Katalog

Zümrütten Akisler olu^an kdinidijik dorıqu bpyındekı uyan maddelerıyle ışlcmekte ve buııldi oldukçd ıyı bır belleğe sahıp Ornpgın anncnın emzıı me donerrunde ycdıkleıı bıle çocuğun en sevdı ğı yıyecekler konusunda ctküı oluı Ayntd stres ozlem sıkıntı vb etkcnler ıştahı açarak veya kapayaıak beslerıme alış kanlıgını dpgıştırebılıt Otc yandan da bdzen vaııılydlı bıı pudıng ruhurnu/d ılaç gıbı gelır Fakat bu memnunıyet duygusunun bağımlılığd dorıuşmpsı de soz konusu Psıkoloqlaı bu yuzdeıı çocukldi ı yempkle oduilendırmektpn veya rezalandırmaktan kaçınüması gerektığı korıubundd uyarıyorlar Son diaşünıidlaı belh bdşlı gıdd urun lerının bagımlılık yaptığı kuşkusunu uyandıı mıştır Şışman ınsanldr hep daha fazla yemek ısterler dıyoı VVdshmyton Unıvi'iMtesı endokıınolojı uzmanı Michael Schwartz Çuııku beyın toklugu habi'i VPIPH uyan maddesı Ve bir ikiz deneyi Mayıs 2003 te tngılterede ya^anan bır olay buyuk ılgı toplamışü Beş yaşınddkı ıkız A.M. Celal Şengor leı Michael ve Chirstopher Southampton Unıversıtesı çocuk psıkoloqu Jim Stevenaon un bır araştırmasına katüdılaı Psıkoloq zeka ve fızıkbd davrdnışlaıı eşıt oları ıkızlprın beslenme akşkanlıklarmı 14 gun ızledıkten faomd ıkiflerden bırıne tatlandıncılı tat yo ğunlaştmu ve boya ıçeıerı yıyecekleıle bps ledı Araştırma sonunda sağhklı bcslenen çocuk dnrıesıne farklı gorunmesının dışında zcka tcstın de kaıdu^ıım gore ' ul5 daha başarılı olmuştu Türkiye uzay çalışmalarmda neler yapmalı? 16 Aralık 2003 tarıhınde bu ytlkı Ketın Konferansını veren dunyaca unlu leolog Pmf VVasserburg, 25 Aralık tarıhınde bır konferans da Hava Harp Okulu'nda verdı Konferansının başlığı, "Bılım Kurgu Bılımı Spekulasyon, Durtu ve Gerçek Buluf ıdı Bu konferansında Prof Wasserburg 19 yuzyıldan ıtıbaren ınsanoğlunun uzayın keşfı ıçın bılım kurgu alanında neler duşledığını anlattı, jules Verne'den, kendı çocukluğunda populer olan Buck Rogen gıbı çızgı romanlardan ornekler verdı ve bunları gerçek uzay uçuşları başlayınca karşılaşılan gerçeklerle karşılaştırdı Vermek ıstedığı mesaj, toplumda bılım kurgunun ve onun yarattığı durtunun onemını vurgulamak, ancak hayal gucunun tek başına gerçek keşıfler yapmya yetmedığını, mutlaka gozlemın de hayal gucunun ortaya attığı varsayımları ve yaratıcı fıkırierı kontrol etmesı gerektığını gostermektı Kendı çocukluğunda nelerın hayal edıldığını, ancak gerçekle karşılaşılınca ne buyuk surprızlerın ortaya çıktığını vurguladı Bu surprızlerın de daha sonra ne tur durtuler ortaya çıkarttıklannı, hayal gucune ne gıbı yenı genışleme alanları yarattıklarını anlatarak A B D 'de uzay programlannın şımdı nasıl planlandıklarına değındı Prof Wasserburg'un konferansını dınleyen harbıyelıler ve subaylar konferanstan sonra çok guzel, konunun puf noktasına dokunan sorular sordular Bu soruların bazıları Turkıye'nın, Turk Hava Kuvvetlerı'nın gınşımıyle başlatılan uzay programında ne gıbı oncelıklerı olması gerektığını gundeme getırdı Bu noktada Wasserburg A B D 'de ve dığer bazı "super guçlerde" uzay programı ıle ılgılı