Katalog

ki çalışmalarını engellemektedir: "Gcçen yıl iki roman tasarlamıştım. Ikisi de olduğu gibi duruyor. Bir fırsatını bulursam yazacağım (...) Altı aydır, sabah akşam çeviri yapıyorum. Sevdiğim yazarlar, sevmediğim yazarlar, iyi öyküler, kötü öyküler... Çcvir, çevir, çevir... Sıkıntıdan patlayacağım neredeyse. Değil roman yazmak, eleştiri yazısı yazmaya bile zaman bulamıyorum. (...) Bu yolda az da olsa bir şeyler kazanıyor insan. Sonra büsbütün yararsız bir iş de değil. Bence iyi bir yapıt çevirmekle, iyi bir yapıl yazmak arasında biiyük bir ayırım yok. (...) Bu yolda az da olsa bir şeyler kazanıyor insan. Sonrü büsbütün yararsız bir iş de değil. Bence iyi bir yapıt çevirmekle, iyi bir yapıt yazmak arasında büyük bir aynm yok. (...) Altı ayda altı kitap... Yoruluyor insan, ezıliyor. Yoksa ben çeviri yapmaktan yakınmazdım. Bir kere dilimi öğreniyorum. Her gün yeni yeni sorunlar çıkıyor karşıma, onları çözmeye çalışmak, çözcrnediğimi ona buna sormak dille uğraşmak güzel şey. Bu bakımdan çeviri yapmanın çok yararını gördüm doğrusu. (...) Sanat bakımından da yararlı." (Memet Fuat'la Konuştuk, Unutulmuş Yazılar, s. 279280) Hüsamettin Bozok'un yüreklendirmesi, önerileri, yazdığı yazılara telif ödemesi eleştirmeye geçişinin nedenlerindendir. (Çeviri kitapları da ilk öneren odur). Çevirmenliğinin hangi üstün özellikleri olursa olsun "aracılık" olduğuna inanması da cleştiriye yönelmesini hızlandır mış olmalı. Bu kanıyı destekleyen bir çevre de vardir üstelik. Eleştirmenliğim başlangıçta bayağı yüreklendirilmişti. J 959 yılında dcrgilerde çıkan yazılarıma Ataç Eleştirisi Armağanı verildi. Bu armağanı vcrenler arasında Macit Gökberk, Sabahattin Myüboğlu, Dağlarca, Sabahattin Kudıet Aksal gibi kimseler vardı. Düşiinceye Saygı adlı kitabımla da Tiırk T3İİ Kurumu 1961 DencmeEleştiri Odülü'nu ka/andım. Bunlar, ya nılmıyorsam.Türkiye'debireleştırtnene verılen ilk ödüllerdi." (Alpay Kabaçalı ıçın yazdığı Açıklanıalar adlı metin, Öz günlük Avı, s. 268269). Memet luat'ın yazarlık volu cleştiri ödüllcriyle birlikte yayınevı kuruluşuyla da çi/ilir: "(...) az satıldıkları için kimsenin yayımlamak îhtcmediği değerli kitapları yayımlayacağım diye bir yayınevi kurdum. Hiç param yokken. Bir Briç kilabının gclirınedayanarak. Bütün gücümu bu yayınevinı ayakta tutmaya narcadım. Derken "Yeni Dergi "yı çıkarmaya baijladım. Kendim için değil, başka yazarların ürünlerini yayımlamak için... Çok az ya/ını çıkmıştır "Yeni Dcrgi" de... Yayımlanan yazılann iyi yazılar olması yetiyordu bana. Yıllarca nep böyle çalıştım: Kendimden çok başkalarını gözeterek.. (...) Kimın olursa olsun, iyi bir yazı, iyi bir kitap yayımladığım zaman kendi yazımı, ya da kendi kitabımı yayımlamış gibi mutlu olıırum " (Açıklamalar). Eleştirmcnlik, dergicilik, yaymcılık... Memet