Katalog

Sami'nin dünya halleri Yeşil Alev/ Sami Baydar/Yayınevi Yayincılık, İst. 1991 / 120 S./15.000 TL. SEYHMVEROZÇEÜK Sami Baydar, son yılların en iyi şi ırlerinden birini yazıyor. Şiiri tanıyan ve sevenler, onun şiirini daha Beyaz kitaplarında yayımlanırken fark etmişlerdir. Kiraz Ağacım Japonya, Sülüslü Sayfalar, Cezayir gibi şiirlerinin birçok arkadaşım tarafından mırıldanıldığını hatırhyorum. Mırıldanmak dedım. Çünkü bu şiirleri mırıldanabilirsiniz, yüksek sesle bağıramazsınız. Sami'nin şiirleri 1982'den beri yayımlanıyor. Garip bir boşluğun hüküm sürdüğü dönemde, birçoğumuz gibi o da şiirlerini az basılan, az dağıtılan ve merakhsına hitap eden dergikitaplarda yayımladı. Bu dergikitapların (Beyaz, Şiiratı, Sokak, Üççiçek, Poetika ve başkaları) benim yaşıtlarımın gözünde önemi büyüktür. Bugünkü şiirin tohumlarının oralarda atıldığını rahatlıkla söyleyebilirim. Yeşil Alev, Sami Baydar'ın Dünya Efendileri'nden sonraki şiir kitabı. Bu kitapta, 1987 ve 1990 yılları arasında yazılmış şiirler var. Kitaptaki bölüm adları, aynı zamanda o bölümlerin ilk şiirlerinin de adları: Bu Sular Dünyası, Dehşet, Alınlık, Turunculuğu Yüzünden, Yeşil Alev, Acının Ülkesi ve Şaka. Kitabı bölümlere ayırmanın beli bir mantığı olmadığını saniyorum. Yalnızca, insana okurken neieslik zamanlar veriyor. Yoksa kitap bir kaleydoskop gibi. İstediğiniz sayfadan açıp, kimi yerleri atlayarak, tekrar geriye dönerek ve üerleyerek okuyabilirsiniz. Sayfaları öyle çevirebilirsiniz. Her sayfada, her selüloz tabakada, mükemmel bir hayvan olan salyangozun bıraktığı pırıltıları göreceksiniz. Sami, dünyaya sanki evinin camında oturan bir çocuk gibi bakıyor. Sokakta oynamış, işini bitirmiş, oyunlar da bitmiş, ama o hâlâ dışarıyı merak ve ilgiyle izliyor. Her şeyi tekrar ve tekrar keşfeden bir çocuk. Bu çocuğun önemli ya da önemsiz bütün gördükleri aynı sakinlikte söyleniyor: Melek sakinliğinde. tlk şiir kitabı Dünya Efendileri'nde dünyada olup bitenler daha keskin ve yaramazca aktarılıyordu. Bu kitapta Sami, çevresindeki şeyleri sevgiyle yargılıyor: "yatak açılmış, çöpler kararsız ve çıkarsız, / öylece ve her şey sağlam / evin içinde, yalnız saatler kurulmamış." Bu sakinlik, sadece görünür olan. Şiirler deşildiğinde kaleydoi>kop dönüyor ve İsa nasıl çıt! diye asi oluyorsa, derinlerde de melekle şeytan dans ediyor. (Melek, kitapta oldukça sık geçen sözcüklerden.) Kitaptaki dünya, bütün zamanları geçmiş, yaşanmış bir Peter Pan dünyası gibi. Bir şeyler hatırlanıyor, aktarılıyor ve başka birtakım çocuklara öğüder S A Y F A 6 SAKJN VEŞAŞK1N, GÜNGÖRMÜŞ VE ERMİŞBİRŞAİR: SAMİ İSA YÜAK YbKYL'tÜNh IIIR DAHA CLl.tBİLtCEKMİŞİZGİBİ/ NEKADAR YUMUŞAK TOPVKLARIMIZ." veriliyor. Gerilerde masallar, okunan kitaplar, şiirler, ilişkiler, dostluklar, velhasıl dünyaya ilişkin her şey var. Bu her şeyin karşısında da Sami'nin sakin şaşkınIığı. Güngörmüşveermiş. Kitaplarının adları bile Sami'nin dünyasına girmeye kışkırtacaktır sizi: Dünya Efendileri ilk şiir kitabı. Dünyadan Çıkış Yollan ilk öykü kitabı. Dünyada Anılara Bakıyorum yeni çıkan öykü kitabı. Yeşil Alev'i bu kitaplarla birlikte okuduğunuzda Sami'nin kırgınlığınıanlayacaksınız:"ruhumeğerbirmaddeyle birleşecekse / tekrar, bir ağaç olsun, insan / sevgisini yaşamak bana ağır geldi / insanın her şeyi, nesnesi, banaağırgeldi." K I T A P T A N B İ R Ş İ İ R Hindistan'a böyle gidilmekte benim olan Hindistan'a. Ben çok muazzam kalmaktayım böylece erişilmez sultan. Filler ve kara köleler arasında koşup oynayan beyaz çocuklar olmasa inanmazdım bu hayali yalnızca kendime yaşattığıma. Hindistan! Aya işaretler gönderdim onu kapatıp açarak. Bir güvercin öldürülüp bir bir hayvana atılmakta onun gövdesinden bir yağmur bulutu çıkmakta yıldırımlar yagmakta ve ben inanmaktayım artık onu gerçekten yarattığıma. tnsanlar kaplanların sırtında siyah bayraklarıyla saldırmakta onu benden almak için bir hayırlı dua okunuyor çünkü bir nefes gerekiyor o duaya. Hindistan benim olan Hindistan'a dönmekte ağır ağır. Arkadaşım Hindistan'a uğramah dönerken ve beni alıp buraya, benim olan Hindistan'a getirmeli hayallerime inanmamam için. Siyah bir kan akıyor ben serinlemek istedikçe yanan o ateşten. CUMHURİYET K İ T A P SAYI 91 Acının OlkMl Hayvanların kabul gördüğü bir tören var acınır ülkesinde yıllarca beklemişlerden biri de yarasa onu bu bekleyiş, bedeninin kendine verilmesini beklemek çirkinleştiriyor. Ormanım çok karanlık uzak bir gençlikte kaldı gövdem, o muazzam köşk prensesler taşımakta Fare prensesleri, yarasa prensleri taşımakta gövdem, o muazzam köşk kara kölelerde hâlâ filler üzerine vurulmakta.