Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 YUKARIDAN A A IYA 1. Elektrik enerjisinin pille kullanılmasını sağlayan İtalyan fizikçisi. 2. Asya’da bir ülke – Koca – “John …” (Renkkörlüğünü bulan İngiliz fizikçisi ve kimyacısı). 3. Yelken ve kürekle yürütülen bir tür gemi – Boru sesi – Tantalın simgesi. 4. Bizmutun simgesi – Sürüldükleri düzeyde koruyucu katman yapan gereç – Bir işi yerine getir ilginç SORULAR ki yi Tad n Birle imi Tats z Olabiliyor! Soru: Yemekten zevk ald m iki eyi birlikte yedi im zaman tad ndan ho lanmayabiliyorum. Neden? Yan t: Kaynak: Scientific American, Haziran 2009 Beş tadın içinde tuzlu, tatlı ve umami(*) iştah açarken, acı ve ekşi tatlar potansiyel olarak zararlı yiyecekler için bir uyarı niteliği taşır. Uyarı niteliği taşıyan bir tat ile iştah açıcı bir tadı birleştirdiğiniz zaman beyne çelişkili bilgiler gider. Böylece yenilen yiyeceğin zararlı mı, yoksa yararlı mı olduğu konusunda beynin aklı karışır. Sonuçta önünüzdeki yiyeceği reddetme eğilimi ağır basar. İnsanlar genellikle iyi ile kötünün harmanlandığı yiyeceklerden uzak durmayı tercih eder. Bazı yiyeceklerin olumsuz tadını karşı gruptaki olumlu tatlarla karıştırıp, lezzetli hale getirmek de mümkündür. Örnek olarak kahveyi ele alalım. Kahvenin acı tadından hoşlanmayanlar için kahve genellikle şeker veya krema ile yumuşatılır. Yetişkin olarak uyarı amaçlı tat sinyallerini baskılayıp, bunlardan keyif almayı öğrenebiliriz. Örneğin zeytin, sert peynirler ve kahve. Ancak eskiden beri uyarıcı rol oynayan bir tat ile iştah uyandıran bir tadı karıştırırsanız duyularınızın kafasını iyice karıştırabilirsiniz. Turşu ve kakaoyu birlikte tüketirseniz ortaya çıkan tat midenizi bulandırabilir. Bazı durumlarda ise bu karışımlardan lezzet doğabilir. Örneğin Çin mutfağında tatlı ve ekşi birlikte tüketilir. (*)Umami, tatlı ve tuzlu arasında, yağlı ve biraz da eti çağrıştıran bir tat. Glutamin asidi veya glutamat içeren yiyeceklerde 'umami' tadı bulunuyor. Protein açısından zengin yiyeceklerde, et, balık, olgun domates, peynir, bazı sebzeler ve anne sütünde glutamat veya glutamin asidine rastlanıyor. Örneğin bol domatesli ve peynirli pizza 'umami' sınıfına giriyor. Bu arada 'umami', Japonca bir kelime ve 'tadı güzel' demek. Tahmin edilebileceği gibi, 'umami' tadını keşfeden de bir Japon bilim adamı. Kikunae Ikeda. 20. yüzyılın başında 'umami'nin farkına varan Ikeda'ya göre, bu tat sayesinde, insanoğlu protein açısından zengin besinlere yöneliyor. SOLDAN SA A 1. Yemin – Cılız, zayıf – Üç yaşına kadar dişi manda. 2. Dünyanın, varlıkların temelinde monadların olduğunu söyleyen, Calculus’un temel teoremini keşfeden, Alman filozofu ve matematikçisi – Bir bağlaç – İşler, işlemler. 3. Çamaşırın az kirli suyu – Derece, aşama – Baş çoban. 4. Bir şeyin doğru olduğunu belirtmek için yapılan işaret – Gelenek – Dalga, kasırga. 5. Rus, Leh, Sırp vb. halklara, dillerindeki yakınlık nedeniyle verilen ortak ad – Boylu boyunca yatmak – Kuzu sesi. 6. Erkek – Afrika’da bir ülke. 7. Azlık, seyreklik – Eşanlamlı. 8. Sırbistan’da bir ırmak – Kafkas dağ köyü – İsviçre’de bir göl. 9. Mayakovski’nin sevgilisi. 10. Ateş – Bir tahıl ölçüsü – Merkür ve Venüs’ü araştıran uzay sondası. 11. Bir saniyede bir julluk iş yapan motorun güç birimi – Roman Polanski’nin bir filmi – Bir nota – Bağış yapma. 12. Carol Reed’in bir filmi – Sarmısaktaki doğal antibiyotik. 13. Sıvı ölçüm biriminin simgesi – Argonautlar seferinin kahramanlarından birisi – Tek çalgı ya da tek sesle verilen konser. 14. Bütünsel – Eski Mısır valisi – Bir ilimiz. 15. Beden yapısı – Parazit. mek için verilen söz. 5. Eski Bir Güney Amerika uygarlığı – Gerçeklik – İsveç işçi sendikası. 