Fuat'ın 1953'teki "sinema, tiyatro, şiir" üçlüsünün önüne geçmiştır artık. Senaryo, oyun, öykü, roman eleştiriler için birer objedir. Alpay Kabacalı'ya yazdığı metınde, zamanını "başkalarının kitaplarını derlemeye, düzenlemeye, düzcltmeyc, yayımlamaya" harcadığını belirtir. Bu çalışmalarda, hazırladığı kitap ların "orasına burasına adını koymamakta, biraz emekle ortaya çıkarabileceği kendi kitaplarını basıma hazırlamaya zaman ayıramamaktadır". Bu tutumununyazarlığını engellediğinin ayırdındadır. Ancak, "insanların korkunç bencilliğine karşı" bir tepki olarak doğmuş bir anlak sorunudur bu engelleme. Memet Fuat, 1992'de Sedat Simavi Odülü'nu Gülten Akın'la paylaştı, 1995'te Kültür Bakanlığı "Kiiltür ve Sanat Büyük Ödülü"nü,..1996'da Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü Altın Madalyası'nı aldı. Bugüne kadar yayımlaSAYFA 6 nan yapıtları şöylc sıralanabilir: Aşk ve Sümüklüböcek (1946, Öyküler, Tuna Baltacıoğluile); Yaşadığımız (1951), roman), Düşiinceye Saygı (1960 deneme ler, genişletilmiş ikinci basım 1994); Tiyatro larihi (1961); Türk Edebiyatı (196372, yıllıklar, 10 kitap); llkokulÇocukları îçin Şiirler (1968, antoloji) Yunus Emre (1976, 1995); Şinasi (1977); Pir Sultan (1977); Karacaoğjan (1977, 1995); Ahmet Haşim (1977); Tevfik Fikret (1979, 1995); Çağını Görebilmek (1982, 1996, denemeler); Voleybol (1983; Mehmet Bengü adıyla); Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi (1995,1996); Unutulmuş Yazılar (1986,1997 denemeler), Çağdaşımız Makyavel (1992), deneme ler); Çeviri Şiirler (1992, 1994 antoloji); Dünya Yazınından Seçilmiş Kısa Oyunlar III (1993, 1995 antolpji); Dünya Yazınından Seçilmiş Kısa Öyküler, (1993, 1994); Türk Yazınından Seçilmiş Çocuklar İcin Şiirler (1993, 1994); Türk genişletilmiş 2. basım); Türk Yazınından Seçilmiş Denemeler (1993, 1996); Türk Yazınından Seçilmiş Eleştiri Yazıları (1993); Eleştiri Sorumluluğu (1994, denemeler); tki Yönlü Yozlaşma (1995, denemeler); Konuşan Toplum (1996, denemeler); Pağlarda Yüreğim (1996, denemeler); Özgünlük Avı (1996, denemeler); Her Yer Tiyatrodur (1997, eleştirilerizlenimler). Bu kitaplara, Adam Yayınevi'nce ya yımlanan Nâzım Hikmet kitaplarının düzenleme, düzelti gibi cmekler de eklenmeli kuşkusuz. Memet Fuat, eleştirmenliğe başladığı günden bu yana yazdığı yazıları derleyen kitaplarının süreceğini muştuluyor, Her YerTiyatrodur'un sunusunda. Mcmct Fuat'ın yaşam öyküsü olarak, yazıserüveninden söz etmek pek yanlış görünmüyor bana. Ama şöyle deyazılabilirdi bu öykü: Istanbul'da doğdu, 1926'da. Babası sinemayla uğraşan Vedat Örfi Bengü, annesi Piraye Altınoğlu'dur. Üvey babası Nâzım Hikmet. Kültürel düzeyi yüksek bir çcvrede büyüdü. Şiir ve öyküyle başladığı yazın yaşamını çeviri ve eleştiriyle sürdürdü. Kurduğu ' CUMHURİYET KİTAP SAYI 403