Katalog

I N C E L E Edebiyat ögretmeniMıgırdiç Margosyan'dan öyküler Dorylaion'dan Eskişehir'e / Suzan Albek Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmalan Vakfı Yayınları/Tel: 164 1161 İst. Suzan Albek kitabında, tarih öncesi çağlardan günümüze kadar önemli bir yerleşme merkezi olan Eskişehir'i anlatıyor. Albek kazı ve araştırma sonuçlarına, 19. yüzyıl seyahatnamelerine, tarih, resmi rapor, istatistik gibi yazılı kaynaklara dayanmasının yanı sıra, Eskişehir'e duyduğu sevgiyi de dile geüriyor yapıtında. Türk Mimarlığı / Üstün Ermeni kısa metrajları HAGIP DURAN Gâvur Mahallesi / Mıgırdiç Margosyan / Bebekus'un Kitapları îst. 1992 Mımarlık tarihçisi Üstün Alsaç kitabında tarih boyuncaTürkler tarafından gerçekleştirilen ve bugün de süren yapı iiretme çalışmalarını anlatıyor. Karahanlılardan çağdaş Türkiye'ye uzanan süreç içinde mimarlığımızın özellik ve niteliklerinin anlatıldığı kitap önemli mimarlık yapıtlarından örnekleri de içeriyor. Türk Mimarlığı Alsaç / İletisim Yayınları 116 s. /13.000 TL. Ermeni yelini kır'dan. 1938 Diyarbakır doğumlu Margosyan, 1953'e kadar yaşadığı anakentini anlatıyor 11 öyküsünü topladığı 102 sayfalık kitabında. Anasını, babasını, amcasını, day ısını, kız ve erkek kardcşlerini, evini, komşularını, papaz'ı, kiliseyi, Kürt esnalı öyle canlı, öyle renkli dile getirmiş ki bu edebiyat ve felseie ögretmeni, her birinden birer kısa met rajlı f ilm çekilmezseyazık olıır. özyaşamöyküsü renkli bir romanın 11 parçası aslında kitap. Yazı dilinde bile zaman zaman o işlek Ermeni şivesi kokuyor. "Gâvur Mahallesi" otantik edebiyat mı? Yoksa etnik edebiyat mı? Etiket Zengin Anadolu toprağınm insani değerleri yazıya da dökülüyor. Serdar Can'ın "Nenemin Masallan"ndan(*) sonra MıgırdiçMargosyan'ın "Gâvur Mahallesi" de bir getiriyor Diyarba lerle sınıilandırmaların önemi yok ki... Yine de özellikle içerikte bir Marquez rengi. Geçenlerde Midyat'ta Cumhuriyet muhabiri Arıkan'ın eczanesindeoturuyorduk. 10 dakika içinde bir Kürt, bir Arap, bir de Süryani müşteri geldi. Patron,herbiriyle3 ayrıdildekonuştu. Biz de sürdürdük sonra Türkçemizi. "Gâvur Mahallesi" de öyle. Kırmançı, Zaza, Ermenice, Türkçe söyleniyor şarkılar. Diyarbakırlı Musevilerden de söz açıyor yazar. Margosyan, Diyarbakır'ın La Reyniere'i(LeMonde'ungastronomiyazarı), Ermeni mutfağını öyle bir betimliyor ki malzemesi ve pişirme usulüyle, bir ara kitabı bırakıp mutfağa koşası geliyor insanın. Serdar Can'ın kitabında geçmişin acıları anlatıhyordu biraz da bugüniin ve haftalık dcrgilerin biçemiyle. Margosyan ise günliik yaşamdan kesitlerle anlatıyor ErmeniKürt ilişkilerini. Aslında sadece geçmişi bu şekilde anlatmak bile, edebiyatın çeşitli halklar arasında dostluk köprüsünü kurmasına yeterbencc. Yaşar Kemal'in gazeteciyken kullan dığı yaklaşım mı, yoksa Sait Faik'in mahkeme röportajlarını mı anımsatıyor Margosyan. İkisi de değil, ikisi de. Benzetmelerin ne kıymeti var? Sade, ama özgün bir dili var yazarın. öğretmenlik ve Marmara gazetesi deneyimleri