yapılan hatalardan bahsettı "A 8 D " dedı, "ınsanlı uzay uçuşları ve uzayda yasam arama aşkına dığer ^^^^^^^^^^^^^^ programları gundemden kaldırdı O kadar kı, haberlesme uydularımız ıçın Avrupalılardan "Sakın ha uzaya bir uçuş zamanı satın alma durumuna duştuk Turk gonderme heveHalbukı ınsanlı uçuşların net getırısı, ınsansız uçuşlara kıyasla çok duşuktur Uzayda son zasine kapılmayın. Bu manlarda en onemlı keşıfler robotık sıstemlerle çok pahalı ve çok gedonatılmış ınsansız uçuşlar sayesınde gerçekreksız bir iş olur. Sizin leştırılmıştır Şımdı de bır uzayda yasam arama hevesı başladı A B D 'de tum dığer programen verimli olarak yalar bu programa feda edılıyor Halbukı bu bupabileceğiniz şey royuk ve çok pahalı bır yanlıştır Oncelık, herşeyden once, kaınatı oluşturan malzemenın koken botik sistemler gelişve evrımını anlamakta olmalıdır Bunu anlamatirmeğe ve bunların dan, rastlanılan bır yasam ızını anlamak bıle yazılımlarını uretolanaksız olabılır" Wasserburg daha sonra Turkıye'nın meğe yonelmeniz uzay araştırmalanndakı rolunun ne olabıleceolacaktır." ğıne değındı "Sakın ha uzaya bır Turk gonderme hevesıne kapılmayın" dedı. "Bu çok pahalı • ^ • ^ M H ^ H I ^ B M ^ ^ ve çok gereksız bır ış olur Sızın en verımlı olarak yapabıleceğınız sey robotık sıstemler gelıştırmeğe ve bunların yazılımlarını uretmeğe yonelmenız olacaktır Bu hem Turkıye'de buyuk eksıklığını gorduğum teknolo/ı uretımınde onunuze yenı ufuklar ve yenı ış ımkanları açacak, araştırma kurumlarınızı ve sanayıınızı kamçılayacak ve sonunda hem uluslararası bılıme bırşeyler katabıleceksınız, hem kendı savunmanıza hem de ıhracalnıza onemlı katkılar yapabıleceksınız Bız bunun tersını yaptık ve şımdı ağır bır fatura oduyoruz Columbıa'nın başına gelen onceden tahmın edılemeyecek bıı şey değıldı Ama bız gosterış uğruna pek yanlış ışler yaptık Bunun kavgasını ben kendı ulkemde yıllardır verıyorum Turk uzay programı qosterışe değıl, ulusal çıkarlara ve bılıme katkı amacına yonelmelıdır" Wasserburg'a soru cevap kısmının sonunda Hava Harp Okulu komutanı Hv Plt Tumg Şevket Dıngiloğlu tarafından bır anı madalyası sunuldu Ikına Dunya Savaşında gonullu pıyade en olarak çarpışmış olan ve onbaşı rutbesıyle terhıs olduğunu soyleyen 77 yaşındakı Wasserburg, komutandan madalyasını harbıyelılenn tum salonu ınleten alkışları arasında çakı gıbı bır asker selamıyla aldı Turkıye'nın uzay çalışmalarmda kendınden oncekılerın yanlışlarından ders alması çok muhımdır A B D 'nın, Rusya'nın veya Çın'ın her yaptığını dotfru sanmak bıze pek pahalıya mal olabılır Yapılacak ış kendımızden once yapılanları genış bır bılgı çerçevesı ıçensınde eleştırel bır şekılde gozden geçırmektır Yeşılkoy'de sorulan sorular genç harbıyelılenn bu mesa/ı ıyı aldıklannı gosterıyordu Not: Ceçen haftakı yazımda Sayın Başbakanlık Musteşan Prof Dr Omer Dinçer'ın "Turkıye Akademık Dergıler Rehben2002" (Nazmı Kozak, Detay Yayıncılık, Ankara) tarafından taranan dergılerde yalnızca ıkı makale yayınladığını yazmıştım Bu, ınternette bır sahıfenın gozden kaçması nedenıyle