Katalog

Ijizde yazarlan anlatan monografiler çok azdır. Daha çok ölmüş yazarlar için "hayatı, sanatı, eserleri" alt başlığıyla hazırlanmış kitaplarvardır. Yaşayan yazarlar için bu tür monografiler yeni yeni devreye giriyor. Öner Yağcı'nın "Şükran Kurdakul"u bunlardan biri. ADNANÖZYALÇINER )56 sonrası, Demokrat Partı'nin halkın partisi olmaktan j çıkıp belli zümrelerin çıkanna I diktatörce davranış ve uygulamalarını artırdığı yıllar. 1950 kuşağının da yazarlıklarını yeni yeni kanıtlamaya başladığı dönem aynı yılIara rastlıyor. 1950 başlarında özgürlüklere açılan kapıların sanatta da bir yansıması olan gerçekçiliğin boyutlarını genişletme, sorgulama yıllarımızdı o yıllar. 1956 sonrası değişimleriyle gelen kısıtlama ve baskılar karşısında hem eylemsel, hem de sanatsal planda özgürlük arayışları, özgürlük kavgası içinde olduğumuz üniversite öğrenciliği yıllanmız. a dergisini çıkarıyoruz. Sanat ve edebiyatta iddiahyız. Gerçekliliği, psikolojik, şiirsel, imgelerle gerçeküstücülüğe de varabilen boyutlarıyla bütünleme çabasındayız. Bizden önceki kuşağın toplumcu düşünce tavırlarına saygımız var da gerçekçiliklerini sığ ve tek boyutlu sayıyoruz. O günlerde dergiyi bastırdığımız matbaada, bir matbaa işçîsi olan Nurettin Sütkan, bana okumam için Şükran Kurdakul'un yeni çıkan Giderayak adlı şiir kitabını verdi. Bizim gerçekçiliğimizi abartılı bulduğundan akıllanmamiçinvermiştibukitabrbe!kide. Gıderayak, benim 1940 kuşağının gerçekçi şiirine bakışımı değiştiren bir kitap oldu. Özgürlüksüzlüğü, yalnızlıkları, özlemleri ve yoksunlukları anlatıyordu. lmgeler ve çağrışımlar yoluyla coşkulu bir anlatıma ulaşıyordu. Bireysel bir duygulanım, toplumsal savaşımla, toplumsal düşünceyle iç içe geçebiliyordu. Bu da gerçekçiliğin sınırlarını genişletmenin bir yolu olmalıydı. Kaynağı, o zamanlar yasaklı olan, bizim kuşağın kıyısından köşesinden bildiği Nâzım Hikmet'leSabahattin Ali'ye dayanıyordu. Onlann toplumcu gerçekçi düşünce içinde insanı birey olarak da türlü yönleriyle ele alışlarını benimsemişti. Şükran Kurdakul'un şiir serüveni, bence Giderayak'la başlıyor. GideraC U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I ÖnerYağcı, Kurdakul'u tüm yönleriyle anlatıyor 50 yılın şairi Şükran Kurdakul dunu, inancını, direncini çoğaltan edebiyat kahramanlarıdır. Düşünceleriyle her çağda egemenliklerini sürdürecek olan kahramanlar. Şiiri, kişisel, toplumsal, siyasal yaşam ve savaşımının bileşkesi olarak ele alan Şükran Kurdakul, bu tutumuyla son 50 yılın şiirini yazıp bize yansıtmıştır. Öner Yağcı'nın hazır ladığı Şükran Kurdakul adlı kitabı okurken bunlarıdüşündüm. Bizde yazarları anlatan monografiler çok azdır. Daha çok ölmüş ya zarlar için "hayatı, sanatı, eserleri" alt başlığıyla hazırlanmış basmakalıp kitaplarvardır. Yaşayan yazarlar için bu tür monografiler yeni yeni devreye giriyor. Öner Yağcı'nın kitabı bunlardan biri. Alt başlığı, ötekiler gibi, "Yaşamı ve Yapıtları" adını taşısa da titiz bir inceleme va araştırmanın ürünü. Şükran Kurdakul