Katalog

ispanyol yazar]ose Millâs romancılıgını anlatıyor Yazmak nef ret ve asktır Romanlarında varoluşu, bilinci ve yaşamın öteki yüzünü sorgulayan Jose Millas'ın "Yalnızlık Buydu" ve "Teresa ile Laura" adlı kitapları ülkemizde de yayımlandı. "Romancı, kendi içinde zaten çoktan kurgulanmış olan romanını dinlemesini bilmeli" diyen Millâs hemen tüm yapıtlarında "öteki ben"i izlek olarak kullanıyor. MILLAS Bu da çiftillik izleğiyle ilişkili. Yazma etkinliği nefreti ve aşkı benzer tutkuyla yaşamak gibi bir şeydir. Biz yazarlar, her sözcükte kimliği oynarız, öte yandan, yazmak ıçin inanılmaz biçimde oyalamalar, bahaneler arayan insanlarız. Saplantıların yazarı olduğunuz açıkça görülüyor. En baskın olanı hangisi? MILLAS Zihinsel olanla zihindışı olanın eklemlenmesi. Yaşamda temel olsa da, her zaman kendini yadsıyan bir gerçekliğin varolduğunu görüyorum. Herhangi bir yetişkin insan, eğitimi sayesinde, sindirim sistemini çok ayrıntılı biçimde betımleyebilir, ama duş kurma kapasitesi üsrüne hiçbir şey söylemeyi bilmez. Yaşamımızın üçte birini uyuyarak geçiriyoruz, ve günün yüzde seksenlik bölümünde a/, ya da çok bilinçli düşlemelerin etkisi altındayızdır. Bu yüzden, gerçeklik üstune onca belirleyici şey, sanki yoklarmış gibi gözümüzden kaçarlar. Bu uğraş sizi bir ruhçözümleme uztnanı yaptı mı? MILLAS Üğrendiğimşeyleranlamında doğil. Ben kendi payıma, okumalarda, yazınsal olmayan şeyleri okumada da, bir dizgeleşrirme olmamasını savundum hep. Okuduklarım kimi zaman beni yüz parçaya bölüyor; bilimsel denemeye, dinsel metinlere de başvuruyorum. Bunlar yazınsal metinler olmak zonında değildir, ama yazınsal becerikliliklerle doludur. San Juan de la Cru/ ya da Ermiş Teresa'nın yazınsal kaygılar güttüklerıni sanmıyorıım, ama metinler ortada. Ya da belirsizlik ilkesi'nden söz edebılen Heisenberg gibi bir fizikçinin bu konu başlığı, bir roman başlığına benzer. Bir yazar için bu tür yazıları okumak önemlidir, çunku bunlar da sözcüklerden oluşmaktadır ve her zaman yazarı yazma dımımuna getirebilirler. Diyesim, ben öğrenmekten çok, bu duruma gelmek arayışıyla ondan bundan bir şeyler okuyorum. Eve Dönmek, tüm romancılarımız gibi, yapısıyla belirginleşiyor, ama parçalar nasıl yerli yerine oturuyor. MILLAS Ben önceden yapılmış bir plana göre yazmıyorum. Romanla ilgili her düşüncenin kökeninde, romanın bütünün saklı olduğuna inanıyorum; döllenmiş yumurtanın başına gelen gibi bir şeydir bu. Romancı, içinde çoktan kurulmuş olan bu romanı dinlemeli ve anlatıcı sesle onu yazılmaya bırakmalıdır. 1 946 yılında İspanya'nın Valencia kentinde doğan Juan Jose Millâs Madrit Üniversitesi'nde felsefe ve edcbiyat ögrenimi görürken üçüncü yılda okulunu terketti vebasın hayatına atıldı. Çeşitli dergi ve gazetelerde çalıştıktan sonra ilk romani olan "Gölgeler Üç Başlı Canavar"ı yayımladı. Millâs daha sonra "Boğulmuş Adamın Görünüşü" (1977), "Boş. Bahçe" (1981), "Islak Kağıt" (1983), "Ölü Yazı" (1983), "Teresa ile Laura" (1988), "Yalnızlık Buydu" (1990) ve "Eye Dönüş" adlı romanlarınıyayımladı. İspanyol ElPais gazetesi yazarla yeni ıomanı "Eve Dönüş" yayımlandıktan sonra bir söyleşi yaptı. Millas'ın yazarlığı üstüne biraz olsun bilgi verebilir diyerek bu söyleşiyi yayımliyoruz. Eve dönmek iki ikiz erkek üstünde odaklanıyor. Felsefe yapmak için ilginç, ama kötü yazınsal sonuçlar vermeyedeelverişli. MILLAS Bunun bilincindeydim. Roman bir gazetenin işini üstlenmiş gibi, ancak konıı benı büyük bir tutkuyla avucuna aldı. Sanırım, kendimi en çok zorlayarak yazdığım roman bu oldu; son bölümlerde, günde sekiz saat soluk almadan çalışıyordum. Sonradan, Yalnızlık Buydu ve Teresa ile Laura'daki çiftillik izleğinin bu romanda da olduğunu gördüm. Henüzyayımlamak istemediğim bir öykü kitabında da var bu izlek. Olay örgüsünün dönüm noktaları bir yana, Eve Dönmek'te anlatıcının anlatıya ilişkisine ısrarlı bir gönderme var. Bu önceden görülmüş bir şey miydi? Juan Jose Mlllâs romanlarında, devrim sonrası Ispanva toplumuna elestirel bir bakıs sunuyor Eve Dönmek'te Millâs adlı roman kişisi, bir televizyon programında bir eleştirmene yumruk atar. Bu simgesel birşeymi? MILLAS Ben olsam bu sahneye pek önem vermezdim Yazarlar ve eleştirmenler üstüne genellemeler yapmamak gerekir. Yine de, biz İspanyol yazarların, eleştirmenler için henüz çözülınemiş bir sorıınu çözdüğümüze inanıyorum: Okurlara tanıdıkları simgesel kurgular sunarak ilgilerini çekmeyi başardık, buna karşıhk, eleştirmenlerin çok az okudukları kanısındayım ben İspanyol eleştirisi bana göre belli bir nesncllik kazanmak için çaba harcamah. Gerardo Vera'nın ilk yönetmenlik denemesini yapacağı filmin senaryusunu yazacağımz kesin tni? MILLAS 1 lenüz sözleşme imzaladım, ama ana çizgilerini Gerardo ile konuştum. Yalnızlık Buydu adlı roma nımdan yola çıkıyor film. Yapımcılığını Andres Vicente Gomez üstleniyor. Başrolü Carmen Maura oynayacak. Sinema çok ilgimi çekiyor. Bizim kuşaın yaşamını sinemalarda geçirmesi boşa gitmedi. Bu yüzden sinemayla yazın arasında birçok ortak anlatısal yapı görüyorum. O *Soyleşı. Mıguel Bayön, (El Pais gazetesi, Madriı) TÜRKÇEDE JOSE MILLAS Teresa ile Laura Çeviren: Ali özçelebi Can Yayınları / 154 s. Büyük bir yayınevinde çalışan Julio Orgaz, bir gün, ruh doktorundan dönerken uğradığı parkta Laura adında genç bir kadınla tanışır, aşık olur. Laura gerçekte, kahramanımızın gittiği ruh doktorunun karısıdır. Bunu bilmeyen Orgaz, doktora buluşmalarını ayrıntıyla anlatmaya başjar... Yalnızlık Buydu Çeviren: Ali özçelebi Can Yayınları / 136 s "Yalnızlık Buydu", 4 3 yaşında evli bir kadının yaşamından kesitler sunuyor. Elena Rincön annesinin öldüğü gün bir dönüşüm yaşamaya başlar. Aslında bu bir özgürleşme sürecidir: Yalnızüğı öğrenmesiyle, ona kadanmayı başarmasıyla kazanacağı bir bağımsızlık... S A Y F A 4 CUMHURlYETKtTAPSAY/107