Katalog

2009’un ilk ayında zengin gökyüzü 4 Ocak’ta güneş bize en yakın; 4’ünde göktaşı yağmuru; 26’sında halkalı güneş tutulması; Ay evreleri; Ay–Yer uzaklığı; gezegenlerin görünümleri; gezegenler nerede; gökyüzü günlüğü; gök atlası; 2009 dünya astronomi yılı etkinlikleri sürüyor; güncel gökbilim haberleri; medyada gökbilim Hasan H. Esenoğlu; İstanbul Üni. Fen Fak.; Astronomi ve Uzay Bilimleri; esenoglu@istanbul.edu.tr Güne Güneş’in Yer’e en yakın olacağı tarih : 4 Ocak akşam saat 17. Aynı tarih ve saatte gökyüzündeki görünüm resimde verildi (D: doğu, B: batı). 26 Ocak’ta Halkal Güne Tutulmas Görüleceği yerler: Güney Atlantik Okyanusu, Afrika’nın güneyi, Antartika’nın bir kısmı, Hindistan’ın güneydoğusu, Asya’nın güneydoğusu, Tazmanya hariç Endonezya ve Avustralya. Tutulma evreleri ve saatleri (saat:dakika:saniye): Tutulma başlangıcı: 06:56:36; Merkezi tutulma başlangıcı: 08:05:48; Tutulma ortası : 09:46:24; Merkezi tutulma sonu: 11:51:36; Tutulma bitişi: 13:00:42.. Ayrıntılı bilgilendirme ve animasyon için www.eclipse.org.uk/eclipse/0132009 adresine bakılabilir, görülemeyen yerleşimler için de internet ve medyadan izlenebilir. Aynı tarih ve tutulma ortası sanal resimde verildi. Ay’ n Evreleri dızında yer alacak. Gezegen sanal resimde verildi. Neptün, Güneş battıktan hemen sonra akşam saatlerinde 1 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +8 kadir parlaklıklı oldukça sönük gezegen ufuktan en fazla 24 derece yüksekte güneybatıda Oğlak takım yıldızında yer alacak. Gezegen sanal resimde verildi. Gezegenler Nerede? AKŞAM Merkür (115 güneybatıda) Venüs (güneybatıda) Jüpiter (110; güneybatıda) Uranüs (güneybatıda) GECE Satürn (güneyde) SABAH Satürn (güneybatıda Gökta Ya muru: Ejderha takım yıldızı civarından 1–5 Ocak arasında yağan Quadrantidler isimli göktaşı yağmuru 4 Ocak’ta en yüksek sayıya ulaşır: şehir ışıklarından uzakta, saatte 120 kadar göktaşı görülebilir. Göktaşı yağmurunu izlemek isteyen okuyucular, özellikle 4 Ocak Pazar akşam saatlerinden itibaren tüm gece ve sabah saatlerine kadar kuzey taraftaki Kutup yıldızına yakın bulunan Ejderha takım yıldızı bölgesine bakabilirler. Biriki göktaşının görülmesi yağmurun yerini de belirler... Bir saatte sayılabilen gök taşları visual@imo.net adresine rapor edilebilir de... Medyada Gökbilim: Bu ay medyadaki gökbilim haberleri iki konu başlığında ortaya çıkmıştır: ilki uzay çalışmalarını belirten astronotik diğeri merak uyandıran görsel astronomi olmuştur. Manşetleri de: İşte Ay Taksi/NASA’dan Ay Taksi–Endeavuor İstasyona Kenetlendi–Babasının İzinden Uzaya Gitti–Dünyaya Dönüyorlar–Dünyaya Bir Çanta Yaklaşıyor–Uzayda Çantasını Düşürdü–Uzayda Tuvalet Krizi–Astronota Sanal Terapi–Uzay Değil Sanki Mutfak–Ekmek Elden Su Ay’dan–Gökyüzünde Muhteşem Buluşma–AyYıldız Buluştu–Kanadalı Meteor–2060 Alarmı– Uzayda Hayata Dair İlk Kanıt. Başlıklar kullanılarak internetten bu haberlere ulaşılabilir. Gökyüzü Günlü ü Gün 2 4 14 23 24 Saat 19 16 23 18 08 Ay–Yer Uzakl Güncel Gökbilim Haberleri: GEZEGENLER N GÖRÜNÜMLER Merkür, ilk iki hafta akşamları Güneş battıktan hemen sonra çok kısa süreliğine görülecek. Gezegen, güneybatı tarafta ufuktan en fazla 11 derece yüksekte Yengeç takım yıldızında bulunacak. Parlaklığı da görülme süresince –0.7’den +1.3 kadire sönükleşecek. Merkür’ün sırasıyla sondördün ve hilal evreleri teleskop ile izlenebilirde... Merkür sanal resimde verildi. Venüs, akşamları Güneş battıktan hemen