Katalog

TÜRBÜLANS “GELİYORUM” DİYOR Uçaklar iki tür türbülanstan etkilenir. Fırtınaların, şiddetli rüzgârların veya yüksek dağların üzerindeki hava akımının yarattığı türbülansları önceden tahmin etmek zor değildir. Ancak açık hava türbülansı (clear air turbulance – CAT) denilen türbülans bunlardan farklıdır. İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nden Paul Williams CAT’leri şöyle tanımlıyor: “Gökyüzü açık ve mavidir. Türbülanslar gözle görülmezler ve pilotlar farkında olmadan içine girerler. Sonuçta CAT’ler yüzünden her yıl yüzlerce havayolu yolcusu yaralanıyor.” Halihazırda pilotları türbülans konusunda Grafiksel Türbülans Kılavuzu adı verilen bir yöntem uyarır. Bu yöntemde pilotların raporlarından, atmosferik gözlemlerden, yıldırım düşmesi verilerinden yararlanılır. Ancak bu sonuçlar hiçbir zaman tam ve doğru olamazlar. Türbülansları önceden tahmin etme becerisini geliştirmek için Williams ve meslektaşları türbülansın nedenine odaklanmaya karar verdiler. CAT’lere, görece olarak daha yavaş hareket eden havanın içindeki yüksek hızla yol alan yüksek irtifalı jet akıntılarının sınırındaki kütleçekimi dalgaları yol açar. Williams’ın modeli, rüzgârın hız ölçümlerinden yararlanarak, bu sınırların nerede bulunduğunu ve kütleçekimi dalgalarının nerede daha güçlü olduğunu tahmin eder. Uygulamada bu modelin rapor edilen vakaların %83’ünü doğru tahmin ettiği görüldü (Journal of the Atmospheric Sciences, DOI: 10.1175/2008JAS477.1). Advanced Gameboard’u piyasaya sundu. Logitech G13 Advanced Gameboard oyun oynamanın şeklini değiştiren bir tasarım sunarken, Mac ya da PC’nizi kontrol etmenizi de sağlıyor. Ergonomik şekli ve fonksiyonelliği ile Logitech G13 Advanced Gameboard, Logitech G15 oyun klavyesi ve diğer Gserisi ürünleri tamamlarken, el ve parmaklarınızın doğal şekline uyum sağlıyor. Yumuşak, içbükey homerow tuşlar, tuşları dokunarak bulmanıza yardımcı oluyor. Üç oyun modu, 25 adet programlanabilir tuş ve bir programlanabilir analog çubuğuna sahip G13, oyununuzu kontrol etmenin 87 yolunu sunuyor (yazılım kurulumu gerekli). G13 ile her bir favori oyununuz için kişiselleştirilebilir tuş profilleri ayarlayabilir, oyunu durdurmak zorunda kalmadan makro ayarlar da yaratabilirsiniz. Bir başka avantaj olarak G13 gameboard, 160’a 43 pixel GamePanel LCD ile canlı oyun durumu, sistem bilgisi ve hatta diğer oyunculardan gelen mesajları da gösteriyor. hedefliyor (tinyurl.com/4vfgu5). Gövdenin uçabilecek kadar ince ve hafif, ancak su altındaki basınca dayanabilecek kadar da sağlam olmasına dikkat eden DARPA, projeyi hayata geçirmek için çalışmalarını sürdürüyor. ENDOSKOPİYE GEREK BIRAKMAYAN BİYOPSİ C a m b r i d g e Üniversitesi’nden bilim insanları, yemek borusu kanserini erken evrede yakalayabilmek için bir ucu ipe bağlı özel bir hap geliştirdi. Hap yutulduğu zaman midede sünger gibi şişiyor. İpinden yavaşça geri çekildiği zaman hap, yemek borusundan geçerken küçük doku örneklerini de beraberinde getiriyor. Dolayısıyla, hastaların genellikle çekindikleri endoskopik müdahaleye gerek kalmadan yemek borusu hücrelerinde kanserleşmenin olup olmadığı laboratuvarda tespit edilebiliyor. DUMAN ALARMINDA SES TONU En etkili duman alarmlarının insanları daha çabuk uyandıran kısık sesli alarmlar olduğu ortaya çıktı. Avustralya, St.Albans’taki Victoria Üniversitesi’nden