hakkındaki yazılardan, değerlendirmelerden, şairleyapılan konuşmalardan, ayrıntılı biyografisinden, tek tek yapıtlarının incelenmesiyle örneklerden kaynakça ve fotoğraflarından oluşuyor. Kitabı okuyunca çok yönlü bir yazar olan Şükran Kurdakul'un öykülerinin, öykü kitaplarının, edebiyat inceleme ve eleştiri yapıtlarının onun şiirini ve yaşam ını nasıl bütünlediğini göreceksiniz. Özellikle siyasal, toplumsal ve kişisel yaşamında verdiği savaşımlann ışığında Şükran Kurdakul'u anlayıp kavramada bir anahtar edinmişolacaksınız. ö n e r Yağcı, kitapta bir yanlışlık yapmış. Namık Kemal'in yaşamıyla ilgifi 'Zindandaki Şair' adlı oyunu, Edebiyat Tarihi ile tlgili Kitaplar arasına almış. Bence, Şükran Kurdakul, 1990'da yayınlanan Zindandaki Şair'le en son döneme, günümüze damgasını vuruyor. Bütün özgürlükçü şairlerin yeri zindandır, diyor. Dün olduğu gibi bugün de... • 60yUnşiirt Glderayak yak, sürgüne giden bir şairin kendi kendisiyle, yaşamla, toplumla bir hesaplaşması gibidir. Giderayak'ın ardından, Şükran Kurdakul'un siyasi, toplumsal, kişisel yaşamıyla yoğurduğu şiirleri gelecektir. Buşiirler, toplumsal gerçekçi içeriği, insancıl tavnyla Türkiye'nin yaşadığı siyasal ve toplumsal dönemlere damgasını vuracaktır. 1956'da yayımlanan ama 56 öncesiyle ve günüyle hesaplaşan Giderayak'tan sonraki kitapların adını hatırlamak bu kanımı pekiştirecektir. 'Nice Kaygılardan Sonra', şairin, sanatsal ve kişisel acılardan sonra siyasal bir değişim geçiren Türkiye'nin bir anlamda rahathğa kavuşmasının şiirleştirilmiş adıdır. Ne yazık ki bu rahatlık uzun sürmeyecektir. 'lzmir'in İçinde Amerika Neferi', Türkiye'de estirilen yeni emperyalizm ve kapitalizmin açık adıdır. Onun için yeni dönemin adı,' Acılar Dönemi'dir. Şairin kendisiyle etrafındakilerle, toplumla, düzenle ve bunları etkileyen koşullarla hesaplaşmasının şiirleridir. 'Bir Yürekten Bir Yaşamdan' kitabını, şairi: "Değiştirme gücümüzün çok azaldığı döneme özgü acılar" diye niteliyor. 'Ökselerin Yöresinde' ise, görünür görünmez güçlerce aldatmacaya dönüştürülmek istenen gerçeğin karşısında tutunmaya çalışan aydının şiirleridir. Direncin, öfkenin, umudun ve inancın şiirleridir. Nice Kaygılardan Sonra 1963, lzmir'in tçinde Amerikan Neferi 1966, Halk Orduları 1969, Acılar Dönemi 1977, Bir Yürekten Bir Yaşamdan 1982, Ökselerin Yöresinde 1984'teyayınlanmıştır. Şükran Kurdakul'un Giderayak'la 1946'ları, 1950'leri vurguladığını düşünürsek Nice Kaygılardan Sonra 196O'ı, lzmir'in İçinde Amerikan Neferi ile Halk Orduları 1960'ın yozlaşmasını, yozlaştırılmasını, Acıkr Dönemi 1970 sonrasını, Bir Yürekten Bir Yaşamdan ile Ökselerin Yöresinde 1980'i ve 1980 sonrasını yurgular. 1985'te yayınlanan Ölümsüzler'le Türkiye'nin yaşadığı siyasal ve toplumsal dönemlere damgasını vuran şiirler, edebiyatın 26 ölümsüz kahramanının dizelerle ölümsüzleştirilmesiyle son bulacaktır. Bu ölümsüz kahramanlar, şairin öfkesini bileyen, umu ları/ önder Yağa/ Çtnar Yayımarı, 319s. S A Y F A Şükran Kurdakul, Yafamı ve Yapıt 2 3 6