Katalog

Ambalaj malzemeleri ve gıda ile etkileşimi TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Gıda Enstitüsü (GE) gıda ambalajlama teknolojileri konusunda “Gıda Ambalajlama Güvenliği ve Teknolojisindeki Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kapasitesinin İyileştirilmesi” isimli ve kısa adı SAFETECHNOPACK olan bir proje üzerinde çalışıyor. Bu projenin temel amacı gıda ile temas eden madde ve malzemelerin analizlerini yapabilmek için gerekli altyapının geliştirilmesi. Ayrıca nanoteknoloji ve aktif ambalaj teknolojilerinden yararlanarak gıdaya uygun yeni ambalaj malzemelerinin geliştirilmesi... Reyhan Oksay Danışma Kurulu Toplantısı, Eylül 2008 TÜBİTAK MAM G ıda sanayii söz konusu olduğunda ambalajlama, insan sağlığı açısından diğer sektörlere oranla daha büyük bir önem taşır. Malzeme gıda ile temas ettiği için gıdaya kimyasal maddelerin geçme olasılığı yüksektir. Safetechnopack projesi 3 yıllık Avrupa Birliği 7. Çerçeve Projesi. Mayıs 2008 tarihinde başladı, Ağustos 2011 tarihinde tamamlanacak. Bir altyapı geliştirme projesi ve MAM Gıda Enstitüsü tarafından tek başına yürütülüyor. Bu projeye 7. ÇP kapsamında Avrupa Birliği Komisyonu’nun desteği 950.000 Avro’dur. Proje yürütücülerinden Dr. Canan Do an , başlangıcından bugüne dek geçen bir yıl içinde yaptıklarını şöyle açıklıyor: “Teknolojik ekipman altyap s n n iyileştirilmesi kapsam nda var olan ambalaj laboratuvar m z n altyap s n iyileştirdik. Özellikle g da ile temas eden madde ve malzemelerin analizlerini yapabilmek için çok gelişmiş analitik cihazlar ald k. Bu cihazlar m z şu anda etkin ve yoğun bir şekilde kullan l yor. Genç araşt rmac lar n istihdam edilip eğitilmesi kapsam nda, biri kimyager ve diğeri ise kimya mühendisi olan iki genç araşt rmac istihdam edildi. Uluslararas toplant ve çal ştaylara kat l m sağland . (www.safetechnopack.org)” Gıda maddesinin bozulması ve tüketici sağlığını tehdit etmesi ciddi bir sorun olduğu için ülke yöneticilerinin bu konuda sağlam önlemler alması zorunlu. Türkiye’de ve diğer ülkelerde bu sorunun üstesinden nasıl gelindiğini Dr. Doğan şöyle dile getiriyor: “Avrupa Birliği’nde gıda ile temas eden ÇO U PETROL ÜRÜNÜ malzemeler için ülkemizde de geçerli olan mevzuat çalışDr. Doğan, ambalaj malzemelerinin neredeyse hepmaları mevcut. Ortak hükümler sadece belli malzemeler veya maddelere uygulanan çerçeve Türk diline ne kadar uygun olduğunu, şehirde ve köyde yaşı ilerlemiş min etmiştir).” düzenlemeleri ve spesifik kuralTürk evlatlarının ne kadar kolay okuyup yazdıklarını güneş gibi mey Gazi’nin son nutkundan, 4 Kas m 1928. larda sunulan bütün malzemeleri dana çıkarmıştır.” kapsamakta. Ülkemizde şu anda Gazi’nin son nutkundan, 3 Kas m 1928. çok ciddi bir takip yok. TÜBİTAK MAM GE’de yapılan BÜYÜK MUVAFFAK YET N HEYECANI gıda ile temas eden malzemelere Türk harflerinin kabulüyle hepimize, bu memleketin bütün vatailişkin analizler aslında ülkemnını seven yetişkin evlatlarına mühim bir vazife teveccüh ediyor (yöizdeki öncü çalışmaları içeriyor. neliyor). Bu vazife, milletimizin kâmilen okuyup yazmak için gösterdiği Yurtdışına ürünlerini ihraç eden şevk ve aşka bilfiil hizmet ve yardım etmektir. Hepimiz hususi ve umuambalaj üreticileri kendilerinden mi hayatımızda rast geldiğimiz okuyup yazma bilmeyen erkek, kadın her talep edilen migrasyon testlerivatandaşımıza öğretmek için tehalük göstermeliyiz (istekli davranmani Avrupa üye ülkelerinde bulıyız). Bu milletin asırlardan beri hallolunmayan bir ihtiyacının birkaç lunan ilgili laboratuvarlarda yapsene içinde tamamen temin edilmesi, yakın ufukta gözlerimizi