Dorothy Bruck, duman alarmının insanları daha çabuk uyandırması için hangi ses tonunun daha etkili olduğunu araştırdı. Bunun için erişkin deneklere uykularının ilk evresinde dokuz farklı alarm sesi dinletildi. Yangına bağlı ölümlerin, çoğunlukla uykunun ilk üç saatinde meydana geldiği biliniyor, çünkü ilk üç saat uykunun en derin olduğu evredir. Bilim ekibi, insanların 520 hertz frekanslı karedalga sinyallere maruz kaldıklarında daha çabuk uyandıklarını keşfetti. Daha yüksek perdeli “saf” tonların daha az etkili olduğu anlaşıldı. Bu çalışma Journal of Sleep Research” isimli bilim dergisinde yayımlandı. Ekibin bundan bir önceki çalışmasında karedalgalı tonların yaşlıları, çocukları ve içkili insanları uyandırmakta daha başarılı olduğu görülmüştü. AMASYALI MUCİT CAVİT DÖNMEZ’DEN ‘ÇOK AMAÇLI MERDİVEN’ Aklım Fikrim Merkezi (AFM), Amasyalı mucit Cavit Dönmez’in (48), terör ve şiddet olaylarında savunma amaçlı siper ve sedyeye dönüşebilir özellikte tasarladığı “Çok Amaçlı Merdiven” projesini ödüllendirdi. Anel Grup şirketi AnelTech’in, Türkiye’deki yaratıcı fikir ve projeleri destekleyip ürüne dönüştürmeyi amaçlayan AFM’nin girişimcilik programına “Çok Amaçlı Merdiven” projesini sunan Cavit Dönmez’in geliştirdiği ürün, Değerlendirme Kurulu’nca teşviğe değer bulundu. AnelTech Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Suat Baysan, “Sedye”, “Siper”, “Sandalye” “Merdiven”, ve “Destek aparatı” gibi 5 değişik amaçla kullanılabilme özelliğindeki “Çok Amaçlı Merdiven” projesinin sahibi Cavit Dönmez’e 1.500 YTL para ödülüyle birlikte “Teşekkür” belgesi verdi. Baysan, AFM’nin, bugüne kadar kâğıt üzerinde ya da model olarak kalmış projeleri, tezleri, pazarda hak ettiği desteği ve yeri bulamadığı düşünülen yeni ürünleri ülke ekonomisine fayda sağlayacak şekilde değerlendirebilmeyi hedeflediğini söyledi. “Telekomünikasyon”, “Savunma teknolojileri”, “Enerji” ve “Sağlık” alanlarındaki projeleri desteklediklerini belirtti. Katlandığında “Laptop” çantasına sığabilecek büyüklükteki ürünün, “ArGe” çalışmasıyla daha pratik kullanım özelliğine kavuşabileceğini belirten mucit Dönmez, patent işlemlerinin tamamlandığını da kaydetti. Derleyen: Reyhan Oksay HİDROJEN DEPOLAMA KAPASİTESİ EN YÜKSEK MALZEME ABD Enerji Bakanlığı kendi ağırlıklarının %6’sı kadar hidrojen depolayabilen, yakıt depolayan malzemeler için geniş bir araştırma kampanyası başlatmıştı. Bu çalışmaların üzerinden tam altı yıl geçtikten sonra Yunanistan’daki Girit Üniversitesi’nden bilim insanları bu hedefi tutturduklarını açıkladılar. Giritli bilim adamları hidrojen depolama kapasitesi en yüksek olan malzemenin grafen –bir atom kalınlığında karbon levhalar olduğunu bildirdiler. 1.2 nanometre kalınlığındaki karbon nanotüp sütunlar ile birbirinden ayrılan levhalar, hidrojenin malzemenin içine işlemesine izin veriyor. CBT 1137/ 10 2 Ocak 2008 UÇAN DENİZALTI Pentagon’un Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPAD e f e n c e Advanced Research Projects Agency) uçan robotik böceklerden ve kendi kendine giden otomobillerden sonra sualtında dalabilen uçak projesi üzerinde çalışıyor. DARPA, 8 kişilik uçağın uluslararası sulara iniş yapabilmesini ve suya dalıp en az 19 km. yol almasını PC OYUNLARINDA EZBER BOZAN TASARIM Logitech, klavye ve mouse’u tamamlamak için tasarlanmış hibrid oyun klavyesi Logitech G13