Katalog

Melih Cevdet Anday'ın takma adla yazdıgı bir gençlik romani: Yağmurlu Sokak Asklar ve idealler Yağmurlu Sokak / Melih Cevdet Anday Simavi Yayinları, İst. 1991 / 175 s. / 15.000 Tl. / CKK Kod No: 035. 012 SBHNUR SEZER Bir ddikanlının aşktan beklediği nedir? Ya dünyadan? Hangi ideallerle atdır hayata? Hele hiçbir cinsel deney ge| çirmemişsekadınlarve cinsel lik üstüne neler düşler? Eğer okumaya düşkün bir gençse, kitaplardakidünyaçoğunlukla onun yaşayacaklarına bir yol göstericilik etmez mi? Ya bir genç kızın dünyasının gizleri nelerdir? Dünya kurulalı beri, insanoğlunun başına gelecek en önemli olay olarak gösterüen aşk için neler düşünür ? Sevmeyi, daha önemlisi sevilmeyi özler mi? Bütün gelecek düşlerini sevme ve sevilme üstüne kurup, okul, meslek sahibi olma gibi idealleri çiğner mi ? Melih Cevdet Andayın Yağmurlu Sokak adlı romanında irdelenen konular bunlar. Bir delikanlının i R Ş I I R K I T A B I Bip parça Kaçkar yeşili Belge Yayınlan'nın "Yeni Sesler" dizisinden çıkan "Ardından" adlı şiir kitabı 1960 Rize doğumlu Ibrahim Karaca'nın ilk yapıtı. 1986 yılında Istanbııl Üniversitesi tktisat Fakültesi'ni bitiren araca çeşitli yörelerin folkloru hakkında teorik vc pratik çalışmalar yapmış. Araştırmalarını kendi yöresi olan Karadeniz Hemşin'de gerçekleştiren tbrahim Karaca'nın şiirlerinde bu nedenle olsa gerek halk şiiri motiflerine de rastlanıyor. Karaca 1985 yılı Akadeıni Kitabevi iir Ba^arı Ödülü, 1986 Yeni Türkü Yayinları Şiir ödülü ve 1989 tnsan Hakları Derneği Denizli Şubesi Şiir Bırıncilik ödülleri sahibi. Şiir Seriivenini kendisi şöyle özetliyor: "İktisat Fakültesi şiir yazmamda başrol oynadı. "Ardından", yaşamın bende bıraktığı izlerle doludur. Kitaba adını veren şiirim beni sürekli yazmaya ateşleyen ilk şiirim. Şiir yazmak bence bir duyarlık işidir. Üretilen şiir ise dizginlenemeyen bu duyarlığın ritim ve sese dönüşmesi. En önemli şey duyarlığın niteliğidir. Bir diğer nokta ise, şiirdeki sesin boğuk, hırıltılı ve anlaşdmaz olmasına meydan vermemektir. Bu duyarlığın ve söylediklerimin bittiği yere kadar yazmaya devam edeceğim. Kitabın gün ışığına çıkmasını ve çıktıktan sonra kideye ulaşmasını zorlaştıran dizginler zaten var. Herşeye rağmen amacım bir parça Kaçkar yeşili olabilmektir." Ardından / Ibrahim Karaca / Belge Yayınlan Jst. Şubat 1991 / 88 » ilk cinsel deneyiminin iş deneyimsizliği ile de birleşince, bütün geleceğini ve dünyaya bakış açısını değiştirecek olaya yol açışı. Melih Cevdet Anday, bu romani uzun yıllar önce yazmış. Takma adla ve bir gazetede tefrika edilmek üzere. Böyle yazdığı romanların sayısının yedi sekizi bulduğunu söylüyor Akan Zaman Duran Zaman'da "Onlardan hiçbiri yok bende. Toplayabilsem bastırmak isterdim. Okuyanlar beni bu konuda yüreklendirmişlerdir; adımı koymadığım için çok rahat yazmışım, fantezimi korkusuzca işlemişim çünkü." Şimdi bu romanlar, Simavi Yayınlan'nın Roman Dizisi'nde yayınlanmaya başladı. Yağmurlu Sokak'ı Dullar Çıkmazı ve öteki ler izleyecek. O zaman okur, Melih Cevdet'in Raziye, Aylaklar, Gizli Emir'iyle bu romanları kıyaslama olanağı da bulacak. Ustalığının o romanlardan kaynaklandığını anIayacak. Yağmurlu Sokak'ın özelliği, bence, kahramanlarının gençlikleri. Bu gençlik, onların deneysizlikleri yanında kolay incinir, naif bir hava daveriyor. Fuat.ona âşık olan Güler'i, elini tuttuğu, bu tutuştan tat aldığı için atak bulur. O kadınları rnelekler gibi el Melih Cevdet Anday değmez, neredeyse yemeziçmez yaratıklar gibi düşlemektedir. Asıl tutkun olduğu Meliha'dan cayamaması da belki elini bile tutmayı başaramamasındandır. Hiçbir cinsel deney yaşamamış olan Fuat, deneyimli ve kurnaz bir kadın olan Necla ile ilişkiye girince bütün değer yargılarını değiştirmekten çekinmeyecektir. Fuat'ın istediği fakülteye gitmek için tıbbı bırakmayı göze alan Güler, bütün deneyiınsizliğine kar^ın, Fuat'tan daha cesurdur aşk konusunda. O, okulunu sevdiğiyle birlikte olmak adına bırakmayı bile düşünebilir. ünun için hayatın anlamı sevdiğiyle birlikte olmaktır. Fuat'ı çekingenlikten, daha doğrusu pısırıklıktan kurtarmaya çalışır. Yine de onun önerüerini, onun yargüarını değiştirmeyi denemez. Fuat'ın içe kapanıklığı, çekingenliği, yalnızca Gü ler'e yol göstermek isterken değişir. Kendinden daha yaşlı ve deneyli bir kadının karşısında yeniden yıımuşayacak, onun istediği gibi davranacaktır. Melih Cevdet'in bu tiplemelerdeki başarısı, yıllar öncesinin atmosferini anlattnasına karşın insanların zamanla değişmeyen ruh durumlarını anlatmakta. Türkiye'de, belki de dünyanın pek çok yerinde, görevini karısına daha iyi bir hayat yaşatmak için kötü * ye kullanan bürokratlar yine var. Yine kimi kadınlar, güzelliklerini, dişiliklerini, kocalarının kokuklarını kaybetmemesi için kullanıyorlar. Ve kadınları melekler gibi düşleyen delikanlüar, dünyayı sevdiklerinin çevresinde dönüyor sanan genç kızlar, ilk cinsel deney geçirdikleri kadına tüm geleceklerini feda etmek adına bağlanan delikanlüar, günümüzde de var. Hem de günümüz gençliğinin tüm "pervasız" görünüşüne karşın. Melih Cevdet Anday, yıllar önce takma adla başlattığı romancılığında, doğru bir bakış açısıyla insanın davranışlarını, bu davranışların kökeninde yatan nedenleri serüvenin önüne almış. Bu bakış açısı onu Raziye'nin, az romancıda görülen, kadın psikolojisini irdcleme ııstalığına getirecektir. Yağmurlu Sokak'ta, Fuat'tan daha kalın çizgilerle beliren Güler, Meliha, Necla, onun sağlam gözlemlerinin sonucu dıır. Ben, Yağmurlu Sokak'ı bitirdiğimde, Melih Cevdet'in çizdiği bir başka tipin daha peşimi bırakmayacağını duydum: Ahmet İnan. Karısından yaşlı, adı skandallara karışmış, işinde ıısta, bu ustalığı kötüye kullanmaktan çekinmeyen muhasebeci. Bir anlamda Dostoyevski tiplerini hatırlatan hastalıklıdramatik ve gerçek. Yaşama koşullarının zor, toplumsal hayatın sıfır olduğu, Anadolu şehirlerinin memuru. Yeteneklerini, zekâsını gösterme olanağı bulamamış, onları kötüye kullanarak, onu burada yaşatanlardan kendince öç alan bir zavallı. Belki büyük bir şehirde bütün bu kötüye kullandığı olanaklarla, daha önemli bir yere bile gelebilirdi. Yağmurlu Sokak, aradan geçen bunca yıla karşın genç. Anlatımıyla, konusuyla. Ama usta bir gençliğin ürünü. D S A YFA 13 CUMHURİYET K İ T A P S AY I 8 4