Katalog

John Fotvles ile söyleşi Insan kendi için bir giz olmalı../ Kapak konusunun devamı Fovvles'un tcmel ızleklerinden biri bu söyledigim: kisjnın kcndi henligiııde dcriıı arayışı. yavaş. yavaş giz perdesini aralaması. Kitaplar basit bircr kurgu ınuydıı, yoksa derinden gclcn gerçek bır yaşamın dı«»avurıımu mu? Dıngın bir köy. Kiıni zuıiıan labircnti andının, içiııde olası hcr çeşit bitki vc hahara(ııı yctiştigi vc bakılmak yerıne lıcnıen henıen bütiinüylc kendi haline, doganın ellerine bırakılmış koca, kat kat bir balıçe. Balıçcnin orlasıııdaki ev. CîÖ7İcrındc hcr /.uıııaıı nıuzıpliklc, kimı zaman da .şeytanca yanan bır alcvin arkasında yaşayan. yetmişinc merdiven dayamış bir adaııı Jolın Fowles. Tutkularından, heyccanlarından vc merakından lıiçbir şcy yıtirmcmiştı, dolıı dizgın geçmis;ıne gcm vıırmamaya ve yaşama son anına dek dört elle sarılmaya karaılıydı ("Yapacak çok şcy var, aıııa tik tak lık (ak zamaııııı gcçtiginin dc f'aıkındaymı" dıyordu bır ara). Bu adamın salt varlıgı kendi basjna bır deııeyimdi ve tüm kitaplarını haklı çıkarıyordu. Birliktcliginıizi, kcndısı hakkında bırakç ipucunu iceren. kıtaplarına yüzeysel bir s;ekılde dcginen, karmaşık kuranıların. ııeuz çöziinılemelerin dısjandıgı basit bir söyleşiyle vc bir folograf çckımiylc noktaladık Kitaplarmın yogunlugumı konuşmaya sıkıştıramardık, hıç olma/.sa kitaplara göliiren bir patikn acmak istcdik. Gözdcn geçirmc inccligini göstcıdigi söylcijiyi bıırada sunuyoruz. Fotoğrallarsa, kiiaplarının ycnı baskılarıyla birlikte ıı/un yol alacaga bcnzer. Biiyikii, Abanoz üule vc Koleksiyoncııclaıı \oimt Türkçcılc vavımlaıuın iiçı'incii kilabınız lic/)\iniıı {i'virmcıü olııntUtiıı gunır (lıiMivıırıını. Biiyücü'vü 11:1111 bir sıiıvdc kalcıuc (ihlıııı:. Yazımımı IV52'de bay laılıııı:. cıiiKi Koleksiyoncu ihııı snımı ytıvımladınız, soımı ıhı IV77İU' ^özdcıı fn\ırilnıif veni bir bu\kısıııı hazırhulıııız. Bır ıınlıııınlıı tlk roııuınınız. cıvnı zamaııda da vn svvılvn kıiaplannızılan biri Hüyücii hakkında hııgiin ıw diişiiniivorsımıı:' Karma^ık duygıılar içindcyim. Bııgüıı bilc dalıa iyi olabilcccğini dü>ünuyoruııi. lki kc/ baştan yazmamın ncdcnı de bu Uır anlamda da, olmayı sürdüren bir kitap. geçmi^te kalnıadı hiç, oluşumunu sürdiıriiyorhep ^imdiki zamaııda. Belkı $ımdi sizden sözedehilir, yapıtınıza gi'ncl bir şckilde bakabiliriz. Yalnızıu Biiyücü 've degil. tüm cscrlcrıııizc ılcgınvbiliriz. Nasıl başlusak.' Kn çok kafa yordugum şey, insanın özdu. Buna cıı ı>ı ço/ıımu (irck Sokratcs gürlügiinc nasıl kavuşabileceğidir. Sen. bulmıi'jtu. Oğüdii "gnothi seaıılon", yanı ben, tüm bireylerözgür olmayı nasıl kc^fc"Kendıni tanı" bııgüıı bile «cçerli. Ben de. debiliıiz? Bircok insanın. büyiik olasılıkla insanın kendini laııımasmm. uzgiırlügunc tüm insanların pck gcııı.