Katalog

Gürültüden kaçış yolları aranıyor Dünya Sağlık Örgütü raporlarına göre, her yıl 200 bini aşkın kişi süreğen gürültüye bağlı kalp hastalıklarından ötürü yaşamını yitiriyor.. Kentsel yaşam korna sesleri ve bangır bangır çalan müziğin pes sesleriyle insanları yaylım ateşine tutuyor. Peki, bu tür gürültülerden kurtulup geceleri huzurlu bir uyku çekmenin bir yolu var mı? G ürültü kirliliği, kentlerin giderek büyümesi, nüfus yoğunluğunun artması ve makinelerin yaşamımıza egemen olmasıyla birlikte her geçen gün daha çok sayıda insanı etkileyen ciddi bir sorun oluşturuyor. Araştırmacılar son yıllarda gürültü kirliliğinin insan bedeni üzerinde gerek fiziksel, gerekse ruhsal açıdan yarattığı zararlı etkilerle çok daha yakından ilgilenmeye başladılar. Gerginlik ve uykusuzluk kişinin metabolik hızını arttırıp kan basıncının yükselmesine yol açabileceği gibi uzun süre gürültülü bir ortamda yaşamak, depresyon dahil, çok sayıda ruhsal bozukluklara yakalanmamıza da neden olabilir. Elde edilen bulgular trafik gürültüsünün yarattığı gerginliğin uzun erimde kalp hastalıklarına yakalanma olasılığını arttırdığını ortaya koyuyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün yaptığı hesaplamalara göre, her yıl 200 bini aşkın kişi süreğen gürültüye bağlı kalp hastalıklarından ötürü yaşamını yitiriyor. Buna karşın, gürültünün tam olarak kaç kişiyi etkilediği konusunda çok az bilgi var. ABD’de San Francisco gibi kimi kentlerde gürültü düzeyleri haritası uygulamasına geçiliyor. AB’ye bağlı Avrupa Çevre Ajansı araştırmaları AB nüfusunun %20 kadarı için yaklaşık 80 milyon kişi bu tür gürültü düzeylerinin “kabul edilemez” olduğunu gösteriyor. Avrupa Birliği, 2006 yılında, nüfusu 250 binin üzerindeki tüm Avrupa kentlerinde gürültü ortamının denetlenmesi yönünde bir karar aldı. Kentlerde yapı çalışmaları, uçaklar ve benzer gürültü kaynakları çeşitli yasalarla düzenlenmeye çalışılsa da, kentlere kıstırılmış çok sayıda insan için bu önlemler yetersiz kalıyor. Aralarında Washington Üniversitesi kentsel tasarım uzmanlarından Anne Vernez Moudon’un da olduğu kimi araştırmacılar gürültü kirliliği konusunda çok daha ciddi önlemler alınması gerektiğine inanıyor. liklerini araştırdıklarında kimi frekansların geçmesine olanak tanırken, kimilerini önlediğine tanık oldular. Bu etkinin püf noktası boruların arasındaki boşluklardan kaynaklanıyor. 15004000 hertz arasındaki ses iletimlerini önleyen Organo, trafik gürültüsünü önleyemese bile, en azından geceleri uyku tutmayıp geç saatlere dek flüt çalan bir komşusu olanlar için biçilmiş kaftan olabilir. Sanat yapıtından esinlenen araştırmacılar daha düşük frekanslarda sesi kesen sonik kristaller tasarladılar. Britanyalı akustik uzmanı Keith Attenborough Valencia Üniversitesi’nden meslektaşlarıyla birlikte sesi hem yansıtıp hem de soğuran bir kristal üzerinde denemeler yaptılar. Çeşitli sesler için ortalama frekans aralıkları İnsan sesi Motorlu taşıt sesi Keman Zil (çimbalo) çarpması Tuba Piyano CBT 1260 / 15 13 Mayıs 2011 Çevresel gürültü sorununu çözmenin bir yolu geleneksel ses yalıtımı yöntemlerinden yararlanmaktır. Sessiz bir ortam için yapıların duvarları 30 santimetre kalınlığında sert betondan yapılmaktadır. Bu kaba güç yaklaşımı oldukça işe yarar. Yoğun betondan oluşan yapıların titreşmesi çok daha güç olduğundan, gelen ses dalgaları betona çarpıp geri sekme eğiliminde olurlar. Ancak beton bile kusursuz değil. Merdivenlerden inip çıkarken topuklu