Katalog

0 kitap da viirmıi;. Kütüphaneye gidip (i kiialıı istedim. Aılı: (îenıidc Denizc 1 lasıet. "lüruzan Toprak kızıma, scv giyle" diyc yazmış. Imza: Soyfi Baba. () güzel ^iınlcrimi anımsayıp gözlerifn ılolu dolıı oldu. Omer Nida'nın 5. : kitabını kapatırken: "\ ,y sevgili Faruk'ıını yazılarmla yaşayacaksın hep! " diyc mırıldandım. 6. Dikenler de Okşanır Bu, bir şjir kitabı. Toplum sorunlarını irdeleyen şiirler bunlar. Ornek mi? Bııyrun özgün bir örnck: Bencileyin Sev Anadolu'yu Bencileyin çıldırasıya, dikenler dc okşanır benim yurdumda. Büyük anlamlar taşıyan küçük bir îjiir. O kitapta böyle pck çok örnek buIabilirsiniz.O. Nida'nın daha öncc yayımlanmıs, kitaplan: Iskclcdcki Isjik, 1958 (Sjir). Bir Sürgi'm Mavi, 1960 (Şiir). Işçi Tiyatro sıı'na Doğrıı, 1970 (Dcncmc), İkinci baskı 1985. Kıım (Şiir). Baıuı armağan eiıiği kitaba (Kum) şıınları yazmış: "Saym Füruzan Toprak, yüreğinize scvinç katabilecek dize bulabilirsiniz unuıduyla. O. Nida" Bir degil, pck çok tlizc buldıım Saym Omcr Nida. Kaılm Romancılarımız (başjangıcındaıı günümüze), 18921991 AraşlırmaIncelemeSunu yazısmda Vcdat Cîiinyol şunian ya/mı%: "....Antoloji ııiteligi yanında araşrırma ve inceleme ürünü olan bu clinizdcki yapıtta, kaılın roınancıiarımız, romaıılannın yayını tarihlcrine göre sıraya konulmuş. 'Mııhaderat' (1892) adlı romanı ilc başı çeken Fatma Aliyc Hanım'ın ardmdan elliyi aşkın kadın romancımız bizi 1991 sonlarma kadar göiurüvor." Bu kitabmda yazar, üyesi olduğu Türkiye ls.çi Paıtisi'nin iç çekişnıelerini kendi, siyasal yaşamını gerçek bir şckildc dilc getirmiş.Hani on parmağında on hüner, dcncn insanlar vardır. Iştc Omcr Nida bunlardan biri. O bir şair, düzyazı türlcrinin hemen hcmcn hepsinde yapıt vermiş bir yazar. Oyuncuları Işçi Partisi emekcilcrind.cn oluşan bir de İşçi Tiyatrosu' kurmuş 19651967. Oynadıkları oyunların arasında en ünlüsü 'Vatandaş, Oyunu'. Bu çalışmalann teorik yanını, 'Işçi Tiyatrosuna Doğru' adlı yapıtında bulabilirsiniz. O, bir ressam, özelliklc kara kalcmle yaptığı yazar portrcleri çok başarılı. (), bir yeıııek uzmanı, balık türlcıini çok iyi bılen bir ki^i. Deni/lerden ceşir çesjit taslar toplaıııış son olarak, onlan değişik rcnklcrdc boyamı^ yakında bir scrgi açacakmısj duyduguma görc. Siz siz oluıı da bu denli hünerli bir insandan korkmayın. Ben Omer Nida'tlan korklLinı dojîrusu ! ..Son zamanlarda bazı tleğerli yazarlarıını/dan koıknıaya basladığımı açık seçik olarak yazılarmida söylüyorum. îjimdi dc başka tiirdeıı bir koıku bclirnıcye ba^ladı içimdc. Benim bu yazılarımı okuyan dcücrli nsikiyatrist, yazar Kaan Arslanoj>lıı, lıani canım Kişilikler adlı romanın yazarı, başı o yiizılcn bclaya girdi benim icin: "Bu hatıında paranoya beliılilcıi görüyonım" derse ben ne yaparım?!... (!) Dıuıiıiıı i'c Alcı>, (lüııliıl' Aııı, Yeni Yapıtları ile Ömer Nida Toplumsal Dönüşüm Yayınları yönetmcni Hayri Biklik'in, Omcr Nida'nın bütün cscrlerinin basım vc yayımını üstlcnmcsi, Nida'y«ı oldugu kadar, bir yazara vc dcğcrc ilginin de örnck bir kanıtıdır. SERHAT KESTEL sı ile kaışılaı>acak.smız. İç ve dı^ ılünya olarak, bir bütünleşme içinde. Ve sorunlar, sorunlar.. ama bunallıcı Lİeğil. fçtcnlikli, rahat, dolaysız bir aıılatım. Yazarın sanat anlayı^ını noktaladıgı bir ilkc: "anlaşılır olmak." 