ş bir 6/gürlüge saıılaşmasmın ba^lıca yanıtı oldııgıııuı diişiilıip olmadıklarını dü^ünüyorum: ama bu nuyorıım liâlâ. konuda çaha gösierebıliriz. Bir zamanlaı. (fcfziirlütfün kilııplarııuzııı tcmel izlcffi Fransız t'elsetesi olaıı varolu^culukla ılgıolt/tıiftı uçık. .t\nvu, kımı buştıyuııvıtUınııılenmis. olmamın ncdcııi buydu. cünkü yazm gchiiınınv dc çalışıvorsımıız. bu volla ijamdakı kımı scçımlcr saycsındc bıra? daokıır da oknıııa siirccindc uvanlıvor vc özha özgür olmanın bır yolu gibi göriiniiyorSAYFA 4 JOHN FOWIES Rtıyüıü bılcbilscydi" dcmiştı. Insanlık üzcrine söylenmiş en bilgece şeylerden biri bcncc. "Egcr ya.'jlılar yapabilsclcrdı, egcr gençler nasıl yapılacagını bilebilscleıdi." Avrıca HerakU ilos 'daıı gelen iin/ıi kavramı da ta hay tan hvri kullanıyorsumız. Koleksiyoncu vc Büyiicii oldukça etkilcnnıif hıından. 'Azııılık vc Kîtle'den söz cdiyonım Avrıca, kurgu dışı kitaplarıtıızdan biri. The Arislos da uzunlamasma bu koııııvu işlıvor. Bildıgın gibı, llerakleitos senın anayurdundan. yani Anadolu'dan geliyor. o 7amanlar eski Yunanistan'da. Bcni lıcı zaman biiyülemiştir. Birçuk filozof, onun faijizmin babası oldugunıı dü.'jünür. Ama ben bu görü^ü payla^mıyorıım. Tuhaf", ama cok bilge bir ihtiyar olduğuıuı dü^ünüyurum. Hakkında çok a/, ^cy biliyoruz, ama oııunla ılgılı bir s;ey bcni hcr /.aınan çckmi^tır. Krallara saygı göstcrmczmiş ve çocııklarla • oynamayı tercih edermis,. Onemli ki^ileı onun gözünde anlanı tai;imazmıs,. Bunun yaşanıa kars;ı çok saglıklı bir yakla.'jim oldugunıı dü!>ünüyorum ve de aynı görü^ii payla.'jiyorum. Pcki 'Azınlık ' dcrkcıı ııeyi kustcdiyorsuııuz.' 'Azınlık', Sokratcs'in de dedigi gibi, kcndılcrinı lanımayı bas.armıs; kimselerdiı. Hıçbır insan kendini bütüniiyle tanıyamaz, ama çcsjitli düzeylcri vardır. Egcr insan ugras;ırsa, kcndi hakkında bas;langıçta tahmin cttigindcn çok dalıa tazla kcjifte bulunabilir. Ama bunun için, sıkı çalışmak gerckir, insanın ^u çok zor işi, yani kcndi hakkında kata yormayı bcccrmcsi gcrekir. Bu hiç de kolay bir •jcy dcgildir, asla. Şimdi, gvııel okırak, sizin .\övlvciiginiz anlamda özgürlügünv kavuşan hcr insanın 'Azınlık 111 bir parçası olahilecegini söylegürliigiiıı vunı sıra lnışku hınıuıııLıı da öııcm kazanıııaya huşlıyor. Kavramlcırı tar yebilir miviz'.' gereken veteneklcrc sahip.se tı$mak dcgıl aımıcı, ama onlardan dogan tabii. Hvet. Ne yazık ki, adı üstünde, gcrçekkımı ııoktalanlan söz ctmck istivorum. Örtcn "Azııılık'lır, çünkü crkck olsun, kadın ııcgın, hilgevle genç. Gıırıı vla ögreııciti olsun, insanlıgın yüzde doksanının akılsız anmtıdaki ilişkı. lıcmcıı lıcmcıı biiıiiıı kıoldugunıı, ya da pck ?cki olmadıgını düs,ütaplannızdu gtizlenivor... nüyorum kesınlikle, kendilerini taııımıyor Bir saniyc sözünü kcscbılir miyim? lar. Ama, bir anlamda bu yüzyıl iyi gcçti. Voltaırc, yarı Kransız, yarı Isvıçrelı t'ilozot' çünkü büliin dünyada insanlar nihayct kım "Ya^lılar egcr yapabilseydi, gençler eger CUMHURİYET KİTAP SAYI 297 J