Katalog

niışjerdır. Tarilıi açıdaıı bu dofirıı olabdır. Amu bcn, bircvscl açulan da, kadııılann. erkcklcnıı salüp obmıdığı bırçtık niiclige sahıp olduklarını diişiinüvorıım. Evet, birçok üstün nıtclik. Aklıma sczgi gcliyor. F.vet, disj sczgisine büyük inaııcıın var, her şcyı hissclme ve yargılama biçinılcıine. Kımı zaınun kendılcrini dılc gctircınezler, yıne dc. crkeklcrin coğundan daha dcrın ve de birçok yönden daha gcrçck ve değcrlı bir şckildc duyumsarlar. Yava;? yavaş kadınlar polıtikaya atılmaya, haklarını yönetmcye ba^ladılaı. Bıınıı kesinlikle onaylıyorunı Mrs. Thatchcr'dcn nctret cdcrdim. budalanın tckı olduğunu düşünürdüm. Ama kuvvctlc çoğıı kadın idarecıden yanayım. Benazır Butto vc Pakistan ve onun gibiler, şımdi Türkıye'de olduğu gıbi. Hatta Israil'deki yaşlı bayan bile, neydi adı, anımsıyor musun? Golda Mcir. Golda Meir. Gerçckten hepsine sevgi duyuyorum. Amerikan Ingilizeesi'nde / aın rootiııg for llıcııı dcnir, yani onlaıı desteklıyorum, alkı^ tııtuyorum. Kiiaplanmzdaki izlcklcr konıısıında baska nı'Ur eklvvcbılininiz'' Yu^aınımdakı en oncmli ^ey ku;,kusuz doğadır. Türkıye'de ne kadar doga bılgısıyle ugıa>tığını/ı bılmiyo Doğal olarak kadın, kilaplannızda olarum, ama doga bılgısi. doganın her gan degisinı etkenini oluşlıırııyor. Avrıca yünuyle ilgilenmck denıektiı Insan baııa sagduyulu hir pmfemini.st oldugıınuher zaman iki şey arasında gidip gezu yani vahşı Amerikan flkirlerini kcthııl lir: ya edebıyat, ya da ten adamıdıı etnnvorsıtmız sövlcdıniz Şaiıierle hılımuduıulaıı kan^tırılmaz İ£vct. lar. Ingiltere'de, bu iki tııtuma 'iki liize kadınlardan stiz edcr misiniz' kültür' diyoru7, ben dc bütün yaş»aBclki dc hıı noktadu, liirn vasamınız boyıınınım boyunca ikisi arasında. yani şiirccı çalısnıak içın vs. kudınkın scçliğınızı le bilinı arasında duımadan gıdıp gclhelirlmcliyıın Çcvrenız hep kadınlarla scıdim. Şiir tabıı kı biliın değildır. Yiııc, rılıvdı vc cscrlcriniz onlarkı dolıı. Yaşanı dışı yaklaşımıdır Gcnclde, kadınlar övkiinüz de bir kadın lamjından vazılacak doğayı bilinısel cleğıl, şiirsel olarak Evet, evet. Gerçek bir fenıinist tarafınduyumsarlar Bu da ınsanın yaşamından. da dcngeleıııcsı çok guç ışlerdcn bııı Kadııılann vaşamınızdakı öııcnıi ncdır. Bugün dışarı çıktıgımda, kendımı dir> Üniversitcyc gıUigim döncmdc, ıyi ta çok bılımscl hissedebılır. bir >cyc bılımsel bu ilgı duyabılırıın Bir ba>ka guıı dc. aynı nıdıgım ilk kadın üzerinde u/ıın ıızun düşcyiıı ne kadar güzcl, ne kadar hov ne kaşünmüştüm. Annemdcn söz cdiyorum budar şıırsel olduğunu düşünebılinnı Bclkı rada. Bu kadınu döniip baktığımda, asla bımları dılc gctırecek sözcukleı hulabılıhakkını vermcdığimi vc yaşamımdakı önelim, şıir ya/maya