Katalog

Aralık ayında göktaşı yağmurunu kaçırmayın! 7–17 Aralık arasında yağan Geminidler isimli göktaşı yağmuru 14 Aralık’ta en yüksek sayıya ulaşacak ve saatte yaklaşık 120 göktaşı görülebilecek. Özellikle 14 Aralık Pazartesi akşamı saat 20’den itibaren tüm gece boyunca ve sabah saatlerine kadar kuzeydoğudan batıya doğru geniş bir alanda ufuktan yaklaşık 15 derece yükseklikteki ikizler takım yıldızı bölgesine bakın.. Hasan H. Esenoğlu, İstanbul Üniversitesi Fen Fak. Astronomi ve Uzay Bilimleri, esenoglu@istanbul.edu.tr Gün 2 2 4 7 9 14 16 18 ce) 20 21 21 21 21 24 26 31 Saat 07 10 16 05 02 20 14 19 17 17 17 18 20 20 11 21 Uranüs kavuşumda (Yer–Güneş–Uranüs) DOLUNAY Ay Yer’e en yakın (363 490 km) Mars Ay’ın 6 derece kuzeyinde SON DÖRDÜN Göktaşı yağmuru YENİ AY Merkür–Güneş açıklığı en büyük, Doğu (20 dereAy Yer’e en uzak (405 730 km) Jüpiter Ay’ın 4 derece güneyinde Neptün Ay’ın 4 derece güneyinde Mars kavuşumda (Yer–Güneş–Mars) Kış başlangıcı (gece en uzun gündüz en kısa) İLK DÖRDÜN Merkür alt kavuşumda (Yer–Merkür–Güneş) DOLUNAY ve parçalı Ay tutulması Gezegenler nerede? Akşam Gece Merkür (8–31) Mars Jüpiter Uranüs Uranüs Neptün Sabah Venüs (1–3) Mars Satürn GÖKTAŞI YAĞMURU İkizler takım yıldızından 7–17 Aralık arasında yağan Geminidler isimli göktaşı yağmuru 14 Aralık’ta en yüksek sayıya ulaşır: Saatte yaklaşık 120 göktaşı görülebilir. Bu göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 14 Aralık Pazartesi akşamı saat 20’den itibaren tüm gece boyunca ve sabah saatlerine kadar kuzeydoğudan batıya doğru geniş bir alanda ufuktan yaklaşık 15 derece yükseklikteki İkizler takım yıldızı bölgesine bakabilirler. Bir–iki göktaşının görülmesi yağışın yerini de belirler... Bu takım yıldız, aralık ayının gök atlasından görülebilir. GÜNEŞİN KONUMU: Güneşin kış başlangıcında olacağı tarih: 21 Aralık saat 19:47. 21 Aralık, yıl içerisinde gece süresinin en fazla (14 saat: 47 dakika) ve günün en kısaya (9 saat 13 dakika) ulaşacağı tarihtir. Bu tarihten itibaren geceler kısalmaya ve günler de uzamaya başlayacak. GÜNCEL GÖKBİLİM HABERLERİ GÖK ATLASI: 15 Aralık akşam saat 21:00 için verildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Ay boyunca takım yıldızlar–burçlar buradan izlenebilir… Mercimek – 993 Beypınar – 926 Duman – 890 (yön belirtmeye yardımcı VOR cihazı kurulu). 4– Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü ve Gözlemevi kurucusu Prof.Dr. Abdullah Kızılırmak, ölüm yıldönümü olan 4 Aralık 2009 tarihinde kurduğu bölümde “Gökbilim Terimlerinde Dil Birliği” konulu bir sempozyum ile anılacak. Gökbilim terimleri üzerine hazırlanmış tek kaynak sözlük Prof.Dr. Abdullah Kızılırmak tarafından 1969 yılında hazırlanmış ve Türk Dil Kurumu tarafından (yayın no:280) basılmış olan “Gökbilim Terimleri Sözlüğü” dür. Aynı zamanda bu sözlüğün yayımlanmasının 40. yılı da kutlanmakta. Sempozyuma gökbilimciler yanında davetli dilbilimciler de katılacak. Sempoyum posteri ve bilgilendirmeler için adres: http://astronomy.ege.edu.tr/anasayfa/gokbilimterimlerisempozyum.htm. AY EVRELERİ Dolunay Son Dördün Yeni Ay Gün Saat Gün Saat Gün Saat 2 09:30 9 02:13 16 14:02 31 21:13 TUTULMA: Yılın son günü ve son tutulması: 31 Aralık’ta Parçalı Ay tutulması olacak. Görüleceği yerler: Alaska, Avustralya, Endonezya, Asya, Afrika, İngiltere adalarını da içeren Avrupa ve Kuzey Kutup bölgeleri. Ay–Yer uzaklığı Ay Yer’e En Uzak Gün Saat Uzaklık (km) Gün Saat Uzaklık (km) 4 16 363490 20 17 405730 Parlak gezegenlerin güneşten açısal uzaklıkları ve parlaklıkları (D: Doğu taraftan, B: Batı taraftan, Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) İlk Dördün Gün Saat 24 19:36 1– İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nce “2009 Astronomi Yılında Türkiye’deki Astronomi Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi” başlıklı sempozyum, görkemli tarihi doktora salonunda gerçekleştirildi. Alınan kararlara bu yazı aracılığı ile mini bir katkı belki şöyle olabilir: Yaşam sürecinde edinilen bir mesleğin–zanaatın yok oluşunun gözlemcisi olarak, zirvede de olsa bir meslek çağın Dünya ölçütünde gereksinimleri ile donatılamıyorsa ve yakın/uzak gelecek öngörülemiyorsa, yok olmaktan kurtulanılamıyor. Toplantıdan iki resim bu sayfada verildi. 2– Tübitak Ulusal Gözlemevi (TUG)’inde 60 ve 100 cm açıklıklı teleskopların ve altyapı tesislerinin açılışı gerçekleştirildi. Etkinlik fotoğraflarına www.tug.tubitak.gov.tr/haber.php?id=166 adresinden ulaşılabilir. Tarih Merkür Venüs Mars Jüpiter Satürn 3– Ülkemizin bilimsel gözlem yapılabilecek (Aralık) Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. Uzaklık Par. gökyüzü bölgeleri ve gözlemevi yer seçimi 5 D 16–0.5 B 9 –3.9 B 115 –0.1 D 69 –2.2 B 70 +1.0 arayışları çeşitli kurumlarca sürdürülmekte. 15 D 20 –0.6 B 7 –3.9 B 124 –0.4 D 60 –2.2 B 79 +1.0 25 D 18 0.0 B 4 –3.9 B 134 –0.6 D 52 –2.1 B 89 +0.9 Marmara Bölgesi için bu konuda yararlanılabilecek bir katkı Yalova Üniversitesi Rektörlüğü ve Yalova Meteoroloji Müdürlüğü eliyle geldi, Yalova istasyonu meteoroloji verileri ve Yalova etrafındaki tepelerin yükselti25 Aralık’ta küçük gezegenlerin parlaklıkları (Kadir) leri bilgisi aşağıda. Ceres Pallas Juno Vesta Kapalılık Yalova merkez olarak 10 üzerinden değer9.0 9.4 9.3 7.1 lendirilirse yıl boyunca aylık (baş harfleri kullanılarak) ortaAralık ayı boyunca gökcisimlerin lama değişimi şöyle: Doğuş–yükseliş–batış saatleri (saat:dakika) O:7.1 Ş:7 M:6.4 N:5.8 M:4.6 H:3.4 T:2.8 A:2.8 E:3.4 E:4.9 K:5.9 A:6.9 Yalova Tepeleri yükseklikleri (metre): Karakaya – 1222 Bayrak – 1073 MEDYADA ASTRONOMİ 1– Ay’da su bulundu: Ders kitapları “Ay kayalarında hiçbir biçimde suyun izi bulunamadı, hiçbir organik madde tespit edilemedi” der. Bu kitap bilgisi artık geride kalacak. Ay’a gönderilen uzay aracının çarptırılarak kaldırılan Ay tozundan ve maddesinden alınan verilerin analiz sonuçları geldi, ilk bulgulara göre su izine rastlanıldı. Kırmızı ötesi tayfların ön sonuçlarına göre, su ve buz buharı hem geniş bir bölgede hem de beklenenden fazla miktarda var. Su izine rastlanılan bölge Yazının devamı 13. sayfada CBT 1185/ 7 4 Aralık 2009