1 Daha başka öyküler de olsa mıydı! . Oykü, deneme, ta^lama ve ^iirler, ^ i iıier.. Oktımamn tadına varmak için Omer Nida \etcr.. Açıknet, seçkin, dü^ıindiirücü, hareketli \e tatmin edi4) I I A L K S A N A T ILİŞKİLJIRİ deneme: "Sanatı, eglenme güdümüze bir karşılık olarak diişünmek, artık yüz kızartıcı oluyor. Insanla yasamı arasındaki estctikscl ilişkivi derinlcme.sine kavramak ve yansıtabilmek, sanatçının görevi." diyor Omer Nida. Ne kadar doğru ve ne kadar gerekli. S. 37'de, "20()0'li Yılların l'siğinde, (^ağdaş Türkiye nin KültürSanat Alanındaki Birikimi Ve Bu Birikimin Cîelcceği" aıllı ya/ının ba^lıgı kadar içeriği de dıkkat gerekıiriyor. Ve sonucu.. Sonuç tüm sorunların çözümü, tüm dü^üncelerin iizerinde bir deüişmezlik, adeta matematiksel gcrçeklikle vc mutlak bir gcıcklilik olarak tlank ediyordıı kahımıza: "Aiatürk'ümüz, başlı başına bizim için büyük bir kaynaktır. Âtalıirkcü diişünce doğrultusunda adım atmak bile, uygar bir toplıım olabilmemiz için yeterliılir sanırım.. " I^tc sevgili Nida.. sanatın o çok etkileyici duvumsallığı vc beyni bcsleyen düşünselliği içinde, gerçekleri yürekli bir yorumla özde^le^tircbılcn ı^ıklı bir kalem. deneme: ()mcr Nida soruyor: "Çevresinin, ulusıınun kuyusunu kazmaya çalışan bir yazar çizer, nereden ve nasıl bir güç alarak ortaya yetkin bir yapıt koyabilir?. Halkına, insanlara, çağdas olmada, uygar olmada yardımcı olabilir?. " Ve diyor ki: "Yazma çizme işinde samimi olmayı ön koşııl sayarım.. Gerçeği gizlediğim vakit, içimdcki kıpırdanıslar, korkunç acılar verir." Ve bunun da hiç kolay olmadığını söylüyor. Ne kadar haklı!. Ama o, bu zoru da başarıyor. Bu yapıt nicc yazarların vc dc vazar olmak istcycnlcıin "ba^ucu kitabı" olmalı dır. 6) ÜİKENLlR l ) i : OKS.ANIR ki ir: Tahir Alangu bir yazısıncja (Vatan gaz. 30.12.1975): "...Hn çok Ömcr Nida'nın ^iiıleıini sevdim. (). Nida'da toplıım sorunlarına, halka özgü dııvgıılu bir açıdan epikleştirme yolu ilc bir eğilme scziliyor. Cieni^ligine tlogaya açılmaya çabalayan tluyguiu özgüı y çy çy bir yaşama susuzluğıı var bu şiirlerbir yaşama susuzluğı y de.." cliyordu. Ve Talat I lalman: "..S,ürlerinizi vıllar boyunca çeşitli dergilerde /evkle okumu.ştum. Şimdi hcpsi birarada muazzam bir anıt gibi, gö/.lerimi kamaştırıyor. Abaıtmadan söylüyorum bunıı. (landan kııtlarım." Sanırım bana söz düşmüvor artık.. Yalnız, konusu "kadın" ofarak bazı çalışmalarımı ilgilcndirmcsi nedeniyle ile kitaptan bir güzel örnek almtılamaılan geçcmcyeccğim. s. 45: KADINLARLA YIJCI.I.MI'K Baş kalılıran acıları sıısturuyor bir kadın hcp utkuyla dönüyor savaşlardan bağışjıyor ve yenidcn çiziyor yaralı yüreğini sonra döl işliyor büyüyoı diinya her yanımız kuşlarla çiçcklerlc do nanıyor baştankara çarpıvor yüregim zilz.Lirna sarho^ oluyorum. Ey kaılınlar ey ılogurgan toprak bunca ilkyazlar gördüm nerde sizin gibisi sevisiz bir vürckle adım atılmaz sarsın kökleriniz gelece^imizi sizlerle yüceliriz biz ancak sizlerle güçleniriz dalbudak. Omer Nida'nın, edebiyatımızda bir büyük boşluğu dolduran "Kadın Romancılarımız (Başlangıçtan Cîünümüze)" adlı yapıtını da, F.debiyat Öğretmeni ve de kadın olarak gururla anı O Yarın Biz Konuşacağız1989 nccdcn söylemeliyim ki, Omer Nida'nın yazılarını scvmemek, ilgiyle okumamak olanaksız. Upuzun ya da kısır birtakım sözler sıralamayı siir sayanlara ve bir tcmelc dayanmauan nesir yazanlara, üstelik bıırnu Kafda^ı'ndakilerc, Omer Nida, yılların kültürü ve deııeyleriyle yogurulınu!