çalışabılırım. Bir anlammını kabullenmediginü düşünüp utanç duda yazmayı doğa uracılıgıyla ögrendını yııyorunı. t) zamandan bcri, oldukça tazla Bunu Aıneııkalılar'a soyledım, oıılar da kadını başka açılardan tanıduıı vc sanırım •'Nc dıyorsun sen'' Nasıl olur da kıcjlar ve lıepsine saygı duyuyorum, benı cınscl a^kbıtkılcr ya/ma şeklıni etkılcycbiliıler"'" dita vcya buna bcnzcr ijcylcrlc yaralayaıılanı yc karşılık verdıler. Ama etkılıyorlar işte. bılc. Kadın, biitiin insanlık tasvırındc buyiik öncın ta^ıyan tcmel bir ögc olıi')turur. (.lclijinc kavnınuııa \c başovumıınım Son ıkı üç bın yıldır crkeklcrin kadınlara daha ıvı bir kı$i, daha dcrın hir insan vc duvranışları benı tiksındirıyor. Yü/yıllaaa özı;i<r bir bııv\ olnıa aravışıııa dcgindık. öncc Tüıkiye'dc yaşayan Hititlcr kadmlaıı Bu konııda ııc sovlc\chilir\inız'.' sayarlardı. onlara büyük scvgi göstcrırlcr Bu konııda daha fa/la bir şey soyleyedi; ama o gunden bugiinc, üt; dört bin yılbılır nıiyiın, bılmiyorum. Bir şeylcr oğıeıı11 dır, erkek cinsi insanlığa akılsızca hükmctmck ınsaııı her /aman v'şııtır. C°ğ ke/, ti, ozcllikle de savas vc benzeri şeylcrlc. beklcmcdigı bir anda yenı şeyler ögreniveTürkıye'de önemlı ycr tutan Tunç Devrir insan. Bcklenmcdık bir kuş gıbı, bııden ri'nclckı rcsimlcrc bakınca, crkeklerin kılıç bir şeylcr gelır başına. Gcnclde, ögrcnmek ta^ıdıklarına, sava^ arabaları sürdüklcrinc. tekrarlanan bir süreçtır, ınsan daha önceöldüıcn, işkcncc cdcn lıcr şcye sahıp olden öğrendığı, ama uıuıttugu ya da önenı dııklanna sık rastlanıyor, bunların hepsını vermediğı bir şeyı ycnıdcn ögrcnıyor olagiiç ka/anmak için, kadınlar değil, erkekbılır. Bütün bımları anlulabilccegımı sanler geliştırmıijlcrdir. Böylelıklc dc, son samıyorunı, ınsanın her guıı, buliin olanlarvaı> sırasında Na/ılcrin Avrupa'ya hüknıctdan bir şeyleı öğıenmesı gcrekiı. Böylece mclcri gibi, erkcklcr dc kadınlara hiikmctbelki guniın bırındc toplumıın daha iyi bir CUMHURİYET KİTAP SAYI 297 nldııklannı, ne olduklarını anlamuyu başladılur. Komiinizmin dökülmc nedcnınin bu olduğuna inanıyorum. Komünizmin artık ışlcmez halc gelnıesının, son zamanlarda insanlık içın ıleri doğru atılmış büyiik bir adım olduğunu düşünüyorum. Ama bcn de delikanlıyken yarı komünısltinı, derinden etkilenmiştıtn. Artık politikayla ilgiın yok. Kcndime sosyalist diyorum. llla da bir şey olacaksam, sosyalist, dcmokrat sosyalist olmayı tercih ederim. Dünyanın gitgide daha kötüye gittiğine inanmıyorum. Hcpimiz için hâlâ uınııt kaldıgını düşünüyorum. Yapılınızdaki bir başka nokuı da cinsellik. Insanın özgürlüğüne kavuşması için şarl mı? • lngiltere'deki püritanizmden, yani bütün zcvklere şüpheyle bakıp bu yüzden zevkten uzak durma