6. Nikelin simgesi – Mısır tanrılarının en eskisi – Önde bulunan. 7. Kaza sonucu – Akla ve gerçeğe aykırı – Fütüvvet şeyhi. 8. Bir kara yumuşakçası – Kale duvarı – Küf ve çürük gibi kokan. 9. Kozmoloji – Küme, yığın. 10. Mısır’ın plaka işareti – Yasaklama – Bir tür yağmurkuşu. 11. Alkol – Habeş soylusu – Voltamperin simgesi. 12. Havana’nın ortası – Parkinson hastalığının başlıca belirtisi – Duman kiri. 13. “… İrtem” (şair) – Yarı – Asur’un başkenti. 14. Sayıları göstermek için kullanılan işaretlerden her biri – Toplum – Tahta cilası. 15. Sadist – Radyoaktif bir element. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 E N R İ CO F E RM İ ERK 2 MA R C ON İ AABAM A 3 İ N AB Z EP L İ N OR 4 L A N T A N İ T T SAMPA 5 E K E L İ B İ DO BASK 6 B HA TM İ A ZMAN U 7 E B A T E L AM ÜS T A T 8 R İ R OT İ T AH ANU 9 L İ RS TUZ LOR İ 10 İ N N H A L E İ B İ K MA 11 N A M K İ ANAYASAL 12 E ESANS D İ E ESA 13 R A U EUL ER BAY İ 14 LAS T EKS E TA OY 15 A G U GRADO E Z İ NE Bellek Oyunlar Soru: Hat rlamak için saatlerimi harcad m bir isim veya benzer bir ey, ilgisiz bir zamanda birdenbire akl ma nas l gelir? Yan t: Kaynak: New Scientist, 27 Haziran 2009 “Hah! Şimdi aklıma geldi” deneyiminin açıklaması şöyle: İnsan beyni bilinç dışı bir yolaktan (pathway) giderek sorunun yanıtını oluşturan bilgiyi hiç beklenmedik bir anda anımsayabilir. İlk başta ismi hatırlamaya çalışırken, zihin yanlış bir yolakta yol alıyor olabilir. Bu yanlış yol, yanıt ile ilgili yolaktan daha güçlü olabilir ve siz yanıtı bildiğiniz halde doğru yolu maskeliyor olabilir. Ancak daha sonra baştaki yanlış yol baskılandığı zaman, yanıt ile ilgili doğru yolak bilinç eşiğini aşarak algı düzeyine çıkabilir. Bu, tam uykuya dalarken olduğu gibi hiç beklenmedik bir anda da olabilir. Bu konuda daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyenler şu kaynağa başvurabilirler: Psyconomic Bulletin and Review dergisinin 2003 sayısında yer alan makale (vol 10, p 730). 1164.sayıdaki “Üç Basamaklı Sayılar”ın yanıtı Ali Bey 45 yaşındadır. Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman Çevikerİst, Güngör Bingölİst, Çağlasu Başaranİst, Tayfun Bahçekapılıİst, Naim UygunAntakya, Ender Aktulgaİst, Aydın BingölAnkara, Sevinç Ödül OruçHatay, Bertan Tufan, Mehmet Kur, Sait Eslekİzmir, Özlem Acaray, Gülesen Özener, Berkan Erdoğan, Can Sücüllüİzmir, Ulaş AtmacaKonya, Ergin MaberalAnkara, Yücel GünDenizli, Özen Günİst, Duygu GünLondra, Mehmet Kur Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu d ü ş ü n SORULAR DOĞA’NIN OYUNCAĞI Düzenleyen: Ender Aktulga (eaktulga@gmail.com) Doğa'nın oyuncaklarından biri 16 "küp"ten ("kenar yüzleri karelerden oluşan, altı yüzlü geometrik cisim") oluşuyor. Geçen gün Doğa ile bu oyunu oynadık. Önce küpleri uygun biçimlerde dizerek altı değişik resim elde ettik. Sonra sıkıldık, kendimize yeni bir eğlence aradık. Küplerden tek katlı, iki katlı, çok katlı evler yaparak siteler oluşturduk. Örneğin tek katlı 4, 2 katlı 2, 8 katlı 1 evden oluşan bir site yaptık. Sonra 3 katlı 3 ve 7 katlı 1 evden oluşan başka bir site yaptık. Her yeni site yapımı öncesinde eski sitenin yıkım işi, oyunun Doğa'yı en çok eğlendiren bölümü oldu. O gün 30 40 değişik kat kombinasyonu oluşturmuş olmalıyız. 17 Temmuz tarihli bulmacanın çözümü SORU: 16 küpten, kaç değişik kat kombinasyonu oluşturabilir? Not: Yanıtlarınızı, bilmeceyi düzenleyenlerin eposta adreslerine değil, (reyhan@cumhuriyet.com.tr) eposta adresine veya derginin 3. sayfasındaki "İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ" başlığı altındaki adrese postayla gönderebilir veya telefon ya da faks ile bildirebilirsiniz.