Katalog

Sağlık Güneş çocuklar için daha mı tehlikeli? Çocukların derisi daha hassas ve savunmasız olduğu için 10 dakika bile yoğun güneş altında durmaları güneş yanıklarına yol açar. Oluşan her güneş yanığı ve hasar ise ileriki yaşlarda deri kanseri riskini önemli ölçüde arttırır. Dr. Ayfer Aydın, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi Dermatoloji Kliniği Dr. Ayfer Aydın Y az mevsiminin gelmesi ile birlikte tatil planlarımızda başladı. Tatil deyince de aklımıza hep güneş ve deniz geliyor ancak güneş ozon tabakasının incelmesi ile beraber artık eskisi kadar bize dost değil. En tehlikeli deri kanseri olarak bilinen malign malenoma ileri yaşta ortaya çıksa bile en sık nedeni çocukluk çağında maruz kalınan güneş hasarıdır. Güneşten gelen UV ışınları derideki canlı hücrelere zarar verir. UV ışığına maruz kalan hücreleri korumak için hücrelerin etrafında bulunan melanositler (derimize rengini veren pigment yapımından sorumlu hücreler) çoğalmaya başlar ve deride renk değişimi gözlenir ve “biz bronzlaşırız”. Bronzlaşma derinin bir savunma mekanizmasıdır. Çocukluk çağındaki deride ise henüz yeteri kadar pigment hücresi bulunmadığı için deri daha yoğun hasar görür ve deride yanıklar gelişebilir. Gelişebilecek deri kanserini önlemenin en doğru yolu çocukluk çağındaki cilt yanıkları ve hasarından korunmak olacaktır. Ancak güneşin çok sayıda da faydasının olduğunu hatırlamakta da fayda var. Özellikle çocukluk çağında D vitamini sentezi kalsiyum metabolizması ve kemik gelişimi açısından güneş mutlaka gereklidir. Dolayısıyla sadece çocuklarımızı güneşte kavurmamak yani güneş yanığı oluşturmamak önemlidir ve bu da çok basit önlemlerle mümkündür. Bebekler dışında oyun çağındaki çocukların tatillerde eğlenmek, havuza girmek, suda oynamak hakları! Ancak bu oyun sırasında da onları oluşabilecek hasarlardan korumak ise yine ebeveynlerinin alacakları önlemlerle mümkün olacaktır. • 6 aydan küçük çocuklar direkt güneşe maruz bırakılmamalı • Çocuklar güneşin daha dik geldiği 11:00 16:00 saatleri arasında güneşe çıkmamalı, gölgede kalmalıdır. • Enseyi de kapatan,yüze ve gözlere gölge yapacak siperlikli şapkalar kullanılmalı • Beyaz renkli güneşi tutmayan yazlık kıyafetler giyindirilmeli • Çocukların oyun alanlarının gölgede olmasına özen gösterilmeli • UV ışınlarına karşı korumalı güneş gözlükleri kullanmalı • Tüm vücutlarına en az SPF 30 güneş koruyucu kullanmalı • Su kaybını önlemek için gün içinde bol su içirilmeli ALINACAK ÖNLEMLER Çocukların derisi daha hassas ve savunmasız olduğu için 10 dakika bile yoğun güneş altında durmaları güneş yanıklarına yol açar. Oluşan her güneş yanığı ve hasar ise ileriki yaşlarda deri kanseri riskini önemli ölçüde arttırır. ÇOCUK DERİSİ DAHA HASSAS VE SAVUNMASIZ Sabah saat 11:00’a kadar ve akşam 16:00’dan sonraki güneş ise çocukların kemik gelişimi ve D vitamini açısında son derece faydalıdır. Bu arada sürülecek