağ, Avdın'da Cıvıltı Çocuk deıgilerini yayımlamiştır. 1970 yılında Strasboıırg I Jniversitesi Edebivaı l'akiiltesi Türkoloji Enstitüsii'nün düzenlediği Altay I 'Itüdleri veTiir koloji Kongresi'neonuruyesi olarak çağrılnıış ve bıırada S^ımani/m ve Bektasilik ve Masonlıık konıısıında bir bildiri sıınnıuşluı. Doç. Dı. Bedri Noyan, lngilizee, Fransızca, Arapça, I arsça eski ve yeni Yunanca bilmektedir. () aynı anda sağ vc sol clini kullanarak tablo ve hat çizen bir sanat kârdır. Hbru sanatçısıdır. Saz ve keman çalan ney üfleyen bir nıüzisyendir. Alanında büyük ozanlardan da birisidir. Çünkü 9 yıl çalışarak Kur'anı Kerim'işiirşeklinde7ı7 neccvezni ile Türk çe'ye çevirnıişür. Bütün Yönleriylc Bektasilik ve Alevilik tsimlı yapıt, 9 ciltlik bir kitabın birinei cildidir. kitabın yazarı bu dev yapıtla: " Bektaşi sırrı kalmadığını her şeyin açıklandığı, araştırmacılara ve bilim adamlarına nerede lıangi belgeye ulaşacaklarını gösterdiğini" yazmaktadır. Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve AJevilik isimli yapıtın birinci cildi Hacı Bektaş Veli, onunla birlikte yaşayanlar, onun ardılları, Bektaşiliğin Doğıışu, Yeniçerilik ve Kaldırılısı ile I lacıbektaij llçesi'ndeki ziyarct ycrlcrinin tanıtımına ayrılmıştır. I laeıbekta^ ilçesindc bulunan her mezar taşının ve bu taşlarda yer alan eski yazıJarın tüm ayrıntıları ilc açıklandıgını söylcyincc kitabın kapsamı üzeıinde bir nebzc durmu!; oluruz. Bedri'Noyan Dedebaba üstat kitabın önsözunc şoyle başlıyor. "Ciünler lıayıola! 1 layıılar fethola! îjerr'ler Def'ola! Inananlar şâd, ikilik çıkaranlar berbâd ola! l lakkerenler göz cümıi/, bekçimi/, yardımcımız ola! Büyük Sevgili'yc, O n u n sevgilisi Hz. MııSAYFA 8 hammed'e, O'nun soyuna, Ehli Beyt'ine (ev halkına) ve yakınlarına selamlar ve saygılar ola! Hazrcti Pir 1 lünkâr 1 facı Bektâ^ Veli'ye gönüller dolusu niyazlar ola! Dcnılcr dâim, cem'ler kaaım, çe rağlar uvanık, meydanlaı açikolu! Hu! Dost! Allah, evvallah!.. II a k e r e n 1 e r ı n adıyla bagladıın, bitirince hakdettim. Bağrımızıla ncy gibi elenı yaraları açıp, gonlümuzun kinıi zaıııan gö/.ya% lı, kimı zaman sevinçli, fakat her zaman aşk ilc çırpınan zemzemesini Jinletmeye çalıştım. lnsanlık siiphclcr vc karanlıkJar içinde çırpınıyor. ln Doç Dr. Bedrl Noyan kendlslnl Tann'ya veya Bektaşlllğe vermiş, ama sanlığı bu bunalı kendlnl dünyadan soyutlamamı$. mından kurtarmanın yolu; aydınlatıcı (mürşit) insaıiların en I. Bölüm: Hacı Bektaş Veli'nin, kişiliği büyüklcrindcn birisi olan Horasanlı Pir ve Anadolu'ya gelişi; Anadolu'daki yaşa1 lacı Bektaş Veli'nin huzuruna çıkannakmı üzerindc durur. (186 sayfalar) tır. Ben dc bunu yaptım". II. Bölüm: I