yaklaşımından hoşlanmıyorum. Ingiliz yemeklerinın kötü olmasının nedeni dc budur. lyi yemck scvmenin kötü bir şey, giinahkârlık olduğu kabul edilir. C'inscl konularda da aynı şey geçeıiidir. Gelencksel olarak, Ingiliz erkckleri cinselliğe ilgı duymazlar. Bu da büyük bir saçmalıktır tabii. Dünyadaki en iyi aşk şiirlerinin bir kısmını Ingiliz kadın ve erkekleri yazmıştır. Ben, cinsellik konusunda, Ingiltere'de uygun göriildüğünden çok daha açık görüşlii bir tııtumdan yanayım. Oxford'da Fransızca öğrenimi gördüm, Fransızca öğrcndim. Ve bu konularda kendımi Fransızlar'a ya da Italyanlar'a çok daha yakın hisscdiyorum. Yani bcn kesinlikle püriten değilim. VVilliaııı Goldıng'c dc büyük saygım vardı, üyesı olabılir. Yani hıı her hışının kcııdi ba^ına Aı\s kendisi daha geçen yıl öldü. Ingilti'iv dışında da Borgcs vc Culvilcımcsı gcıvkcn bir $cv. ııo nıııı adım andınız. Kesinlikle. Borges ve C'alvino, evet, yurtdışında. Vc hcrkcs için büıünüvlc özncl bir ha(alvino benden beş altı yaş büyüktür, dekı$ at,ısı olduğuna gorc. her bırcy bıınıı ğıl mi? Bcn Gurular'a falan inanmanı. dcfiışık şckıllcrdc al^ılayacakiıı: raşayaama her ikisi dc benim büyük saygı duycaklır. duğum yazarlardır. Insanın kitaplara açık Sanıımı öyle. Kvct. Scçkın vazarlann çoğıı gıbı. .sizın cscr kalması gcrekir. Avrıca miizik vc rcsmc ilışkin hirçok Ivnnizdc dc hclır^ın cdchi cikılcn gormiigöndcrmcvc dc kilaplannızda sık rastlanıvorııın. Rıına karşııı. Jııngun adı sık \ık yor. çıkıvor kar^ıınıza Müzik ve rcsimlc çok ilgiliyım. Daha l vet, daha gençken, kesinlikle Jung gençken, müziklc çok ilgilenirdim, ama derdını Bıldığin gibı, ıkı büyük psıkolog son yıllarda, resme diıha yakınlık duyuyovaı, Fıeud ve .lııng. Her /aman söylcmirum Yıne, açık t'ikirli olmak, yani biıçok şıındıı, cğcr rııhsal sağlıgım bozuk olsaydı, I rcudcu bir psıkoloğa gılmeyı ycğler şeyden /evk almak yazarın görevıdır. Bcn de ürtadogu ınüzığınc, Türk ve Surıyc diın, ama ya/ar olarak Jımg'dan oğrenmemi'mğıne, ayrıca Amerikan ca/ ve t'olk yı çok daha ılgınç buluyorum. (,'ok bilge mü/iğıne, bunun yani sıra Ingiliz F.lisabir adanıdı Bir anlamda, Freud çok ıyı bir beth dönemı, yani Shakespeare zamanı (ya romancı. Jung ise çok ıyı bir şairdi. Onlara da Kanuni Sııltan Sülcyman zamanı) mükaışı herkesın lıislerı bellı bclıi:iz t'aıklı/ığıylc dc, ilgileniyorum. Pek sevdiğımi lıklaı göstcrıyor. söyleycmcycccğim tek mü/ik çeşidi ciddi Dalıa rinı c hanu. vazar olarak kcndımodern müziktir. Kiıni zaman insan için ııizı tVılluıııı (îolding'e vc lun Mcl'.uaıı'a fazla iyi olmadığı hissine kaplıyorum. \akin hısscitıgınızı sövlcdinız. Ama Fraıibiz Messaicn'ın adını anmış ol Evet, lan McEwun'ın yazısını scverim. SAYFA 5