güneş kremleri derinin yanmasını önleyecektir. En az SPF 30+ güneş koruyucu kullanmayı önersek de SPF 50+ faktör güneş koruyucu kullanmak korunmada çocuklar için en doğrusu olacaktır. Çocuklarımızı bu şekilde güneşten koruyarak hem deride yanık oluşmasını önlemiş hem de güneşten istediğimiz faydayı almış oluruz. Tüm bu önlemlere sadece yaz aylarında ve deniz kıyısında değil çocukları sokağa çıkarırken bahar aylarında da dikkat etmeyi unutmamalıyız. Güneş yanığı meydana gelen yere diş macunu, yoğurt sürmek gibi yanlış uygulamalardan, yağlı ve kalın pomatlar kullanmaktan da kaçınmalıyız. Çocuklar için ideal bir güneş koruyucu krem suya dayanıklı, kokusuz, parfümsüz, renksiz, nonallerjik ve iyi bir koruma için en az 30 faktör olmalıdır. Yanlış bir inanıştır. Hamileliğin birinci üç ayında besin gereksinimi hamilelik öncesi ile aynıdır. Hamileliğin 2. ve 3. üçayında ise gereksinimde % 10’luk artış vardır. Ama asıl önemli olan besin kalitesidir. GEBELİKTE DİYET YAPMAK: Bazı kadınlar gebelikte aşırı kilo almaktan korkar. Bu nedenle az yemek yiyerek vücutlarında fazla yağ birikmesini engellemeye çalışırlar. Gıdanın kısıtlanması anne ve fetusun sağlığını olumsuz şekilde etkileyebilir KAÇINILMASI GEREKEN GIDALAR: Cıva içeren balıklar (Kılıç, köpek balığı, ton balığı vb.), midye, karides vb., az pişmiş et, balık, tavuk, sosisli sandviç, az pişmiş yumurta, pastörize olmamış süt ve ürünleri, pastörize olmamış meyve suları, bitki çayları, sigara, alkol, bağımlılık yapan maddeler. OMEGA 3: Fetal gelişim için n3 docosahexaenoic asid (DHA) gereksinimi vardır. Anne diyeti, temel olarak n3 yağ asitlerinden elde edilir. DHA, beyinde birikir ve normal sinirsel ve görsel fonksiyonlar için kritik önemdedir. Docosahexaenoic asid (DHA; 22:6n3), fetal dokuda özellikle merkezi sinir sisteminde birikir. Gebeliğin 3. üç aylarında yaklaşık 67 mg n3 yağ asidi fetal dokularda birikir. Fetusta üretilemez, tamamının annenin yediklerinden alınması gerekir. Beyin ve retinada azalmış DHA düzeyleri, görme fonksiyonunda ve öğrenme, davranış ve nörotransmitter metabolizmasında bozulmaya neden olur. Gebelik ve emzirme döneminde annenin çok uzun zincirli n3 PUFA alımı, çocuğun sonraki zihinsel gelişimini olumlu olarak etkilemektedir. Omega3 ve omega6 yağ asitleri, bebeklerin ve çocukların büyüme ve gelişmesinde önemli rol oynar. Omega3 yağ asidinin gebe ve emziren kadınlarda ve çocuklarda alımı azdır. Bu dönemde yeterince DHA alımı çok önemlidir. n3 yağ asitleri, özellikle DHA sinirsel ve retinal dokularda önemlidir. Gebeliğin 3. üç ayında ve doğum sonrası erken dönemde hızla birikir. Görme ve sinir gelişiminde önemlidir. Ayrıca gebelik süresi, doğum ağırlığı, gebelik zehirlenmesi ve depresyon üzerine de olumlu etkiler bildirilmiştir. YANLIŞ UYGULAMALARDAN KAÇININ Gebelikte beslenme ve vitamin besin destekleri Fetus anneden alacağı besinlerle gelişir. Bu yüzden fetusun ve