lacı Bektaş'ın eserlerıni tanıtır. (87100sayIalar) Kitapta yazarın 16 sayfalık bir önsözü vardır. Bu önsöz, salt kitabın temellerine III. Bölüm: Çelebiler üzerindc durur inen bir giriş, yapıtın bir kuramsal tanıtı(101140 sayfalar) mı sayılmalıdır. Buradan ışıldak gibi aydınIV. Bölüm: Yeniçeriler, Bektaşiler ve latıcı aşagıdaki satırları alıyorum. Hacı Bektaş Veli konularını işler. (141178 sayfalar) DirikitalM V. Bölüm: Hacı Bektaş vc Çağdaşlarını "Islam dinini, hafızı Kıır'an olan veya anlatır. (179258 savfalar) bir iki surc czbcrlcyerck, öylc gcçinip, ölü Bu bölümde Baba Ishak, Baba tlyas, soygunculuğu aşağılığma indirenlerin elin Muhlis Paşa, Aşık Paşa, 'I'aptuk Hmrc, Yuden ve zihniyetinılen kurtarmak vc Müsnus Emre üzerinde duruıur. I lacı Beklüman toplumu bu düzeysiz din adamlataş'ın Halifcleri Scyyid Cemalettin Sultan, rının tasallut ve saldınsından uzak tutmak, San İsmail Sultan, Barak Baba, Alı Baba Kur'aıı'ın ölü kitabı değil, diri kitabı oldugibi 17 halife hakkında bilgi verilir. ğunıı gcistermek, Müslümanlığı karanlığa VI. Bölüm, Hacı Bektaş'ın sağlığında dcgil gerce^e, bilgiye ve aydınlığa çıkarvc kendisinden sonra yaşamış ünlü Bckmak gcrckir." taşi Azizlerini anlatır ki, ütmam Baba, Bu yapıt İ9 saylalık sunu^ vc önsöze ilaAkyürek Sulran, Dcniz Baba, Karaca Ahve olarak 561 sayfatlır. Kitabın sonuna 8 met Sultan, Yemini, Pir Sultan Abdal, sayla rcnkli rcsimler konıılmııştur (Hacı Kaygusuz Abdal, Ccyikli Baba, Emir SulBektaş Veli veTüıbesi'ni tanıtan restnıler). tan, Horoz Dedc, Hamza Baba, Nesimi, Böylece kitap 608 saytaya ulaşmıştır. Bu Balım Sultan bu bölümde incelenir. (259 dcrece hacimli birinci cüt dokuz bölüm 316 saylalar) dcn oluşmakradır. Vlll. Bölüm, Dedebabaları inceler ve dedebabalar listesi verilir. Horasan Postunda oturan dedebabalar tablosunda Posta oturuşu, hakka yiirüyüşü ve müddctleri bclirtilmiştir. (317366 sayfalar) VIII. Bölüm, I lacı Bektaş Veli Vilayet namelerini anlatmaktadır. (367422 sayfalar) IX. Bölüm, Hacı Bektaş Veli Dergâhı (Pir İLvi) ve 1 lacı Bektaş ilçcsinde Alevi ve Bektaşilerce kutsal sayılan yerler üzerinde durmaktadır (443548 sayfalar) Bu bölümün sonunda da Hacı Bektaş Veli'ye seslencn şiirler eklenmiştir. Kitabın sonuna geniş bir kaynakça cklcnmiştir. Bu kaynakçada 340 escr yer almaktadır. 