Katalog

Nüket eseriin "Kara Kitap üzerine Yazılar"ı taraflı bir derleme örneği Bir derleme kitap, bir 'polemik' Kara Kitap'ın daha iyi anlaşılmasını / alımlanmasını sağlayacak olan "Kara Kitap Üzerine Yazılar "ı Nüket Esen derlemiş.Ne var ki, derlemenin amacının bununla sınırlı kalmadığı, gizli işlevlerin hedeflendiği saptanabiliyor. EMRE DÜNDAR an Yayınları'nca, sayın Nüket Esen'in derlemesiyle, Orhan Pamuk ve Kara Kitap üzerinc yazılan kimi yazıları toplayan bir kitap yayımlandı geçenlerde. Çok ulumlıı bir girişim; bir ikibi dışında birçok güzel, ilginç, öğretici; Kara Kitap ın daha iyi anlaşılmasını / alımlanmasını sağlayan yazıyı içeriyor. Ne var ki ufak bir dikkat, derlemenin amacının bununla sınırlı kalmadığını, gizli amaçlarla gizli isjcvlerin hedeilendiğini saptayabiliyor. Böyle ulınamalıydı oysa; bu tiirbir derleme burada görüldüğü gibi, yalnızca Kara Kiıap'a destek sağlamak, ıırnuz vermek için dcğil; daha çok Kara Kitap'ı ve postmodernizmi (değU mi ki yazarların çoğu kitabı bu nitemle nitelendiriyorlar) yansız, nesnel ve bütünsel bir çevren içinde değerlendirmek için hazırlantnalıydı ve kitap, önsözdeki iddiasına koşııt olarak, değişik clc^tiri türlerini örneklendirerek.karşuıveyandaşıylaayrışık bir yapı sunnıalıydı. Gerçi kitabın sonıına konuyla ilgili butiin ya/.ıların ad larmı, adreslerini içeren bir kaynakça konulmuş konulınasına ama sorarım, okumayan okurumuz hazır hapları sevmez, yutmaz ve yanlış bir dozla verildiğinde de yan etkilere hedef olmaz mı? Bence alternatif tedavi biçimleri de belirtilmeliydi: okıır, seçimini özgürce yapabilmelidir! (bkz bir postmodernist:Fayerabend: YöntemeHayır!) ' Ereğinin altının çizilmesi bakımından özellikle vuıgulanmalı ki bu yazı C Orhan Pamuk öncelikle ııkıır kimlığiyle yazılmıştır ve 'dii/eyli bir pulemik' yazısı olmaktan bile özenle kaçınmaktadır. Bu yazı bir okur merakı, kusjkusu, güzlemi ve dileği yazısıdır; olabildiğince, postmodernİ7İm Kara Kitap uzerine değerlendirmelerde bulunmaktan sakınmaktadır. Yeri değil, kapsamı geçer! Benimsetilmek istenen görüş açısını ve gözardı edilen öbiir dilinıi yeterince kavrayabilmek için sayın Esen'in önsözlerinde helirtmiş oldukları seçim ölçütlerini hiç unutmamakta yarar var. Söylendigine göre, "romana yöneltilen eleştirel bakışın çcşitliliği ön planda tutularak günümüz Tiirk romanı ele^tirisinin panaromik bir görünümü sunulmıış", bu nedenle de derlemeye "yalnızca doğrudan Kara Kitap üzerine yazıhın yazılar" alınmış; "Kara Kitap'tan çok Kara Kitap üzerine yazılmış yazıları konu eden yazılar" alınmamış, dolayısıyla "polemik"ten kaçınılmış. Şimdi, ölçütlerböylekonu'duğunda "Türk romanı eleştirisinin panaromik bir görünümünü" sunmak olanaksız, çünkü derlemede 24 tane Kara Kitap'ı öven yazı ile Kara Kitap'ta özgül bir sorunu iulelcyen yazılar bir yanda; Kara Kitap'ı eleştiren Uyazıöbüryanda. (Bir tam yazı Tahsin Yücel'in eleştirisi "Kara Kitap", diğer onda üç yazı, Orhan Koçak'ın "Aynadaki Kitap/Kitaptaki Ayna" Defter, 17 adlı yazısının derlemeye alınmış üçtebirlik kısmı.) Böylece amaç polemik yazılarını dışta