Katalog

Oya Baydar'ın yeni romant ve içinde yaşadigımız dönem Kedi gözünün ısığında Kedi Mektuplan / Oya Baydar Can Yayınları / 258 s. 30.000 TL FATMA ORMV On bir yıldır Federal Almanya'da siyasal göçmen olarak yaşayan Oya Baydar, bir süre önce ülkesine döndü; Türkiye'ye. Siyasal göçmen lik döneminde Doğu Avrupa'daki siyasal çalkantı ve dönüşümleri çok yakından yaşayan Oya Baydar, sosyalizm uygulamasının 'bir modelinin' çöküşünün tanığı oldu: Berlin Duvarı'nın önce delinip sonra yıkılışını ve Alman toplumunun her iki yakasındaki etkilerini, sonuçlarını 'taraflı' birgozlemci olarak izledi. 1960larda aktif sosyalist politikaya katılarak, yaşamının çok uzun bir döneminde kapitalizmden sosyalizme nasıl geçileceği sorusuna yazılar ve eylemleriyle yanıt aramış bir aydınımız olan Oya Baydar'ın edebiyatla başlayan, siyasal çalışmalarla süren ve sonra edebiyata dönen bir çizgisi var: 1960'larda yazdığı Allah Çocukları Unuttu adlı romanı, Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi, Yeri Ortam'daki günlük yazılan ve sürgünde geçen on yıl içinde edindiği birikimlerden oluşturduğu ve kendisine 1992 Sait Faik Armağanı'nı kazandıran oykü kitabı Elvcda Alyoşa'dan sonra yeni yayımlanan romanı Kedi Mektuplan, bu çizginin en güzel örnelderi... Kedi Mektuplan, bir kedi romanı mı? Romanın kahramardarından, entellekrüel, sosyalist bir çevreci bir evin kedisi olan Nina'ya göre; hani şu simsiyah parlak tüyleri, biri tam gıgısının altında, öteki karnında iki beyaz beneği ve gözlerinin sarı yeşiliyle güzel bir dişi kedi olan Nina'ya göre, kedilere ilişkin dişe dokunur yeni bir şey yok bu kıtap "Kedi Mektuplan"nda beş kedi kendi aralarında koku harfleriyle mektuplaşıyorlar Ama kahramanları her ne kadar kedilerse de roman insanı anlatıyor. ta. Ama insanları yakından Lanıyıp anlamak isteyen kediler için çok yararlı bir kaynak olduğu da fare götürmez bir gerçek. Hanımının, kedileri anlattığını sanırken aslında kendini ve kendi gibileri anlatmasının edebî açıdan büyük bir eksiklik olduğunu söyleyen Nina, acımasız eleştirilerini şöyle sürdürüyor: "Bu belki de onun kötü bir yazar olmasından dcğil de insan dcnen yaratığın kendine dönüklüğünden, doğayı ve hayatı bütünlüğü içinde kavrama yeteneğindcn yoksun oluşundan kaynaklanıyor. Kedi Mektupları'nda beş kedi kendi aralarında 'koku harfleri'yle mektuplaşıyorlar. Beş kediden başka Safinaz, Kısmet, Tekir, Cimcim, Zampara Sarman, Proleter ve Parsifal adlı kediler de var tabii. Ama kahramanları her ne kadar kedilerse de roman, 'insan'ı anlatıyor. Hem bu kediler, öyle sizin bildiğiniz kedilerden değil. Sahiplerinin sırlarını araştıran kediler onlar... Nina, Kirli, Gece, Artur, Yoldaş: Alevler, yıkıntılar, savaşlar, bombalar içinde bir dünyanın ortasında kendi isteğiyle değil de, 'siirgün'de yaşamak zorunda bırakılan aydınlarımızın 'kedi sıcağı'. Sürgündeki insanlarımızın ihtiyaç duyduğu bir 'sıcaklık'. Ölümün, suçlııluğun, çaresizliğin, kederin, özlemin doldıırduğu sürgün evlerinin sıcaNina'nın, Kirli'nin, Arthur'un, Yoldaş'ın; şöyle