okunuyor öykülerde. Didaktizme hiçkaçmadan, sıcak, dostça birtarz. Biriki soru takılmadı değil: Mıgırdıç'ın babası hangi dilde okuyordu eski gazeteyi? Ve okulda hangi dille eğitim görüyordu yazar? Diyarbakır'da o zamanlar memur, asker, polis, komşu Türkler ne yapıyordu ? Uzun ve geniş çağrışımlar yaptı bende bu kitap. Her okur da mutlaka bir Ermeni arkadaşını, dostunu antmsayacak "Gâvur Mahallesi"nde. Erevan'dangelenKamışlı'daki Ermeni bayan öğretmenle Kars tren istasyonunda bir hamal çocuğun tercümanlığıyla Kürtçe anlaşabildiğimi hatırladım. Sıvaslı Baston'u da Paris'te Mutualite salonunda Kürt yazar Mahmut Bakşi'nin bir Ermeni aydınla tartışması geldi gozümün önüne. Mardin ve Midyat'taki manastırlar sonra. Hele Van Kalesi'nin tepesine çıkınca aşağıdaki ovada harap eski kent. Ermeniler otururmuş eskiden. Bir de tabii ki Akdamar Kilisesi. Ferid Edgü'nün O'sundaki (Hakkâri'de Bir Mevsim) Süryani kitapçı da bu rilmin bir kahramanı olamaz mı' Bu memlekette birbirine benzeyen kentsoylu ya da köysoylu yazarların yanında yeni bir renk, yeni bir ses Margosyan'ın yazdıkları. Refik Kubalas'ın kapak kompozisyonunda ne büyiik bir hüzün! Ama yazarın neşesi, yaşama zevki tüm olumsuzluklara rağmen sa tırlarda gülümsüyor. D Mıgırdiç ustaellerine sağlık! (*) Nenemin Masalları / Serdar Can / Umut Dünyamn ilk insanları Adem ile Havva degildi Önce Hansel ve Gretel vardı HOs. uydurur bunca yalanı bu çocuk, bilmcm ki canım.!" gibisinden sözler sarfederler. Ama bunlarda naif bir sevimlilik, mizahi bir yön, yazınsal bir üslup bütünlüğü keşfeden öğretmen Vogel isin bu yanına dikkatleri çekince , biraz önce belirttiğimiz gibi kitap satış listelerinin baş köşesine oturur. Astronomiden tarihe, müzikten sağlık bilgisine dek, büyüklerin yarattığı, yazdığı, yorumladığı, kanıtladığı gerçeklere çocuk mantığıyla yaklaşanlara bırakalım sözü: "Dünyadaki ilk insanlar Hansel ile Gretel'di. Bir ormanda yaşıyorlar ve her giin kendilerine verilen çöreklerle besleniyorlardı." "Başlangıçta yalnız ateş ve su vardı. Birbirleriyle savaştılar. Sonunda su kaynadı, taştı ateşi söndürdü." Dünyanın tlk İnsanları Hansel ve Gretel'di / Niels Vogel / Çeviren: Gülay Kutal / Ayrıntı Yayınlan Danimarkalı öğretmen Niels Vogel, öğrencilerinin yazılı anlatım derslerinde kaleme aldığı yazılardan seçtiklerini bir kitap halinde toplamış. Kitap uzun süre Norveç'te en çok satanlar listesindeki yerini koruduktan sonra Türkçede de yayımlandı. Çocukların zengin düş gücü ürünleri ile yaşam içinde yüz yüze gelenler, "nereden C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 1 0 2 "Dünyadaki her şeyi tanrı yarattı. Cîüneşin de bir kısmını." Buzul çağından sonra taş, devri gelir. Çünkü bu çağda insanlar taşla geçiniyorlardı." "Vücudumuzda kan damarları ve su damarları bulunur. İnsanlar üzülünce kan kalbe, su ise gözlere gider." (Bu satırları Norveç'te yaşayan arkadaşımız Banu Gürsaler Syvertsen'in Niels Vogel'in kitabı için daha önce "Çerçeve" dergisine yazdığı tanıtım yazısından aldık.) S A YF A 5