Katalog

ODTÜ Mimarlık Fakültesi'nde öğretim üyesi olan yazarın kitabı geleneksel Kayseri evlerini konu alıyor. Once Kayseri üstüne kısa bir girişvar. Sonra geleneksel evlerin ç,eşitli özelliklerine değiniliyor. İe,mekânlarının kuruluşu nasilt.hr, yapı ve süsleine öğeleri nelerdir, bu yapılar nasıl îsinır, aydınlatılır, temizlenir.. Onların duygusal ve davranış bilimsel (psikolojik) yönleride unutuhnamış. DR.ÜSTÜNAL8AÇ Bir sevgi kitabı Vacit imamoğlu 'ndan " Geleneksel Kayseri Evleri Kayîeri den bir sokak 11970) ihmsel yapıtlar nesnel olgulara ili^kın bilgi içerirler, onun için de çoğunlukla hesaba kıtaba ağırlık veren, anlasılmaz soz cıık vc tiimceler, formül ve denkleınlerle kurulmuş tatsız tuzsuz kitaplar olurlar. Vacit lınamğlu'nun kitabı sanki bunun böyle olması gerekmediğinı kanıtlamak amacıyla ya/.ılmış. Bir konunun hcnı nasıl bilimsel bir yaklasımla ele ahnabileceğini, hcm de ne denlı sevgi dolu olabileceginı gösteriyor. ODTÜ Mimarlık Fakültesi'nde öğıetim üyesi olan yazarın kitabı geleneksel Kayseri evlerini konu alıyor. Önce Kayseri iısiune kısa bir gıriş var. Sonra geleneksel evlerin ı,esjtli özelliklerine değiniliyor. İç. mekânlannın kuruluşu nasildır, yapı ve süsleme ögeleri nelerdiı, bu yapılar nasıl ısınır, aydınlatılır, teınizlenır. Onların duygusal ve davranı^biliınsel (psikolojik) yönleri de unutulmamış. Kitabııı ıkıncı bolıımu somut örneklere ayrılmis, 12 Kayseri evi tek tek incelenıyoı. Runların üç.ü bu yapıtın yayınılanınasindan 40 yıl önce, 1952de Necibe Çakıroğlu tarahndan yapılan biı araştırıııada da ele .ılınmıslar. Evlerin beşının Muslumanlar'la, dördü nün de llırıstıyanlar'a ait olduğunu öğreniyoruz. Sözü edilen evlerin bepsinin tıpkı çizimleri (rölöveleri) lıazırlanmış, hepsi fotoğraflarla helgelenınişler İçinde yaşayanlarla görüşmeler yapılmış, yas,ama ve knnutıı kullanma biçimlerine ilişkin bilgı toplanmı^. Bu bölüm plan B ve kesitlere de yer veriyor, kimi zaman bir konum planı, çoğu kez de o eve üzgü ayrıntılangösteren fotoğraflarbunlara eşlik ediyoılar llele yazarın /:\maıı zaman değindiğı bir dolap kapa ğıa, bir pencere kanadına ilişkin ayrıntılar da verilebilseymiş daha da iyi olurnıuş Son /amanlarda yapay üziksel çevıeyle ılgili kiiaplar yayımlandı, bunlarınarasındaeskisaraylargibi mimarlık yapıtlarını konu edinenler olduğu gibi İstanbul ya da Beyoğlu gibı bir kenti ya da kent parçasinı ele alan lar da var. Ama iı;lerinde bol bol fotoğraf, minyatür ya da kazıresimler bulunmasına kar^ın hiç denecek kadar az plan, kesit, ayrıntı (,izimi yer alıyor. Bu da onlan daba çok birer resimli kitap olmaktan kurtaramıyor. Yazarlarda, yayıncılarda teknik çızimlere karşı bir çekingenlik var. Sanıyorlar ki, okuyucular bunları anlamaz, onlardan hoşİanmaş Oysa yapı ya da kent parçalarıyla ilgili konularda plan, kesit, kimi zanıan da ayrıntı çizimleri anlatımı gü(,lendiren, sözlerin yetersiz nanların dışında yakla^ık 80 kadar geleneksel konut daha incelenmiş, fotoğraflarla belgelenmiş. Yazar bunların bir böliimünün kullanılmakta olduğu nıı, bir bölümünün ise boş, yarı yıkık ve tümiıyle yok edilcceği güniı beklediğini söyledikten sonra bu yapıların yalnız y<*rel özellikler taşımadığını, evrensel değerler içerdiğini de sözlerıne eklivor ()nların korunup yaşatilmalırı duıu munda önemli kültiir varlıklaı ı nın ilerki kusaklara iletilmiş ol.ırağını anlatıyor. Ra^ta bu kitabın bilimsel bıı yaklaşımla ele alınmiş olnuısına karşın bir sevgi kitabı olduğunu sövlemiştik. Runu vazarın katkılarından da anlamak olası Vacit İmamoğlu I ürk(,e ve İngı lizce metinleri ya/.mış, fotoğrarların bir bölümü kendisine aıt Yapıtta yer alan kosulları da o yazmış. Gene de sistematik dü/enlenişiyle, notlarıyla, sözlüğüyle, kaynak(,asıyla bilimsel bir (,alısma. Yazarına 1992'de toplumsal biliınler dalı Sedal Simavi Üdülü'nü kazandırmıs olması bunun bir kanıtı. Kitap biiyük bir özenle basılmış, böylece örnek bir yapıt ortaya çıkmış. Ama ornek oluş yalnı/ onun dıs ortaya çıkemıyor. Yazar 1985 den beri onun üstünde çalıştığını söylüyor. Böyle bir araştırnıa birtakım çalı^ması da gerektiriyor. Kitabın başında ona katkıda kaldığı noktaları aç,ıklamaya yarayan anlatım araçlan, Çok ö/el olanlaıın dışınılakıler de herkes taKilından anlaşılabilir. Onlar olmadan yapay fuiksel çevreve ilıjkin somut bilgi iletmek kolay değil. Vacit İmamoğlu da hv. kolaya kaçmamış. Daha başta böyle bir araştırmanın 12 evle sınırlı kalmayaCamcıoğlu Evı Kultur Bakanhgmca korunmava değer görulmustur (Ust | , , . ,' .. teı CalıkaEvındenbırayııntıiUsttesağda) cekten de kıtaba an bulunup yardımci olanlara teijekkür ediliyor. Bu tür bir çalı^manın giderlerini bir kisjnin karşılaması da olanak sız. Orta Doğu Teknik Universitesi araştırma fonuyela ona destek olmuş. I îalk Bankası da yayımlanmasını sağlamış. (^rnek çalışmalar ancak böyle ortaya çıkıyorlar. Bu kitabı herkese önermek istiyonız. Çünkü o yalnız bilgi ileterek değil aynı zamanda duygusal biı |\ıylaşınıla da okuyucusunu ödüllendiren gü/el yapıtlardanbiri. • Geleneksel Kayseri Evleri / İLılk Bankası Kultur Ycivııı/an I Ankara, 1992 / 20.5x28.5 cm /266 sayfa • SAYFA 7 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 5 9