Katalog

Barthes veFotoğraf Ki bu başarının temelınde sağlam genel kültür yatar. Ülkemiz fotoğraf çalışmaları, bu tür düşünce bırikimlerinın, irdeleme ve tartışmalann aktarılmasına susamıştır. Bu kitap yorumlarımıza yeni bir boyut kazandırabilir." Barthes kitabının başlarında şunları diyor: "Fotoğrafın kendi içinde ne olduğunu, görüntüler topluluğundan hangi temel özelliklerle ayrıldığınt öğrenmek iiüyordum. Bu tutku, teknolojı ve kullanımın sağladığı kanıtların ötesinde ve fotoğrafın günümüzdeki korkunç yayılışınakarşın, onun var olduğundan ve kendine özgü bir dehası bulunduğundan emin olmadığım an Ünlü Framız eleştirmenden fotoğraf üzerine düşünceler Roland Barthes Barthes hemen CAMER/V LUCIDA ölümünden once nıtirdiği kitabında fotograf ile ölüm arasındaki ilişkiyi irdelemiş ve fotograf ın ne olduğu sorusuna yanvt aramış. Rolant Barthes'in (19151980) ölümünden hemen önce bitirdiğiçok tanınan kitaplarından "La Chambre Claire", yakınlarda Reha Akçakaya'nın İngilizce'den çevirisi ye "Camera LucidaFotoğraf Ozerine Düşünceİer" adı ile yayımlandı. Barthes, göstergebilim alanındaki çalışmaları ile ünlenmiş bir Fransız eleştirmeni. Anılarından, fotoğrafa bakışındanyolaçıkarak fotograf ın ne olduğu sorusuna yanıt aramış, fotograf ile ölüm arasındaki ilişkiyi irdelemiş. Geriye dönüşler ve her sözcükde yeni bir parantez açan deyişi ile Barthes, okuyucuya zengin bir düşünce dünyası sunmaktadır. Reha Akçakaya, mühendislik eğitimi sırasında fotograf çalışmaya başlamış ve ABD'deki uzmanlık eğitimi sırasında bu ilgisini pekiştirmiş genç bir arkadaşımızdır. Dil açısıhdan zorhıkları olan bir metni başarı ile çevirdiğini Veya yeniden yazdığını söyleyebilirim. lamına geliyordu"... Sonra da bir serüvene atılırcasına görüntülerle arkasındaki düşüncelerin derinliklerinde yolculuğa çıkiyor. "Serüven yoksa fotoğraf dayoktur". "Fotoğrafik şok yaralamadan çok, oyuncunun kendinin bile farkında ya da bilincinde olmay acağı kadar iyi gizlenmiş olanın ortaya çıkarılmasıdır. Yani bir alay sürpriz. îlk sürpriz ender olanınkidir. îkinci, normal bir gözün durduramayacağı bir noktada dondurulmuş bir hareketi sık sık konu edinen resimin bir alışkanlığıdır. Bir anlık hareketi fırsat bilen fotoğraf hızh bir sahneyi karar anında durdurur. Üçüncü cesarettir. Dördüncü, fotoğrafçının tekniklerin akrobasisinde ara dığı bir şeydir; üst üste baskılar, belli hataların bilerek kullanılması. Beşincı şanslı yakalama. Sahne fotoğrafçı tarafından düzenlenebilir, ancak reşirnîi medya dünyasında iyi bir muhabirin yakalama şansına sahip olduğu doğal sahnedir".. Fotoğraf teknoloji ile yakından bağıntılıdır. Teknolojideki her gelişme fotoğrafa yeni ufuklar kazandırır ve Barthes'ın sürprizlerini çeşitlendirir. "E MEHMET BAYHAN ninde sonunda benim fotoğrafımda aradığım ölüm'dür Buyüzden fotograf ım çekilirken hoşgörebildiğim, sevdiğim, bana tanıdık gelen tek şey makinenin sesidir. Bana kalırsa fotoğrafcının organı gözü değil (ki bu beni korkutur) parmağıdır; makinenin tetiğine ve plakaların metalik hareketine (makinede hâlâ böyle şeyler varsa tabii) bağlı olan şey. Pozun öldürücü katmanını yırtıveren bu metalik sesleri neredeyse şehvetle, fotoğrafta tutkumun takıldığı asd (ve tek) şeylermişçesine seviyorum. Zamanın sesi benim için hüzünlü değildir. Çanları, saatleri severim ve anımsadığım kadarıyla fotoğraf aletleri önceleri ince marangozluk ve hassas mekanizma tekniklerine bağhydı. Kısacası fotograf makineleri görmenin saatleriydi. Kimbilir belki de içimdeki o çok yaşlı biri fotograf mekanizmasında hâlâ ağacın o yaşayan sesini duyuyordur." 156 Kltapta ver alan fotoğraf lardan bırkacı Fotoğrafa ilgi duyanların bu kitabı mutlaka okumaları ve daha önemlisi tartışmaları gereklidir. Sonrasında kendi fotoğraflarına başka gözle bakacaklarını göreceklerdir. Camera Lucida," Altıkırkbeş Yayınları"nın bir ürünü. Bu yayınevi, mühendis/fotoğrafçı iki genç, Kaan Çaydamlı ve Çetin Şan tarafından 1989 yılının puslu bir sabahında Kadıköy6.45 vapurunda kuruldu. (Rütte'yi hatırlayınız; biraz gülümsemek zarar vermez..). Koma Provaları (Enis Batur), Kendi Yazdıkları (John Lennon), Hatay'da Bir RollRoyce (Enis Batur) daha önceki yayınları. Çok yakın zamanda, "7" (Cem Akaş), Anarşizmin OsmanlıcasıFelsefei Ferd (BahaTevfik) yayımlandı. Yenifotoğraf kitapları da geliyor: Reha Akçakaya çok sözii edilen On Photography'yi (Susan Sontag) çeviriyor bugünlerde, Alberto Modiano'dan Nadar, Sedct Antay'dan Fotoğraf Akımları programda. Bakarsınız başkaları başka kitaplar da hazırlayıverir Fotoğrafçılar içindahagüzelgünleryakındemektır. • Camera Lucida (Fotoğraf Üzerine Düşünceler)/Ro/tf«<i Barthes /Türkçesı :Reba Akçakaya /Altıkırkbeş Yayınları /128s. S A Y F A C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 5