} köşcsinden gülümsiiyor olmalı. Hcrhalde yazarhk, " d i l ' c saygıyla orantılı olarak ^elişir. "Tiirkce arıa dilim, konusuyorum va, yazarım da.." diyenlerin bolluğunda Tiirkçe'nin yct kinlifiini tüm ayrıntılarıyla bilenler çok az. Şiir olsun, nesir olsun Omer Nida nın tüm ya/ılarımn sevilmesinde önçc bu bilgisinin pa>ı olsa gerek. Omcr Nida'nın yapıtlarına , yayınevince kitabın alt köşesine konulan ıııımara sırasına göıc dejiineeefiim: 1) P A D İ ^ A H L A R 'I'AŞI.AMASI gülmecc koşuk: Araştırmaya dayanan, aynı /anianda eleştirel bir mizah ile ilgiyi doruğa çıkaran bir yapıt. Acı gerçeklere gülcrken, lıatia kahkahayla güıerkcn vıirej»c işleyen bir sızıyı da derinden duymamak olanaksız. Sonıında: "llâlıi Omer Nida.. " diyerck bitiriyoi'Minuz sayfaları. Ama başkalarına da okumak isteğiyle gene açıyorsunuz kitabı, gene.. 2) A!jK KÜRULTAYI yergi (Yer S i ve taijlama türünde 1991 Neyzen Tevfik 'hiciv' yarışması birincilik ödülü): Bu kitabın ilk sahifelerinde Omer Nida'nın olağanüstü yaşam öyküsüyle karşılaşıyoruz. Yığınla serüven, yı^ınla İ!j güç..ama hiç değişmeyen ilke: Kültüre ilgi. Adeta dinmeyen bir susuzluk.. Kuşkusuz bu sayede, bir yerlere gelmiş nicelcrinin bencilliklerine başkasını tanımazlıklanna karşın Omer Nida'nın, gerçek yazarlıgın üst düzeyine çıkabilmiiî olması bencc yaşanıının en dikkatc dcğcr yanı. Türkiye Işçi partisinin ilk üyesi olarak, sosyalist gcrçckçi anlayışla politik savaşımın içinde oluşu da diğer ilginç yanı. Şiirle yergi, çizgiyle mizah gibi zordur. Ikisi de ozcl bir yetenek ve ustalık gereklirir. Nida, çok az kimsenin başarabildiği bu zorıı Dasarıyor. Okudukça gülümsemenin ardından kahkahalar da gcli vor. Bir iğncli fıcıdan kiiitıılu^un ra lıatlatıcı kahkahaları.. İlk hiciv örncklerini 12 Mart'ta vcrmcye ba^lavan Nida, bunun nedeni için: "Baskı döncm leri hicvi kamçılar. " dcıken, "(lıımhııriyctin kurucu yapıcılarını 'dcmir ko lon'a, 12 Mart'ın ccüşbiıcü^ hiikii metlcrini de 'kereste'lere" benzctiyoı. Ve ekliyor: "Her yeni gelcn yönetim bir öncekini aratmaya başlayınca ben de hicivlerimin dozajını arlırdım." Evet, doz bazen o kerte nrrıyor ki ozanın sözünün billiği yer oluyor iştc. (Kiiçük Sıı 25, Biiyük Sıı 50'deki gibi. s. 67) Ne tlesemr1. Omer Nida'yı tanıdık tan sonra nasıl olsa merak edip okııya caksınız, övkülerini de. I ler biriııde, kenılini/in vc çevrenizdekilcrin ılunya 5) SANATTA KİS.İÜK SORUNU (?) 'I'IK i'c lihınch, linzıruıı IV7İ. .S/ımn Yıı 'l'nz vc iJıııck 2 ll<ı\, 1')')1 (.c/// )}/)•. (•i) ()ıı/cr l:arıık 'Ihfmık'ııı Diiz\ıizı/dn, Kiiltiirfih. Y/ıv. \l)t)4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 339 5) YAS.AYIP(.;lTMEKöykü: Ömer Nida dostianyia bıriıkte SAYFA 1 1