bırakır gözükerek Kara Kitap'ı aklamak, Kara Kitap'ı başansız gören görüşü yalnız ve ayrıksı göstermek. ürtaya çıktığı söylenen panaromik görünüm, panaromik bir kurnazlık anlayışınm ürünü! Böyle taraflı tabloların ortaya çıkmasındansa polemiği yeğleyen biri olarak söylemeliyim ki 'polemik yapmak' hiç de öyle küçümsenesi bir tutıım değil. Polemik, konu üzerinde 'temelli', 'araştırıcı' bilgi vermese de ilgi toplanıa, eğlendirme, hareketlilik ortamı yaratma.düşündürme ve sıkmadan öğretme işlevleri bakımından yabana alılamayacak bir yazı türü. Ürneğin Tahsin Yücel'in kimi yazıları canlılıkları, sertlikleri tartışıcılıklarıyla polemik sayılabilselerde, polemik olmayan yazılarda bile ender görebildiğimiz bir bilimsel kesinlik, fazla alışık olmadığımız bir bilisel donanım ve yoğunlukla birçok sorunsal üzerinde handiyse ekonomik diyebileceğimiz bir kaygıyla bekinir. (Bkz. Kara Kitap ve ABC'nin Eleştirisi Gösteri Ocak 92 adlı yazılar) Bunlardan derlemeye alınmayan ikinici vazı ile alınan birinci vazı arasın da niteliksel/polemiksel hiçbir ayrım da yoktıır, ikincisinin derlemede yer alan kimi eleştiri anlayışlarını sertçe eleştirmesi dışında, biri ne ölçüde polemikse öbürü de o ölçüde polemiktir. Burada yer darlığından derlemeye alınmış kimi yazılardaki açıkörtük po lemiksel ögeler ü/.erinde duranuyorıını. Derlemede clcs,tirici kanadın ikinci önemli yazısı olan Orhan Koçak'ın oylumlu yazısına sayın F.sen'in ölçütlerı, kesitleme i^lemleri ve yazının kenıiısine ıçkin özellikleri doğ rııltusunda yaklastı gımızda saptavabil diklerimiz ^unlar: A ALINMAYAN I. BÖLÜM (6587): Bu bölümde Kara Kitap'tan çok Kara Kitap ii/erine vazılmışyazılarıdeğerlendiriyor Orhan Koçak, polemik biçemi kullanıuadan (Dola yisiyla başta koymuş olduğu ölçüte uymuş Nüket Esen) Görünüşte alınmama nedeni bu ama asıl neden, bu bölümün modernizmle postmodernizmi karşılaştırdıktan sonra tercihini modernizmden yana yapması; Kara Kitap'ın, post • modemizmintckrarmotiH.metinlerarası ilişki gibi ilkelerieğilimleriylc çeliştiğini ortaya koyması; kendi koyduğu postmodern vaatleri kendisinin gerçekleştiremediğini göstererek bu açıdan Kara Kitap'ı örneğin Beyaz Kale'ye oranla çok daha ba^arısız bulmasıdır. R AUNAN BÖLÜM (87119): Bu bölümde Kara Kitap kadar, Kara Kitap üzerine yazılmış eleştiriler üzerinde de duruluyor. (Tahsin Yücel'inki, Berna Moran'ınki, Süha Qğuzertem'inki; ölçüt sarsıldı!) Bu bölüm sansürden geçebilmiş, çünkü eleştiri açısından görece nötr bir nitelik taşıyor: Orhan Koçak, Tahsin Yücel'in ve Berna Moran'ıngörüşlerine yer yer katılıyor, yer yer katılmıyor bu bölümde; Süha Oğuzertem'inkileri ise çürütiiyor. Özetle artı ve eksi bu bölümde bir arada ve Nüket Esen'e göre artı, Kara Kitap'ın savunulduğu, eksi de yerildiği kesimler. Yalnız, bir özelliği daha var ki bu parçanın, o da, yazının bütününde, bir anlamda 'serim' bölünıünü oluşturması: Kara Kitap'ın motiflerinin, trüklerinin dökümünün yapıldığı, açıklandığı kesit bıırası ve derlemecie bütünden, bağlamdan kopmuş olarak C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1 4 5 SAYFA 10