Katalog

Sağlık BMD Testi Niçin ve Ne zaman Yaptırılmalı? Osteoporoz, daha fazla bilinen ismiyle kemik erimesi; tüm dünyada gittikçe artan ve sosyoekonomik etkileri olan, kemik kitlesinin azalması ve yapısının değişmesiyle kemik kırılma riskinin artmasına yolaçan bir hastalık. Bu hastalık, hem yaşlı nüfusun artmasıyla hem de tanı koyma yöntemlerinin gelişmesiyle son yıllarda bir hayli önem kazandı. Dr. Handan Tokmak, Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi, Nükleer Tıp Bölümü World Health Organization tarafından kabul edilen osteopeni ve osteoporoz teşhisinde kullanılan dansitometrik kriterler aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır: K European Foundation for Osteporosis and Bone Disease, National Osteoporosis Foundation of the United States ve Gastrointestinal sistem hastalıkları CBT 1213/17 18 Haziran 2010 emik, yaşam boyunca yapılan (osteoblast aktivasyonu ile formasyon) ve yıkılan (osteoklast aktivasyonu ile rezorpsiyon), böylece kendini sürekli yenileyen dinamik bir yapıdır. Kemik yapım ve yıkımının belirli bir denge içerisinde devam etmesine “remodelling” denir. Remodelling gençlerde maksimum düzeydedir, yaşam boyunca azalan oranlarda devam eder. Genellikle 30 yaşına kadar kemik yapımı ve yıkımı kemik kitlesinin artması lehine dengededir. Yaş ilerledikçe kemik yapımı ve yıkımı arasındaki bu hassas denge yıkım lehine bozulmaya başlar. Bunun sonucu kemik kitlesi azalır. Kemik mineral dansitesi (BMD) ölçümü kemik kitlesi kaybının teşhisi, prognozu ve tedavisinin takibinde en önemli rolü oynamaktadır. Kemik kitlesi kayıpları BMD sonuçları değerlendirilerek osteopeni veya osteoporoz yorumu yapılır. OSTEOPENİ: aynı yaş, cins ve ırktaki bireyler için normal değerlere oranla kemik kitlesindeki azalmayı ifade eden klinik bir tanıdır. OSTEOPOROZ: kemik kütlesinde progressif azalma ve kemik yapının mikromimarisinin bozulması, fraktür hassasiyetinde artma ile karakterize kompleks, multifaktöriyel, sistemik iskelet hastalığıdır. BMD ölçümünün klinik pratikteki kullanım amaçları: • Fraktür riskini tayin etmek • Osteoporoz tayini • Hormon replasman tedavisi gerektiren hastaların belirlenmesi • Radyolojik olarak osteopeni bulguları gözlenen hastaların değerlendirilmesi •Tedavi etkinliğinin tayini • Metabolik kemik hastalığı olup osteoporoz riski taşıyanların belirlenmesi BMD değerleri çeşitli ırk ve toplumlara göre farklılıklar gösterdiğinden her toplum için referans değerlerin belirlenmiş referans değerleri vardır. Değerlendirme yapılırken BMD değerlerinin ırksal ve coğrafi farklılıklar göstermesi nedeniyle her toplum için referans değerlerin bilinmesi ve BMD sonuçları değerlendirilirken ölçüm yapılan topluma ait referans değerlerin kullanılması gerekmektedir. Standart olarak bel omurları ve kalçadan zaman zaman gerek görülürse el bileğinden ölçüm yapılır. TScore Yorum 1 veya üzerinde Normal 1 ile – 2.5 arasında Osteopeni 2.5 veya üzerinde Osteoporoz OSTEOPOROZDA RİSK FAKTÖRLERİ Genetik Faktörler •Beyaz ırk/Asya kökenli olmak •İnce minyon vücut yapısı •Kollajen sentezinde veya yapısında defekt •Erken yaşta menopoz (45 yaş altı) •Osteoporoz veya osteoporoz ile ilişkili fraktüre ait aile anamnezi Beslenmeyle ilgili Faktörler •Vitamin D veVitamin C eksikliği •Protein eksikliği •Kalsiyum ve fosfat eksikliği •Kafein , Sigara, Alkol Kilo kaybı ve/veya amenoreye neden olan aşırı egzersiz, Postmenapozal dönem, Ooferektomi, Hipogonadizm, Tscore: Hastanın kemik kütlesi değerinin aynı cinsiyetteki normal genç erişkinlerin ortalama kemik kütlesi ile karşılaştırıldığında bunun altına veya üstüne düşen SD (standart deviasyon) değeridir. Zscore: Hastanın kemik kütlesi değerinin aynı yaş ve cinsiyette olan populasyondaki kemik kütlesi ile karşılaştırıldığında bunun altında veya üstünde yer alan SD değeridir. Hiperparatiroidizm, Hipertiroidizm, Renal Hastalıklar, Hareketsizlik, İlaçlar •Steroidler •Tiroid hormonu •Anti konvülsanlar •Kanser kemoterapisi •Heparin •Gastrik operasyonlar •Malabsorbsiyon •Pankreatik yetmezlik •Hepatik hastalık Osteoporozun özellikle erken dönemlerde hiçbir belirti vermeyebileceği gözönünde bulundurularak osteoporoz gelişme riski yüksek olan kişilerin, menopoz dönemindeki kadınların ve 50 yaşının üzerindeki erkeklerin herhangi bir şikâyeti olmasa da hekime başvurmalarında fayda vardır. Sonuç olarak osteoporoz tanısı için kemik yoğunluğunun ölçülmesi gereklidir. Tanı amacıyla farklı yöntemler olmakla beraber günümüzde en sık kullanılan ve sonuçları itibariyle güvenilir önemli klinik bilgiler elde edilmesini sağlayan ölçüm yöntemi DEXA’dır. DEXA ölçümü ağrı verici ya da rahatsızlık uyandıran bir yöntem değildir ve hasta ciddi bir radyasyona maruz kalmaz. Oldukça kolay ve sadece 10 dakikanızı ayırmanızın (çekim süresi) yeterli olduğu bir testtir. Yaşlanmak bir dağa tırmanmak gibidir. Çıktıkça yorgunluğunuz artar. Nefesiniz daralır ama görüş alanınız genişler. AMA SİZ YİNE DE YAPMANIZ GEREKENLER İÇİN ACELE EDİN...( Samuel Ulman)