Katalog

tngiliz yazınının usta kalemi: Muriel Spark Zarif anarşist Sempozyum / Muriel Spark Çeviren: Nihal Yeğinobah / 174 s. HENCENDAVVOCESJIN Muriel Spark'ın ilk romanı The Comforters Avutucular 1957 yılında yayımladığı zaman, kara mizahın benzersiz ustası Evelyn Waugh onıı, "Taze bir soluk" olarak ele almıştı. Bugün, 35 yıl ve on sekiz roman sonra Spark, Waugh'un Kara Mizah tahtının varisi olarak kabul ediliyor ve hcr yapıtıyla yeniden bir taze soluk getirmeyi başarıyor Muriel Spark'ın romanları kısa, yalın, hatta haşin ve berrak gene de zihin kurcalayıcıdır. Kırılmış bir aynanın parçaları gibi zihnimize saplanıp kalır ve özgün bir dünyadan çapraşık görüntiiler yansıtırlar. YAŞAYAN DRAMA DİZİSİ Shakespeare ve Pepicles Pericles/William PERICLES Shakespeare / Çeviren: Hamdi Koç / Yapı Kredi Yayınları / 144 s. Yapı Kredi Yayınları, " Yaşayan Drama" dizisinde Shakespeare'in Turkçede hiç yayımlanmamış "Pericles" adlı oyunuyla, günümüz Shakespeare uzmanlarından Stanley Wells'in "Shakespeare Yazar ve Eserleri" adlı kitaplarını yayımladı. Shakespeare, "Pericles"de insan yaşamının önemli bir özelliği olan sevinç ile acının kardeşliği gerçeğini işliyor. Shakespeare ve çağdaşlan üzerine yazdığı kitap ve makalelerle tanınan Stanley Wells ise yapıtında yazarın tüm oyunlarını ve şiirlcrini öze inen bir yaklaşımla ele alıyor, her oyunun kendine özgü şiirsel ve dramatik niteliklerini tartışıyor. 9 bölümden oluşan yapıtta yer alan kimi bölüm baslıklan söyle: Shakespeare'in Kültür ve Tiyatro Birikimi, Shakespeare'in İlk Dönemi, Daha Sonraki Tarihsel Oyunlar ve Belli Başh Komediler, Geç Döneme Ait Trajediler, Tiyatro Sahnesinde Shakespeare... Çağdaş İngiliz yazınının ülkemizde yeni yeni tanınmaya başlayan bu usta kalemini inceleyen eleştirmenlerin de onunki kadar renkli, çarpıcı ve tezat dolu benzetmelere girdiklerini görüyoruz: "Medyum bir kadınla erkek bir general bileşimi", "Yırtıcı Tanrıça", "Benzersiz Büyücü", "Ölçümsüz Gizem", "Jilet ve Şampanya Karışımı" gibi. Son romanı, Platon'un Symposia'sına gönderme olarak adlandırılmış Sempozyum, tipik bir Muriel Spark ya pıtı olarak ele alınabilir. Platon'un Symposia'sında, herkesin içkiye ve uykuya yenik düştüğü geç saatlerde Socrates her zamanki gibi uyanık ve heyecanlı, Agathon'la Aristofanes'e kafa tutarak komedıyle trajedinin temelde farklı olmadıklarını, gerçek bir trajedi oyuncusunun aynı zamanda bir komedi sanatçısı olduğunu savunmaktadır. Muriel Spark'ın kendi romanına önsöz olarak bu savı alıntılaması doğaldır, çünkü o da tüm meslek yaşantısı boyunca "ciddi roman" kategorisini her zaman sorgulamış, ciddiliğin gcrçeğiyle göstermeliğini ayırmayı başarmış, ağır başhyla absürdün ikiz kardeşi olduklarını bilmiştir. Spark'ın Sempozyum'u Londra'nın lüks bir semtindeki şık bir akşam yemeğinde geçer. Görkemli sofra, renkli ve özgün kişilerin başrolü oynadığı, dramatik hatta melodramatik olayların, gizli