Katalog

Istanbul Kitapları Son dönemlerde, Istanbul ile ilgili kitaplar yayımlayanların başında da, Istanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı gcliyor.Belediye'nin böylesine anlamlı bir kültür katılımını sevinçle karşılıyoruz.Bu kitaplar İstanbul'a çeşitli yönlerden bakıp farklı tarihsel kcsitler sunuyor. ATİLLA BİRKİYE "Jılimizdeki" htanbuVu korumanın ilk adımlannı atılmaya başlandı u yılki TÜYAP Kitap Fuan'nın ana teması İstanbul'du ve tuar sürcsince İstanbul'u konu alan çeşitli pancller gerçekleştirildi. Yine son birkaç yıldır, dikkati çekcn hir şey de İstanbul ile ilgili kitapların peş peşe yayımlanmasıydı. Sanırım, bu bir "yayın modası"ndan çok, çoğumuzun belki de bilinçaltımı/da yer etmiş olan "elimizdeki" İstanbul'u da yitirme duşuncesiydi. Son doncmlerdc, İstanbul ile ilgili kitaplar yayımlayanların başında da, İstanbul Buyükşehir Belediyesi Kultur İşleri Daire Başkanlığı Yayınları geliyor. Gerçi Mehmet Barlas "özel" bir televizyonda (geçen yıl) bu kitaplardan birını âdeta bir "suç unsııru" olarak halkımıza "şikâyet" efmişti, ama, biz yine de belediyenin böylesine an lamlı kültür katılımını sevinçle karşılıyoruz. B Bu yayınlar arasından daha önce, Cahit Kayra'nın İstanbul'un Eski Haritaları, İstanbul'un Yokuş ve Merdivenleri, II. Mahmut'un İstanbul'u Bostancıbaşı Sicilleri (Erol Üyepazarcı ilebirlikte) vb kitaplar yer alıyordu Fuara da bu kitapların yanı sıra yine "şık" hazırlanmış, İstanbul'a çeşitli yönleriyle bakan ve farklı tarihsel kesitler bunan iki yapıtı yetiştirdiler: "Eski İstanbul'da Gündelik Hayat ile Gravür ve Seyahatnamelerde İstanbul. İ. Gündağ Kayaoğlu ile Ersu Pekin'in birlikte hazırladıkları, Eski îstanbul'da Gündelik Hayat'ta 19. yuzyıl sonu ile 20. yüzyılın başındaki İstanbul yaşamı çok çeşitli yönleriyle sergileniyor. 193()'lu yıllarda yayımlanan "Halk Bılgısı Haberleri" dergisı ile 1949/198Ü arasında yayımlanan "Türk Folklor Araştırmalan" dergısi koleksiyonlan taranarak konuyla ilgili yazılarseçilmiş: "İstanbul Düğünleri", "Lohusalık ve Sultan ın Eyup Sultan ı zıyaretl (Allom un Gravuru ı S A YF A 8 Şerbeti", "Eski İstanbul Hamamları ve Gezmeleri", "Ev îdaresi", "Komşu ve Komşııluk", "Tandır", "Ramazan", • "Sokak Köpekleri" vb. Bu yazdarın çpğunda Münevver Alp imzası var Giriş bölumünde de bu ad için şöyle deniliyor; "Türk Folklor Araştırmalan dergisinde Münevver Alp ısimli îstanbullu bir hanımın banda okuduğu ve Dr. Hüseyin Vulaş'ın banttan çözerek kaleme aldığı yazılar "anlatım üslubu" 1 içinde çok sade, fakat güçlü bir gözleme dayalı olduğu için çoğunu onlardan seçtik. Münevver Alp, kendi ifadesine göre meşrutiyetin ilan edildiği 1908 yılında 20 yaşlarında ıimiş. Anneannesi de o tarihte ölmüş. Münevver HaSeyvar bir ayva satıcısı (Sebah & Joalllıer nın nım'ın yazdıkJarı 1830'dan başlayarak fotoğrafı) anneannesi ve annesinin anlattıklarıyNeclâ Arslan'ın yazdığı Gravür ve la, kendi yaşadıklarını da katarsak 20. Seyahatnamelerde Istanbul, 18 yüzyıl yüzyılın ortalarına kadarki bir zaman sonu ile 19. yizyılı kapsıyor. Hiç kuşdiliminde İstanbul'un gündelik hayakusuz yapıtın ilk başta gelen özelliği, o tıyla ilgili. dönemdekı Batılı sanatçı ve seyyahlaErsu Pekin'in özenli ve titiz bir birın İstanburu nasıl betimledikleri ve çimde tasarımını yaptığı kitapta çok saİstanbul'u nasıl resmettikleri Dahası, yıda, konuyla ilgili siyah /beyaz ve o günlerin saraylarından, anıtlarından renkli resim yer alıyor. Eski istano günlerin "tstanbııl silueti"nden bu bul'da Gündelik Hayat, keyiflı, hoş, günlere nelerin kaldığı.. ama bunların yanı sıra, özellikle de "İsYapıtın bir başka özelliği de, gravür tanbul hayranlan"nın imgelem gücüve seyahatnamelerden yola çıkılarak nü besleyecek ve zenginleştirecek bir yazılan ilk kitap oluşu. Neclâ Arslan, yapıt. gerek gravürlerdeki, gerekse seyahatnamelerdeki "Battlı"nın betimlediği "anıtsal yapıları" sistematik bir biçimde ele alarak, "sanat tarihi estetiği"yle değerlendirıyor: "18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyılda İstanbul'a gelmiş olan Batılı gezgin ve sanatçılar, kentin Bizans'tan itibaren bütün dönemleriyle ilgilenmişlerdir. Seyahatnamelerde anlatılan ve sanatçılar tarafından resimlenen Bizans îstanbul'u, başlıbaşına bir çalışma konusu oluşturabilecek kadar zengindir. Yine, fetihten itibaren İstanbul'un üsmanlı karakterini konu alan bölümler, üzerinde birkaç çalışma yapılabilecek denli geniştir. Bu nedenle, belli bir sonuca ulaşabilmek için, anlatım ve gravurlerdekiyapıların 18.ve 19.yuzyıllara ait olanların üzerinde yoğunlaşılmıştır. Ancak karşılaştırma gerektıren bölümlerde ve genel izlenimler verilirken daha erken dönemlere de değinil mıştir." Kitap özellikle, "İstanbulcu"lar için vazgeçilmez bir kaynak, bir başvuru kitabı niteliğinde... C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 145