kamaştırıyorlar. Bu noktada ödedikleri tıran bir muvaffakiyet (başarı) güneşidir. Hiçbir muvaffakiyetin hazlaücretler ve uzun süre beklemeleri rıyla kıyas kabul etmeyen bu muvaffakiyetin heyecanı içindeyiz. sanayicilerimizden duyduğumuz Vatandaşlarımızı cehaletten kurtaracak bir sade muallimliğin (öğret Bu çarşı esnafı boş zamanların Yeni harfler İstanbul Postanesi geri bildirimler.” yakınlarında teşhir ediliyor. menliğin) vicdani hazzı, mevcudiyetimizi işba etmiştir (varlığımızı tat da yeni harfleri çalışıyor. Çok hızlı büyüyen ve üretim miktarının sürekli arttığı Türk ambalaj sektörünün, araştırma ve analiz/test ihtiyaçlarını yurtdışından sağladıklarını gözlemleyen MAM Gıda Enstitüsü, Safetechnopack projesi ile sektör kuruluşlarının ARGE ve analiz/test ihtiyaçlarına cevap vermeyi hedefliyor. Dr. Canan Doğan ambalajın işlev AMAÇ AMBALAJ SEKTÖRÜNE DESTEK leri konusunda şunları söylüyor: “Ambalaj g dalar m z s , ş k ve mikroorganizmalar gibi d ş etkenlerden korur. Gelişmiş ülkelerde art k yeni teknolojiler kullan larak g dalar n raf ömrünü uzatan, bozulduğunda haber veren, kullan m kolay, yaşl lar n açmas na uygun ya da çocuklar n açmas n engelleyen ambalajlar yayg n olarak kullan l yor. Değişen dünya şartlar ile oluşan hzl yaşam asl nda tüm g dalar m z ambalajlad . Bu sebeple ambalajs z bir yaşam düşünmek zor. Ancak, g da ile temas eden g da d ş malzemeler kimyasal maddeleri içeriyor.” Gıda dışı malzemelerin içerdiği kimyasal maddelerin neler olduğu sorumuzu Dr. Doğan şöyle yanıtlıyor: “Yaşam m za giren g da ile temas eden malzemelerin bileşimlerinde, malzemeye kazand rd ğ özelliğe göre, monomer, başlat c maddeler, katalizörler, çözücü ve katk lar (antioksidan, antistatik, plastikleştiriciler, s stabilizatörleri, boya ve pigmentler gibi) olabildiği gibi, bu maddelerin bilinen ve bilinmeyen kar ş mlar , safs zl klar, reaksiyon ve parçalanma ürünleri de olabiliyor. Yine kâğ t ve karton malzemelerde de kurşun, arsenik, kadmiyum gibi toksik metaller, koku yapan formaldehit gibi bileşikler, klorlu bileşikler bulunabiliyor. Metal ambalajlar, örneğin konserve kutularda kutunun iç yüzeyinde bulunan laklarda BADGE ve bisfenol A gibi kimyasal maddeler, polikarbonat şişelerde bisfenol A, plastiklerde melamin, ftalat, uçucu katk lar, bozunma ürünleri, ambalaja bask yap lan boyalarda primer aromatik aminler, ITX, benzofenon, 4metilbenzofenon gibi çeşitli kimyasallar içerebiliyor. Şu anda İtalya’da Avrupa Komisyonu’nun laboratuvar nda 3000’in üzerinde g da ile temas eden malzemelerin analizleri yap l yor.” sinin petrol ürünü olduğuna dikkat çekerek, bunların gıda ile temas ettiğinde içerdiği bileşenler için spesifik migrasyon limitlerinin belirlendiğini söylüyor: “Uzun vadede insan sağl ğ na etkisi hâlâ araşt rmalar n konusu. G da ile temas eden malzemeleri kullan rken doğru şartlarda kullanmak gerekiyor. Ayr ca, g dalar m za asidik, sulu, yağl veya alkol içermesine göre de doğru ambalaj n seçilmesi gerekiyor. Ya da mutfağ m zda kullanacağ m z g da ile temas eden malzemelerde ucuza üretilmiş veya ucuza sat lan ürünlerden sak nmak gerekiyor. Bu tarz ucuza veya kötü şartlarda üretilmiş malzemeler öncelikle kendilerini g daya verdikleri koku ile veya kendilerine ait farkl kokular yla fark ettiriyorlar. Türk G da Kodeksi’ne göre g da ile temas GIDA AMBALAJLARINDAN ÖRNEKLER Krema kutusu Tereyağı kabı Tüp Peynir kutusu Küçük karton Büyük karton eden ürünler kesinlikle g dan n organoleptik (duyularla ilgili olan, duyusal) özellikler dediğimiz koku, görünüş gibi yap s n değiştirmemeli.” TÜRK YE’DE AMBALAJ DENET M CBT 1166/ 7 24 Temmuz 2009