annenin sağlığı, annenin beslenmesine bağlıdır. Gebelik sırasında vitamin, protein ve mineraller anne kan dolaşımından fetusa gider. Besinlerde yetersizlik olursa fetus gereksinimini annenin depolarından karşılar. Prof. Dr.S. Cansun Demir, TJOD Genel Sekreteri, Adana Acıbadem Hastanesi ‘Gebelikte ne kadar kilo almalıdırı’ ın yanıtı aşağıdaki tablodadır. Ortalama 914 kg hedeflenmektedir. GEBELİK ÖNCESİ AĞIRLIK Normal Ağırlık Zayıf Aşırı kilolu İkiz gebelik TOTAL KİLO ALIMI 1217 kg 1420 kg 712 kg 1517.5 kg 2.3. TRİMESTER ORTALAMA KİLO ALIM HIZI Haftada 0.5 kg Haftada 0.5 kg den fazla Haftada 0.3 kg Haftada 0.75 kg CBT 1317/17 15 Haziran 2012 Gebelikte alınan bu kilolar nereye gitmektedir: 1.5 kg. kan, 1 kg. meme, 1 kg. rahim büyümesi, 3.5 kg. fetus, 1 kg plasenta, 1 kg amniotik sıvı, 3.5 kg. yağ dokusu artışı ve 2 kg. su retansiyonudur. Gebelikte kullanılması önerilen vitamin ve mineraller: FOLİK ASİT: CDC nin ABD için önerileri: 400 mg/gün: Çocuk sahibi olmayı düşünen tüm kadınlar, 1 mg/gün: Gebe kadınlar ve 4 mg/gün: Nöral tüp öyküsü olan kadınlar gebelikten en az 3 ay önce ve gebelikte. Folik asidin yararları: Gebelik öncesi ve gebelikteki l folik asid nöral tüp bozukluğunu azaltır. Hamilelikten önce alınan folik asid doğumsal kalp hastalığını %24 azaltmaktadır. Folik asit yarık dudakdamak riskini de azaltmakta. DEMİR: Gebe kadınlarda : Artan kan hacmi, fetal ve plasental gereksinimler, doğumdaki kan kaybına bağlı olarak ar tar. Beslenmeye bağlı kansızlık varsa gebelere rutin demir ve folik asit vermek gerekir., Önerilen doz: 60 mg elemental demir + 5 mg folik asid (CDC). Demir ilaçlarının midebağırsakta yan etkileri olabilir. Bulantı, kusma, kabızlık, dışkıda renk değişikliği ve mide şikâyetleri gibi. Ferrous Gluconate mideye en az yan etkisi olandır. Demir ilaçlarını C vitamininden zengin ilaçlarla almak emilimini arttırır. İYOD: İyot eksikliği zihinsel geriliğin önlenebilir bir nedenidir. Gebelikten önce gebelik ortasına kadar destek verilmelidir. İyot türü gıdalarla, ağızdan ve iğne yoluyla olabilir. A VİTAMİNİ Gebeliğin 7. haftasından önce > 10,000 IU / gün total doz kullanımı doğum defektleri ile birliktedir: Yarık dudakdamak, merkezi sinir sistemi, kalp bozuklukları. KALSİYUM Gebeliğin Hipertansif Hastalığı (PIH) ve kalsiyum desteği arasındaki ilişki: PIH görülme sıklığı azalır. PIH için yüksek riskli ya da yeterince kalsiyum alamayanlarda yararlıdır. Yüksek kalsiyum dozlarının (2 g/gün) olumsuz sonuçları yoktur. Hipertansiyon için riskli ve düşük kalsiyumlu bölgelerde günlük alımın arttırılması önerilmelidir. Kalsiyum, hipertansiyon, gebelik zehirlenmesi, düşük doğum ağırlığı ve çocuklarda kronik hipertansiyon riskini azaltır. Gebelikte kalsiyumun diğer yararları: Kemik gücü için önemli, adale gelişimi için yararlı, kan pıhtılaşması, hücre zarı işlevi ve sağlıklı dişler için önemlidir. İKİ CANLISIN, İKİ KİŞİLİK YEMEK YEMELİSİN: