Katalog

Suç işlemiş çocügu topluma kazandırmak için... Ne yapmalı? Hükümlü Çocuk ve Yeniden Toplumsallaşma / Doç. Dr. Sevda Üluğtekin / Ankara, 1991/224 s. Or.İBMHİMCILGA Tarıh boyunca toplıımların ekonomik, toplumsal, siyasal gelişme düzeyİeri, suç işleyen çocuklara olan yaklaşım biçimlerini etkilemiştir. Bugün çağdaş toplumlarda ço^uk ıslah hizmetlerinin amacı, suç işlevcn çocuğun toplumla yeniden bütünleşmesini sağlamaktır. Bu bağlamda, çocuk ıslah kurumlanndaki bakım, eğiı ım ve rehabilitasyon etkinliklerinın tüınıi, hükümlü çocukların yeniden toplumsallaşmasını gerçekleştirebilecek bir biçimde planlanmalı ve uygulanmalıdır. Çocuk ıslah kurumlanndaki bu "yeniden toplumsallaşma" amacı, suçlulu>";un yetersiz toplumsallaşmanın bir •ırünü olduğu görüşüne dayanmakta'lır. Gerçekten de gerek yurtiçi, gerek• yurtdışında yapılan araştırmalar, çoe i'Hükümlü Çocuk "' ' ve . nıden Toplumsallaşma cukların, parçalanmış ya da reddeden aile, evden kaçma, evden ayrılma, ailede diğer suçlu bireylerın varlığı, okul başarısızhğı, okuldan kaçma gibi yetersiz toplumsallaşma deneyimleri ile suç işlemeleri arasında ilişkiler olduğunu göstermcktedir. Yeniden toplumsallaşma ise "yetersiz toplumsallaşma deneyiminin etkilerini en aza indirerek yeni bir olumlu deneyimi çocuğa kazandırmak ve bu yolla onıın, etkin ve verimli bir biçimde topluma katılmasını sağlamak"tır (s. 1). İşte, kitabının önsözünde, "çocuk ıslahevlerındeki bakımın niteliğinı yeniden toplumsallaşma açısından bilimsel bulgulara dayalı olarak ortaya koymak, Türkiye'de ıslah hizmetlerini çağdaş bir düzeye çıkarmanın ilk adımı olmalıdır" diyen yazar, "Hükümlu Çocuk ve Yeniden Toplumsallaşma" araştırmasının bu amaçla yapıldığını belırtmektedır. Kitap, "Giriş" bölümü dışında altı bölümden oluşmaktadır: Bölüm 1, çocuklara ilişkin ıslah sisteminin tarih boyunca geçirdiği aşamalar, çağdaş ıslah modelleri, Türkiye'de ceza adaleti sistemi içinde suçlu çocuk, çocuk ıslah kurumları ve özelliklerini kapsamaktadır. Bölüm 2'de, araştırmanın kuramsal temelleri olan toplumsallaşma ve yeniden toplumsallaşma açıklanmaktadır. Bölüm 3'te bir önceki bölüme bağlı olarak, "Hükümlü Çocuk ve Yeniden Toplumsallaşma" araşturmasının kuramsal modeli belirlenmektedir. Bölüm 4 araştırmanın yöntemine ilişkindir. Yöntem bölumünde verilen bilgilere göre araştırma, Ankara ve İzmir çocuk ıslahevlerindeki hükümlü erkek çocuklar üzerinde yapılmış; bu grup, yaş ve toplumsalekonomik düzey açısından benzer özellikler gösteren ortaöğretimdeki erkek çocuklarla karşılaştırılmıştır. Bölüm 5 ve Bölüm 6, elde edilen bulguların, kuramsal model, Türkiye'nin toplumsalekonomik yapısı ve toplumsal değişme bağlamında tartışıldığı bolümlerdir. Bu araştırmanın ortaya koyduğu en önemli sonuçlardah biri aileye ilişkindir: Aile, gerek toplumsallaşma, gerekse yeniden' toplumsallaşma sürecinde çok etkili bir kurum olarak ortaya çıkmıştır Bu nedenle, özellikle toplumsal değişmeye ayak uydurmakta zorlanan ailelerin, belirli programlar ve kurumlar aracılığıyla desteklenmesinin, hem çocuk suçluluğunun önlenmesi, hem de çocuğun yeniden topluma kazandırılması sürecinde etkili olacağı