561 sayfalık bu kitapta tam 784 adct dipnot kullanılmıştır. Ayrıca gcrekli yerlerde + işareti ile yüze varan açıklama lar yapılmıştır. Böylece eserin bilimselliği kuşkuya yer bırakmayacak bir biçimde sağlanmıştır. Bu kitapta Hacı bektaş Veli, Yunus Emre (tmrc), San Saltık, Barak Baba, Aşık Paşa, Ahi lîvran hakkında ciddi belgelere dayanan yepyeni bilgiler verilmiştir. Hz. Mevlana'nın niçbir yerdc yayunlanmamış tek Türkçe şiiri bu kitapta yer almıştır. Hacı Bektaş Veli'nin doğumu, vclat tarihi konusunda yepyeni bilgiler vc belge lcrokuyucuya sıınulmuştur. Amerika'daki Detroit Dergâhı'ndan, Balkanlar'da faaliyettc bulunan ya da bulunnıayan dergâlılara ulaşan Doç. Dr. Bcdri Noyan buralardaki bclgcleri tek tek eldcn geçirmistir. Anadolu'da bulunan cl yazması yapıtları incelemiş ve bu doku/ ciltlik kitabı ya/.mıştır. Dedebaba, bir incelik daha yapmış ço gu Hge Bölgesi'ndc yaşayan ve bugün yaşamlarını yitirmtşolan Bektaşilerin verdı öi her kitabı vc dc bclgeyi anlatırken saniplerinin isimleıini birer birer savmiş, böylece onların sonsuza tlek amlmalarını sağlamıştır. Dedebaba Sayın Bedri Noyan kirabını şöylc açıklıyor: "Yaşadığımı/ bu (,<ıgd,ı gı/lilik ya da giz gibi kavramlara yer var mıdır' Daha doğ rusu bazı şcylcri gizlemek olanaklı mıdır? (Jrtaya, "Bektaşi sırrı" diyebir söz atılmış. Sanki gizli tutul.ıcak bir şcy varmış gibi! BcktaşiliğinAIcviligin nc olup olmadıgını bütün Türk yurttaşları, ınsanlık vc bilim adamları öğrensin. Bilinsin ki, Bektaşilikte Alevilıkte yoba/ın öne sürdüğü ve ayak dirediği, en utak bir kötülük ve çirkinlik bile yoktıır. Hacı Bektaş Veli ve Bck taşilik, Türk Ulusu'na yitirmck üzere oldıığu benliğini, ruhunu yeniden kazandır mıştır. Bcktaşilik ve Alcviliğin inanış, düşünüş, ahlak vc edebinin bütün insanlığa ışık tutacak kadar an vc yiıce olduğunu göstermek ve insanları aydınlatmak, aıaş tırmacılara nerede ncyi bulabilcccklcrini göstermek için bu kitabı yazdım ". Yayımcının notıına göre kitabın kalan ciltlcrinde şunlar işlcnccektir. Bcktaşilik Felsefesi, I'debiyatı, (hiçbir yerdeyayırrv lanmamış şiirler) Hz. Ali'dcn Cumrıuriyet'e kadar mezhep kavgaları, Bektasilik ahlakı, Bcktaşi giysilcri, ibadetlerdeki kuralları (duaların tümii şiir şeklinde) Kadın Bektaşiler, I Iıristiyan Bektaşiler, Atatürk ve Bektasilik, Bektaşi Fıkraları, Bek taşi Müziği (bu bölümde 100'e yakın nefcs notalarıyla yayımlanacaktır), Ünlü Bektaşiler (Orneğin Celal Bayar), Bekraşiügin uluslararası boyutları, Bekiaşilik ve Masonlıık konuları işleneccktır. 60 yıllık bir çalışmanın ürünü olan bu eserin I. cildinin yayımlanması ncdcniyle Dedebaba Sayın Bedri Noyan'ı candan ve içtenlikli yad ediyoruz. Bu kitabı yayıma hazırlayan Şahkulu Sultan Dergâhı ile Ardıç Yayınları'nı yürcktcn kutluyoruz. Bu cscr, kalıcı bir başvuru, kaynakça ve başucu kitabıdır. Barış için, dostluk için, tüm halkımıza bu cscri salık vcriyoruz. • Bütün Yönleriyle Bektasilik ve Alevilik/ Şahkıılu Sultan Dergâhı vc Arclıç Yayınları/ 1998. K İ T A P S A YI 4 5 3 "Bektaşi sırrı" C U M H U R İ Y E T