evden işe, işten eve giden akülı uslu insanlara düşemeyen bu kedilerin sahipleri "Ütopya yıkıldı, devrimcilik öldü, kaleler çöktü, kızıl bayrak indirildi! Yaşasın yalan, yaşasın para, yaşasın döneklik!" diye bağırıp köşe dönenlerden değil, hiç dcğil. Onlar ki, insaıılar 'insan' olsun diye ömürlerini verdiler. Tapındıkları kitlelerin devrim bayraldarını parçalayıp yerlerine dolardan, marktan bayraldar diktiklerini gördüler sonra. Kusursuzu, güzeli, doğruyu aramak hayatlannın anlamı, yaşamalarının nedeni olmuş birerkedisever, insansever, toplumseverdi onlar... Kedi Mektupları'nda kediler ve insanlar bir sorunun yanıtını arıyorlar. Oysa, o 'soru'yu soran insan bir daha huzur bulabilir mi? O 'soru'yu soran kedi, artık kedi olarak kalabilir mi, insanları eskisi gibi görebilir mi? Kedi Mektuplan, içinde yaşadigımız bu büyük kasırganın ve tarihsel dönemecin ortasında, kölderinden kopup dağılmış bir avuç insanın ve onlann kedilerinin korkularının, kederlerinin, sevinçlerinin; çağımızın düşünen insanının aynasıdır, evet... Sosyalist dünyaki değişimi yurtdışında, 'olay'lara daha yakın bir ortamda yaşayıp "reel komünizmin nasıl yıkıldığını, bayrakların nasıl parçalandığını, hcykcllcrin nasıl kırıldığım", kapitalizmin hak edilmemiş, sahte zaferini görmesine rağmen, tüm bu 'acı'ları yaşamasına rağmen daha güzel, özgür, eşitlikçi, her türlü ayrımcılığın kalktığı bir dünyanın özlemtnin ve umudunun 'ölmediğini', dipdiri bir yaşama sevinciyle yazdıklarına yansıtan Oya Baydar'a yürekten bir 'merhaba'yla 'Hoş geldiniz' diyor ve yeniden sizlere sesleniyoruz: Kedi sevenler, kedi sevmeyenler, kediyi 'kedi' kedi için sevenler, kediyi 'kendi' keyfi için sevenler, kediyi kendi için değil, kedi için sevenler'le boğun eğmeyenler, boyun eğmediği için de başları hep belaya girenler; Kedi Mektuplan'ndaki 'o' sorunun yanıtını aramaktanaslavazgeçmeyiniz. S A YF A 7 ORTAÖGRETİM KCİN KAYNAK KİTAPLAR Yayın Editörü: Atilla özkırımh «Ortaöğretim İçin Kaynak Kitaplar» dizisinde Tttrk dilinin çeşitli yönlcriyle ele alındığı çalışmalardan sözlttklere, edebiyat türlerinden edebiyat akımlanna, deyim vc atasözlerinden sözlü ve yazılı anlatıma ilişkin başvuru kitaplan ycr almaktadır. Bu kitaplann amacına, yalnız öğrencilere öğretmenlere değil, her sınıftan okura yararlı olabilecek temel bilgileri itk elden sunmaktır. TÜRKÇEDE EKLER KÖKLER GÖVDELER DİL VE EDEBİYAT TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ UYGULAMALI YAZIM KURALLARI AHMET HAŞİM (HayaüSanatıEserleri) NEDİM (HayatıSanatıEserleri) ÖRNEKLERLE EDEBİYA T BİLGİLERİ Yusuf Çotuksöken Yusuf Çotuksöken Turhan Baraz Atilla Özkınmlı Atilla Özkınmlı Mahir Ünlü BU SERİDE YAKINDA ÇIKACAK OLAN DİĞER KİTAPLAR DİL BİLGİLERİ Mahir Ünlü TÜRKÇEDE KARŞ1LIKLAR SÖZLÜĞÜ Atilla Özkınmlı ÖMER SEYFETTIN (HayatıSanatıEserleri) Atilla Özkınmlı NAMIK KEMAL (HayatıSanatıEserleri) Mehmet Güler I Nuruosmaniyc Cad. Kardeşler Ilan 3/3 Cağaloğlu/tstanbul K İ T A P S A Y I 129 yayınevl cemr C U M H U R İ Y E T