Katalog

DÜN YA VA TANDAŞI ALBERT SCH WEITZER7/V DOĞA SEVGİSİ Beyaz buyucu Hayvanlar, Doğa Albert Schweitzer / Ann Cottrell Free / Çev. Turhan Aksu Bebekus'un Kitapları / 97 s. İSNMİL MURAT lbert Schvveitzer adı çok ^ey çağrı^tırır bıze Tropik ornıanlarda değerli biı hekım, dıin va barışının sdvuıui(.UMi, usta biı muzisycn, dın bilgını, tilozof, mirnar ve ya/ar. Hepsini topladığınıı/d.ı mavi gdzlerinde tukenmek bilmeyen ener|isıyle kendını ınsan karde^lcrine .ıdayan bir doğa ve tns.ın sevgılısi çıkar karşımı/a. O r g çalaıken, G a b o n onnanlarındakı kliniğinde hastala n arasında ve kucağındaki kediyi severken o ciddi ve sevecen bakışlarıyla doğa ile insanın evremel uyumu nu arıyor gibi çatık ka^larıyla insancı bir senfoniyi mırıldanır Kim bılır kaç milyon gcnç bu "dünya vatandaşını" kendine örnek almıştırr' Çeşitlı dünya dillerinde unun yaşamı savunan serüvenini anlatan dört yüzü a^kı nkitap var. "Hayvanlar, Doğa ve Albert Schvveitzer" kitabının yazarı Ann Cottrell Free'nin deyişiyle "sonsuz amaçlar ve yeteneklerin adamıdır" o. Çağımızda artık orneğine pek rahtlanmayan bir barış, yaşam ve insanlık elçisidir Albert Schwekzer. Biraz yaşammdan söz edecek olursak ondokuzuncıı yuzyılın son çeyreğine uzanmamız gerekir... Fransa ile Almanya arasındaki Alsace bölgesinde Günsbach dağ köyünde kilise papazının bııyuk oğludur Albert. Babasına "hayvanlar için neden dua edilmiyor?" diye sormaktadır daha ilkokııl yılların A da. Felsefe, doğa, müzik uğraşılarının yoğunluğu ve tükenmeyen enerjısi herkesi ^aşırtır. Sarışın, mavi gözlü, iri kemikli çocuk denli her şeyle ilgidir ki şehir lisesini zor bela betirir. Strasbourg ve Paris'te dinbilim okur, Bach hayranlığı cınu müziğe bağlamıştır, Avrupa kentlerinde org konserleri verir. Yeni bir yuz yıl tum uınulları ve çalkantısıyla genç adamı karşılar. Otuz yaşındadır. Paris misyoner dergisinde yoksulluk ve hastalıkların ortasında kıvranan Kongo'da hıç doktor olmadığını okur bir gun. Beyninde binlerce şimşek çakmış olmalı bir anda. Ve hayatının n>tasinı çizer Yedi yıllık tıp öğrenımının ardından beın^ıre kurslarını bitiren e^iyle Batı Afrika sahilindeki Ciabon'a ayak basaı. Artık o, zencılenn şıfa da ğıtan Beyaz Buyucu'sü soğuk beyinlihitak kanlı "Oganga'sıdır. BebeKus'un Kitapları'ndan çıkan Hayvanlar, Doga Albert Schvveitzer'de Ann Cottrell Free bıze bu büyuk insan ve doğa dostunun başarılı bir portresını sunuyor. Schvveitzer'in özgün sözlerinden derlenen ve yazarın notlarıyla butünlenen yapıt, zamansal bir akış ıçinde düzenlenmiş. Schweitzer'in duşunsel gelişimini izlediğimızde onun insanlığın geleceği, ban^severlik, doğanın korunması, hayvan hakları gibi günunıüziin sorunlarıyla çok önceden uğraşmaya başladığını gürüyoruz. Bu yönüyle Schweitzer, çağını aşan bir düşünür. Belki bugün yaşasaydı gerçek potansiyelini daha iyi kıtllanırdı. "Oj5anga"nın şu sözleri herhalde hiç eskimeyecek: "İnsanoğlu artık yalnızca kendisi için yaşayamaz. Yaşamın tiimünün değerli olduğunu ve tüm yaratıkların yaşamıyla iç içe olduğumuzu anlamalıyiz. Evrenle olan rııhani ilişkimiz, işte bu bilgiden doğar." Bugün yaşamdan, insan ve hayvan sevgisinden, barıştan yana olanlara onun aşıladığı "yaşama saygı" ruhu, çevre kıyımına karşı duranların mücadelesinde yaşıyor. • C E P On parmağımız ve sıfıp O N İ V E R S İ T E S İ ' N D E N Matematik Tarihi / Marcel Boll / Çev. Bülent Gözkan / îletişim Yayınları / 125 s. Analitik geometrinin kurucusu ünlü filozof ve matematikçi Descartes'ın "doğanın sırlannı açan tek anahtar" dediğı Matematik matematik, çağımızın bilgi toplumunda "bilimlerin kraliçesi" unvanını koruyor. Tarihi Doğa ve toplum bilimlerinde matematiğin uygulanmadığı konu yok gibi. Matematiğin girdiği toplumlar geri kalmışlıktan, boş inançlardan, metafizik kavramlardan kurtuluyor. Günümüzde toplumları devindiren bireyler, matematik disiplini içine sindirmiş olanlar. Tarih bize bilimde ve toplumsal örgütlenme de başardı olmuş her uygarhğın sıkı sıkıya matematik bir disiplinin ve tutarlılığın ürünü olduğunu gösteriyor. Matematiksiz Batı uygarlığı düşünebüir miyiz? Bir yazısında Haldun Taner'in çok güzel dile getirdiği gibi "matematik disiplin, zihin için kesinlik ve tutarlılık okııludur. Ondan geçmeyende bu derlitopluluktan, bu kıvraklıktan eseryoktur " Ne var ki matematik gibi insanlığın yaklaşık 4 bin yıllık be yinsel birikiminin "kreması" olan bir konuyu geniş kitlelere anlatmak kolay değil. Hele bir de çoğumuzda var olan okul döneminden kalma "matematik korkusunu" yenmek zo runda olursanız matematiği sevdirmek daha da güçleşiyor. İletişim Yayınları'nın "kolay okunankolay taşınan" cep üniversitesi dizisinden çıkan Matematik Tarihi'nin yazarı MArcell Boll, bu gerçeğin bilincinde. Kuşkusuz matematiği anlamak, entelektüel doyumla sınırlı değil; matematiksel düşünceyi anlatmak, "bilim dilini" anlamaktır. Bize göre Matematik Tarihi'nin özü, matematiğin, birtakım soyut kavram ve formüllerin ötesinde günlük yaşam ve deneyimden çıkmış uygulamalı bir uğra^ olduğu. Eski Mısırlıların arazi ölçümlerinden Einstein'ın relaıivite kuramına uzanan Matematik Tarihi biraz kısa ve yoğun olmakla birlikte "cep üniversitesi"nin bilime açılan aydınlık bir penceresi. DOKIORALBCRl SCIWH1/ER (,AC,1M1/DA AR11K ÖRNtCİNh. I'I.K R 4SILANMA 1 V I,\S4,\L1K ( E YAŞAM t.lÇİSİ f / S A YF A 10 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 9 1