sonra iki saat süreliğine güneybatı tarafta ufuktan en fazla 39 derece yüksekte sırasıyla Kova ve Balıklar takım yıldızlarında görülecek. Venüs’ün parlaklığı –4.5 kadir olup gökyüzünde adeta ışıldayacak. Venüs teleskopla bakıldığında sondördün evrede görülecek. Gezegen sanal resimde verildi. Jüpiter, akşamları ilk 1.5 hafta boyunca çok kısa süreliğine görülebilecek. –1.9 kadir parlaklıklı gezegen, güneybatıda ufuktan en fazla 11 derece yüksekte sırasıyla Yay ve Oğlak takım yıldızlarında bulunacak. Jüpiter sanal resimde verildi. Satürn, akşamdan sabaha Güneş doğuncaya kadar sekiz saat süreliğine doğarken doğuda ve en tepede iken de güneyde Aslan takım yıldızında görülecek. Satürn ufuktan en fazla 54 derece yüksekte yer alacak. Gezegenin parlaklığı da +0.9 kadir. Satürn sanal resimde verildi. Uranüs, Güneş battıktan hemen sonra akşam saatlerinde 3 saat süreliğine teleskop eşliğinde görülebilir. +5.9 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan en fazla 43 derece yüksekte bulunacak. Uranüs güneybatı tarafta Kova takım yıl Gökbilimden Türkçe’mize bir katk “Bir elime Güneş’i diğer elime Ay’ı Gök cisimlerinin birbirlerine göre yerleri verseler...” türündeki doğal gerçekliği Uranüs Ay’ın 5 derece güneyinde olan özlü söylemlerin gerçekleneceği bu Merkür Güneş’ten en uzak(Doğu 19 derece) ay ki tarihleri aşağıda. Doğuda Ay–batıda Venüs Güneş’ten en uzak (Doğu 47 derece) Güneş: 7–9 Ocak tarihlerinde saat Venüz Uranüs’ün 1.4 derece kuzeyinde (Sanal resimde verildi) 14:45–15:20 arası ve Doğuda Güneş–batıda Ay: 14–16 arasında sabahları saat Jüpiter Güneş ile birlikte 08:30–08:55 arasında gerçekleşecektir. Meraklı okuyucularımız uzay içerikli benzer deyişleri iletirlerse onları da tarihlendirelim... Bu yazıda kaynakça olarak “The Astronomical Almanac 2009 (http://asa.usno.navy.mil)”dan ve güncel gökbilim haberleri için de tüm Türk gökbilimcilerimizin ortak ileti haberleşme kanalından yararlanıldı. Teleskoplu gözlemler ve iyi yıllar dileğiyle... CBT 1137 / 14 2 Ocak 2009 2009 Dünya Astronomi Yılı (kısaca DAY 2009) etkinliklerle sürmekte... www.astronomi2009.org sitesinden ülkemizdeki gelişmeler izlenebilir... 1– Özel Çırağan Fen ve Anadolu Lisesi öğrenci ve öğretmenlerine astronomi semineri verildi (www.ciraganlisesi.com). Filtre yardımıyla teleskop eşliğinde Güneş gözlemi yaptırıldı. Bir anı resmi bu sayfada verildi. 2– “Deprem ile Güneş tutulmaları dahil uzaydaki gök cisimleri arasında ilişki var” şeklinde özetlenebilecek basına yansıyan haberler ülkemiz gökbilimcilerimizce doğrulanmamaktadır! Bu konuda gökbilim ve astrofizik çalışılan üniversitelerimizden/kurumlarımızdan, Türk Astronomi Derneği’den (www.tad.org.tr) ve TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’den (www.tug.tubitak.gov.tr) gelecek kamuoyu bilgilendirmelerine bakılabilir. 3– Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Bilim ve Sanat Kültür Parkı inşaası sürüyor (www.eskisehirbld.gov.tr/bilimparki.php)... Eğitsel bilimsel deneylerin yanında önemlisi robot eliyle uzayın canlı gösterimli planeteryum ve teleskop donanımlı gözlemevini içerecek olması kutlamakta olduğumuz 2009 Astronomi Yılı ile çok güzel örtüşmektedir... Gök atlası: 15 Ocak akşam saat 21:00 için verildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde (resimde yönlerin baş harfleri kullanıldı) yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli. Ay boyunca takım yıldızlar–burçlar buradan izlenebilir…