Katalog

GÜNDEM “Dünya Eğitim Tarihinden Yapraklar” ‘Manevi Mirasım Bilim ve Akıldır!’ “Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve bilimin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve bilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.” Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak: İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İ.Ü. Yayınları Önce, Türkiye Bilimler Akademisi’nin desteklediği ve benim de izlediğim genç akademisyenlerin sunuş ve değerlendirme toplantısında, bazı gözlemler: Türkiye Bilimler Akademisi’nin GEBİP (Genç Bilim İnsanları Programı) başından beri izlediğim çok başarılı bir program. Akademi, gençlerini yetiştiriyor! Yurtdışındaki bazı akademilerin de ilgisini uyandırdı GEBİP. Ancak sunumlardan sonra yapılan genel değerlendirme toplantısında, sosyal bilimlerde bazı ekonomi konulu araştırma projelerinin, uluslararası ekonomik süreçlerin çok ayrıntı noktalarına ilişkin olduğu dile getirildi ve tatmin ediciliği tartışma konusu oldu. Şüphesiz, GEBİP, bilim insanlarını destekleme programıdır. Ancak genç bilim insanlarının projeleri de, Akademik vizyon içinde, doyuruculuk, sorun çözücülük, özetle boyut ve hacim olarak da üstün nitelikli olmak durumunda. Ama Akademi, en azından bu tür çıtalar da koymalı. Olanla yetinmemeli. Proje yoksa, var edebilmenin de olanakları araştırılmalı... *** TÜBA GEBİP toplantısında bir konferans sunan Bozkurt Güvenç’in, Milliyet Ödülünü kazanan “Nasıl Bir Eğitim Reformu” kitapçığından “Dünya Eğitim Tarihinden Yapraklar” bölümündeki “Gözlemler, Deyişler ve Önermeler”ini buraya aktarmak anlamlı olacak. Eflatun: Sorgulanmayan hayat yaşamaya değmez! (Savunma, 38a). Aristo: Toplum değişirken eğitim süreci de değişmek zorundadır. Terence: “Ben öteki’yim!” Buda: medeniyet, Doğaya egemenlik değil, onunla uyumlu yaşamdır. Bizans: Hukuk eğitiminde “Üçler ve Dörtler” (Trivium ve Qatrivium). Gazali: Akıl imana ters düşemez! İbn Rüşd: Akıl imana ters düşer ve düşebilmelidir! Yunus Emre: Eğitim “kendini bil”mektir! Liberal Arts: Eğitim: Toplu yaşam deneyimidir. Dunne: Hiç bir insan ada değildir. Descartes: Düşünüyorum, öyleyse varım. Spinoza: Doğa, karşı gelinemez bir düzen ve sürekliliktir. Locke: İnsan –doğmakla değil eğitimle insan olur. Alex Pope: Eğitim topluma ortak bir akıl verebilir (mi?). Voltaire: Şiddete başvurmadan devrimmümkün olabilir! Rousseau: Kötülük doğuştan değildir, sonradan öğrenilir. Hume. D.: Başlıca engel fikir ve kavramların belirsizliğidir. Helvetius: İnsan – Kültür kısır döngüsü eğitimle aşılabilir. Hegel: Tarihi, mistik bir Geist “ruh/Akıl” yapıyor. A. Comte: Mantık ve bilgi kuramının öncelik sıralaması terstir. Darwin: İlk hücreden geliyoruz –maymundan değil! Tylor: Yapıp ederek öğrendiğimiz herşey “kültür”dür. Nieztsche: Tanrı öldü! İnsanı yaratmak görevi şimdi bize kaldı! Fichte: Kişinin hayat felsefesi kişiliğine bağlıdır. Bergson, H.: Gelecek gelince mazi olur. Fukuzawa: Bireyin kendini geliştirmesi yurttaşlık görevidir. Durkheim: Ulus toplumu, benzerlerinden değil, farklılıkların dayanışmasıdır. Dewey: Eğitimin yolu / yöntemi: Yaparak öğrenmektir. Gökalp: Türk harsından, İslam dininden, Batı medeniyetinden bir sosyolog olarak: “Üç tür okulla millet olunamaz!” Korzybski, A.: Zamanların Efendisi, (değişebilen/tarihi) olan İnsan! Spengler: Batı medeniyeti kendini yıkma (“Sezarizm”) sürecine girmiştir. Wittgenstein: Çözüm, bilinenleri yeniden düzenlemekle bulunur. Einstein: Bilimsel bilgi en güvenilir olanıdır. Atatürk: Bilim en hakiki yol göstericidir. Polanyi, K.: Pazar hiç bir zaman serbest değildir, serbest olmamalı. Whitehead: Her şeyi öğretmeye kalkmayın, öğrenmeyi iyi öğretin. Wilson: Değişim bunalımdır; düzenli bir örneği bilinmiyor! Hartmann: Süper organik varlık alanı (medeniyet) İnsanlığın eseridir. Kierkegaard: Yaşam geçmişe doğru anlaşılır, ama geleceğe doğru yaşanır! Huxley, J.: Değişim bilinci vermeyen eğitim, başka ne verebilir ki? Childe, G.: Kendini yaratan İnsan! Von Braun: Her şey mümkündür –ön şartları yerine getirilirse! Yücel, H.A.: Eğitim: O, bu değil, kim olduğunu bilmektir! Yahya Kemal: Ne harabiyim ne hardabatiyim / Kökü mazide olan atiyim. Kolakowski, L.: Tarih bize kimliğimizi söyler, yarın ne yapacağımızı değil. Phenix: (Çağımızın) Eğitim felsefeleri’nde çeşitlilik egemendir. Lange: Bütünler/sistemler çelişik oldukları için değişmek zorundadır. Gall, J.: Sistemlerin ortak özelliği çalışmamasıdır. Moore: Değişim yoksa zaman kavranılamaz. Hoebel: İdeal –gerçek ikilemi evrenseldir; her toplumda her zaman vardı.. Güvenç: “Her yaptığımızı öğreniyor; ama her öğrendiğimizi yapmıyoruz. Toplumsalkültürel süreklilik değişimle sağlanıyor.” Yaşargil, G.: Öğrendikçe bilmediklerimiz artıyor! Huntington: Medeniyetler çatışması –kaçınılmaz mı? Stiglitz: Küreselleşme: Büyük Hayal Kırıklığı! Morin: Dünyanın değerini bilelim: Benzersiz ve biricik olabilir. Baloğlu: ME Reformuna Bakanlık Merkez Örgütünden başlanmalı. Wallerstein: Bildiğimiz Dünyanın Sonu – bilinmeyen gelecek. Pinter, H.: “Her doğruda yanlışlar, her yanlışta doğrular var!” Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Sayı: 1127 24 Ekim 2008 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Miyase İlknur GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No: 2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212.3437274 Faks: 0212.3437264 CUMHURİYET REKLAM Tel: 0212.2519874/3437274 Yerel Süreli Yayın BASKI DPC Doğan Medya Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul CBT 1127 / 3 24 Ekim 2008