açık, yasak serbest duygularınbirbirinediiğümlendiğibirkurguya fon oluşturur. Bu kurgunun temelinde günah sevap, özgur irade alın yazısı gibi temler ijlenmektedir. Dün'ü, Bugün'üveYarın'ıustalıkla.hafifgeçişlerle hirbirine eklemleyen yazar bize bir soygunu, birkaç cinayeti, değişik kadın erkek ilişkileriyle evliliklerini sunacaktır. Üslubu, her zamanki gibi zehir zemberek bir mizahla, duygusallığa asla kaçmayan bir sevecenlik karışımıdır. Bir eleştirmenin dediği gibi, "Hayatta olan yazarlarımızdan hiçbiri anlatımdaki törensel resmilikle düşüncedeki bozgunculuğun arasındaki gerilimi onun kadar zarif biçimde ele alamaz." On dokuz yaşmda evlenerek lngiltere'den Rodezya'ya göçen Muriel Spark kocasından ayrüdıktan sonra gene İngiltere'ye döndü. İkinci Dünya Savaşı'nda Haberalma Servisi'nde çalıştı, sonra bir süre Londra ve New York'ta yaşadı. Şimdilerde yetmişli yaşlarını süren ve Italya'nın Toscana bölgesinde ,jjrk,IklncıDünyaSavasıyıllarındaİngiliz HaberalmaServlslndecalısmış yaşayan yazar, yazı yazmanın dışında en büyuk zevkinin televizyonda Meksika yapımı pcmbe dizi izlemek ) olduğunu söylüyor, ("Bayılıyorum onlara; gayrimeşru çocuklarla, ani ölümlerle dolu, Kraliçe Elizabeth Çağı'ndaki tiyatro yapıtlarını andırıyorlar") ve romanlarının çatısını şiir kurar gibi çattığını açıklıyor. İlk romanını çok beğenen Evelyn Waugh'nun tavsiyesi üzerinebüyük romancı Graham Greene'den yıllarca ayda20pound'lukbiryardım alan Muriel Spark, şimdi onunkine benzer bir cömenlikle genç yazarlarla ilgileniyor, onlara şu öğütleri veriyor: "özel olarak yazın, tüzel olarak değil. Romanınız hiç yayımlanmayacakmış gibi korkusuz, çekinmesiz yazın. Başlamazdan önce ne yazacağınızı kafanızda tasarlayın, ama pek ayrıntılı olarak değil, çünkü roman giderek kendi kendine gelişecektir, hele öyküyü yakınınız olan, sevdiğiniz birine, onu güldürmek ya da ağlatmak için anlatıyorsanız. Okur kitlesini düşünmemeye çalışın, yoksa yanılabilirsiniz." Kendinden başka kimselere benzemeyen bir yazarın yeni romanı Sempozyum'u, gfcçen yıl da aynı yazardan Sürücii Koltuğu'nu Türkçeye çeviren Nihal Yeğinobalı'nın dilimize kazandırmış olmasına seviniyoruz. Çünkü yazarın keskin alaycılığıyla gizli lirizmini her zamanki titizliğiyle bize sunmayı biliyor. Türkçede Muriel Spark Sürücü Koltuğu Çeviren: Nihal Yeğinobalı / Remzi Muriel Spark Türkçede ilk kez 1990 yılında yayımlanan"Sürücü Koltuğu" adlı kitabı ile tanındı. "Sürücü Koltuğu", Giuseppe PatroniGriffi tarafından beyazperdeye de uyarlanmış başrolde Elizabeth Taylor oynamıştı. Muriel Spark'ın dilimizde yayımlanan ikinci kitabı ise "Avutucular" adını taşıyor. "Avutucular" da Remzi Kitabevi Yayınları arasında, 1991 yüında çıkmıştı. Armağan İlkin'in çevirdiği kitapta gerçekliğe ulaşmayı amaçlayan inançların abartıldığında nasıl da körleşmeye dönüştüğü keyifli bir dille anlatılıyor. S A Y F A 7 C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 1 2 7