yapılan bır yanlıştır Sayın Dinçer'ın adı geçen kaynakça taranan dergılerdekı makale sayısı ıkı değıl, altıdır (hepsıne toplam uluslararası atıf gene sıfır1) Tabıı kı bu sayı da, yazımdakı değerlendırmeyı hıç bır şekılde etkılemeyecek kadar kuçuk bır sayıdır Omega 3 yağ asitleri zindelik veriyor Ameııkan sağlık daıresı "Natıonal Ins tıtutes of Health" bıyolamyacısı ve psıkıyatıı Haşlanmış patates â Ş^SBm ( Soyma ve haşlama Iflemleriyle mey dana gelen değlfimler: Potasyum: Magnezyum: %S C vitamini: * <*/ Folik aslt: %20 leptıne kaışı tcpkı gostcınıtyı uııutuı Bu etkırun oluşrnası ıçın bırkaç ogun yaglı yıye cekler ycmek yeteılı I latta Rockcfclloı Unıveısıtesı norobıyoloqu Sarah Leibovvitz buyuk bıı poısı yon yağm bcdcnımızdekı horrnon sıstemının programını degıştııebüeccgını buknus Ger Vi bu luı geçıcı degışımlerı engellomek mumkun anıa bunun ıçın ydğıl bu etterı guç lu bır ıradeyle vazgeçmeyı bılrnck gerek dıyoı aid^turnacı Şekenn bağuıılılık yapdbıleceğı kuş kubu da hald geçeılılıgını koıumakta Prırıcc ton Unıveısıtesı bılırrı adamldi ından Bartley G.Hoebel, cn gelışkın yontemlerle s.ckeı m (faıeleıde) doğal uyuşturut u salgısını uyaıdı ğırıı kanıtladı Heı guıı du/enlı olaıak şeker verılen fareler tıtrcme nobetı geçırerek duımadan haıeket edıyorlar Şekenn dıkkat bozukluğu ve hıpeıaktıvıte sendrorrıurıda başlıca rolu oynadıgı yuzde yuz kcsm olmasa da şu sııa k r hıperaktıvıte tanısında etküı olan katkı maddoleıını mercek altına yatıran bılım adamları şekerın hcı zaman etküı olduğu t.o nucuna vardılar Ikı hıperaktıf çocuktan bırın de bu katkı maddeleımı ıçeren yıyeceklpr verılmpdıgındp semptomlaı duzelmekte dı yoı Anıeı ıkalı çocuk doktoı u Marvin Boris Hatta beslorınıc alışkanlığını değıştırmek ılaçlaıdan daha tazla yaıar sağlıyor Joseph Hibbeln, depresyonun bıle beslen meylc ılgılı olduğunu soyluyor Araştırmacının ıddıasını gorc balık av etı ve cevız gıbı gıdalann ıçeıdıklerı Omega 3 yağ asıtlerı yeteıınce alınmıyoı Çuııku hazır gıdalar ışlenmesı ddha kolay oldugu ıçın soya ve nıiMi yagı gıbı doyınu;? Omegd 6 yag asitleri ıçenyor Beymmızdekı sınır hucrelennın zaılaıı beşte bıı oıanmda yag aüitleımderı oluştuğu ıçın de uyan aktanmı sadece Omega 3 ve Onıega 6 nın uygurı kornbınasyonlarda bu lunması halınde duzgun ışlcmekte Onıega 3 açısından faJar bır beslenme sınırsel uyarüa ıı aktaıaıı beıotoııın uretımını de duşurrnektp Ve duşuk seıotonın yogunlugu agıı ıuhsal çokuntulere yol açıyot Ingılteıe Lidü VP Amerıkdda Omega 3 ıçerıklı balıkyagı kapsulu aıaştırmdldrıyla depıe&yonlu kışılerde onemlı sonuçlar Pİde edıldı Elbcttc kı emeklı polıs Dan White ı depıesyona ve çıfte cmayete surukleyen sa dcce çeıez tuıu yıyeceklpr degıldı Ama ye dıklenmız vc davranışlanmız aıasıııdakı kaışüıklı eüderı yıne de gormezden gelemeyız O halde hatdlı besleıurıeyle ortaya çıkan dramatık sonuçlaıın çoğalmaması ıçın Homo sapıens halıne gelmemızı sağlayan beslenme reçetesını hdtulayarak cjıda seçı rnınde aklımızı kullanmaya bakalun Nılgun Ozbaşaran Dede Kaynak Geo Ocak 2004 878/5