ayakkabıların çıkardığı ses benzeri “vuruş” gürültüsünü yayma konusunda çok başarılıdır. Şarkı söylerken çıkan yüksek frekanslı sesleri engellemekle birlikte, bas sesler yine de betonu yarıp geçerler. Ufukta beliren bir ışık da sonik kristal adı verilen yeni bir buluş. Yalnızca düzenli ve bakışımlı yapısıyla kristali andıran sonik kristal ses dalgalarını dağıtan nesneler dizisinden sonik kristaller sesin tümden önüne geçebiliyorlar. spanyol sanatçı Eusebio Sempere tarafından 1977 tarihinde yapılan ve şimdi Madrid’de Juan March Vakfı binasının önünde bulunan minimalist sanat yapıtının muhtemelen ilk sonik kristal olduğuna inanılıyor. Organo adıyla bilinen bu yapı 4 metre genişliğinde ve daire biçiminde bir dizi dikey borudan oluşuyor. Sempere bir olasılıkla bu yapıyı akustik özellikler taşıması niyetiyle oluşturmadı. Ancak Madrid Malzeme Bilimi Enstitüsü’nden Francisco Meseguer ve arkadaşları 1995’te bu yapının akustik özel BETON B LE... Yanlarında uzunlamasına keBas davul silmiş yivler ve içlerinde yumuşak lateks tüpler bulunan plastik boruBas gitar lardan oluşan bu düzenekte yivlerden içeriye giren ses dalgaları bo28 33 65 191 262 520 1047 2093 3951 14.080 ruların yankılanmasına neden oluyor ve ardından lateks borular bu enerjiyi soğuruyor. Aynı zamanda yankılayıcı çiftler birlikte titreşerek daha düşük frekanslarda sesi emen daha büyük yankılayıcılara dönüşüyorlar. Attenborough bu sistemin otoyollar ve demiryollarındaki gürültünün kesilmesinde son derece etkili olabileceğine inanıyor. Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Zhiyu Yang ve Lateks Zarlar Lateks Sandviç Dikey Boru Dizisi arkadaşlarının tasarımında da ortaortasında karşı baloncuklu 75 mm kalınlığında 1001000 sında küçük bir ağırlığın olduğu 70550 Hz Laboratuvarda 1 metre kalınlığında Hz Deneme aşamasında lateks bir zardan yararlanılıyor. Bir deneniyor ağırlıklı 100 mm kalınlığınçerçeveye gerili olan zara ses dalda 15004000 Hz gaları çarptığında zarın iç bölümünde meydana gelen yankılanma ters tarafa geçerek dış bölümün de Sinir bozucu sesler yankılanmasına ve ses dalgalarının İnsan kulağı 20 Hz ile 20 KHz arasındaki sesleri işitebildiğinden, tek bir malzemeyle etkili bir ses yalıtımının kesilmesine neden oluyor. Bu dü sağlanması henüz olanaksız. Ancak son günlerde geliştirilen sonik kristal malzemeler 21. yüzyıl kent yaşazeneğin özellikle düşük frekanslar mının en kötü gürültülerini bile önleyebilir. da işe yarayacağına inanılıyor. Minnaert rezonansı adıyla bilinen bir süreçten de geçerek, BALONCUKLAR ses dalgaları çarptığında minik çanlar gibi çınlıyorlar ve laGürültüden kurtulma yönündeki bu çalışmalar her ne teks katman da bu enerjiyi içine çekip soğuruyor. kadar umut verici olsalar da geceleri deliksiz bir uyku çekÖyle ki yakında deliksiz bir uykuya kavuşmamız işten mek isteyenler için en iyi çözüm Paris Diderot Üniversite değilmiş gibi görünüyor. O zaman tek yapmamız gereken yasi fizik uzmanlarından Valentin Leroy’un baloncukları tak odasının duvarlarını bir kat baloncukla kaplamak, traolabilir. fiğin en işlek olduğu yolların üzerindeki beton duvarları kauEsnek bir lateks katmanı içine yerleştirilmiş baloncuk çuk zarla örtmek ya da bunların yerine kilise orgunu andılar dizisinden oluşan bu düzenek sesi hem dağıtıyor hem ran ses bariyerleri yerleştirmek olacak. Rita Urgan, kaynak: New Scientist, 26 Şubat 11 de soğuruyor. Bir tür sandviç görünümündeki baloncuklar OTOYOL VE DEM RYOLU Ç N