önemle vurgulanmaktadır. Araştırmanın bir diğer önemli sonucıı, Türkiye'deki çocuk ıslah politikasını ilgilendirmektedir. Islahevindeki ıslah süreci ile çocukların yeniden toplumsallaşmayc yatkınlıkları arasındaki ilişkileri çok yönlü ele alan araştırmacı, ıslahevinin kurum olarak gelişmesine yardımcı olacak verileri de ortaya çıkarmıştır. Buna göre Türkiye'deki ceza adaleti sisteminin bir parçası olan çocuk ıslah kurumları, hürokratik bir örgıit yapısma sahiptir, bu nedenle "ıslah edentopluma kazandıran" değil, "ceza verentopluma yabancılaştıran" bir yaklaşım biçimini benimsemişür. Böyle bir yapı içinde yeniden toplumsallaşma amacını gerçekleştirebilmek olası değıldir. Dr. Üluğtekin, "toplumsal değişmeyle oluşan yeni değerler, insan hakları ve çocuk hakları boyutunda yeni yapdanmaları ve yeni hizmet teknolojileri üretmeyi gerektirmektedir" diyerek, çocuk ıslalı kurumlarında ve hatta ceza adaleti sisteminde bazı değişikliklere gidilmesinin kaçınılmaz olduğunadikkatleriçekmektedir. Gerek kuramsal temelin oluşturulması, gerekse bilgilerin toplanması ve değerlendirilmesinde oldukça titiz çalıştığı gözlenen yazarın bu eseri, çocuk ıslalı hizmetlerinde politika oluşturan, planlayan, eğiten, yöneten ve uygulayanlara yararlı olabilir; onlara yeni yaklaşımlar için ipuçları ve tartişma olanakları sunabilir. * H Ü Sosyal Hızmetler Yüksekokulu'nda görev yapıyor E D I B I ¥ A T JVCKIOHUON Ateş Yakmak / Jack London / Çeviren: Memet Fuat / Adam Yayınları / 72 s. 1876 1916yılları arasında yaşayan Amerikaü yazar Jack London, yoksulluk içinde büyümüş; gazete satıcılığı, fabrika işçiliği, tayfalık yapmış, "anlatacak çok şeyi olan" bir kişiydi. Dünyanın yarısını, adım adım bir serseri olarak dolaşan Jack London cezaevine de girip çıkmıştı. Memet Fuat'ın çevirisiyle ilk basımı 1953 yılında yapılan "Ateş Yakmak", London'un çok sevilen bir kitabı. "Ateş Yakmak"ta, "Ateş Yakmak", "Bir Kalem Pirzola", "Porportuk'un Aklı" başlıklı üç öykü yer alıyor. İK Bir Taşralının Istanbul Nostaljisi / Necati Güngör / Yılmaz Yayınları / 132 s. Necati Güngör yeni yayımlanan kitabında okurunu İstanbul'un çeşitli semtlerinde geziye çıkarıyor adeta. Adalar'ın ıhlamur kokulu sefa bahçelerini; Kanlıca'da maya tutan yoğurdu, bir zamanların Çınaralatı'smı, Bcykoz'un paça'sını, Salacak'ta satılan "manzara"yı, Istanbul'dan geçen göçmen kuşları şiirli bir sesten duymak istemez misiniz? Zaragoza'da Bulunmuş El Yazması / Jan Potocki Çeviren: Melis Ece Remzi Kitabevi / 232 s. Soylu bir Leh ailesinin çocuğu olan Jan Potocki 1761'de doğdu. Polonyalı yazar Avrupa, Fas, Mısır'ın yanısıra, Anadolu'ya da gelmişti. Slav arkeolojisinin kurucusu olarak tanınan Potocki, siyasi alanda Polonya'nın bağımsızlığı için savaştı ve 1815 yılında intihar etti. Elimizdeki kitap onun tek romanı ve Türkçede ilk kez yayımlanıyor. 1815 yılında keştedilen bu roman "Fantastik Edebiyat"ın en büyük yapıtı olarak niteleniyoır. Potocki'nin bir çok yapıta kaynaklık eden "Zaragoza'da Bulunmuş El Yazması"nın yanı sıra "Endülüs Çingeneleri", "Rus Kavimlerinin Ilkçağ Tarihi" gibi yapıtları var. S A YF A 12 C U M H U R I Y E T K İ T A P SAYI 107