Katalog

Gerçek nedir ne değildir? Aşağıdaki yazı, kapak konusu "2 + 2 = 4" olacak olan Matematik Dünyası dergisinin (www.matematikdunyasi.org) bir sonraki sayısmın ilk yazısıdır. Amacım, hem Bilim Teknik okurlanna dergiyi duyurmak hem de yazıyı okurlarla payiaşmak.... Alı Nesın erçek nedır var mıdır varsa benden baQımsız mıdır ve ona nasıl 9 9 ulaşüır Dogru nedır "Anlamak" 9 ne demektır Bır şeyı nasıl anlanz ve anla dıgımızı nasıl anlanz'' Duşunmek ne demektır 9 Bazı verüerden bır başka sonuç na sü hangı kurallata gore çıkarılır9 Kanıt nedır' Bu ve benzerı soruları sureklı soıma dan verüen yarutları sureklı sorgulamadan tam dnldmıyld aydırı olunamaz Pekı acaba? Gene duşer elbet Nerden bellı' 1 Çunku hep duştu Büıyorum hep duştugunu, dma bundan sonra ne olacak acaba' Gene duşecek Neıden büıyorsunuz hep duşecegı nı' Bugune kadar hep duştu bundan sonra da hep duşecek Bugune kadaı elmanın hep duşmesı bundan sonra da elmanın hep duşeceğı diüamma gelmez h 1 Gelrr Neden' Çunku aynı koşullarda tekrarlanan deneyleı aynı sonuçlan verır Neden 9 Bu bır ükedır fizık ükesı1 Bunu da mı bümıyorsun1 Büıyorum ya da bümıyorum Ama sız nerden büıyorsunuz bu ükeyı' 1 Bilcjisayar Sistemlerı Mimarisi M.Morris Mano Bılgisayar Sistemleri Mimarisi Bır daha bıraksanız ne olur M. Morriı Mano Çevirenler: Abdülssamet Mar; oğlu Nurçen Suçsuz G degışık" deyıp sızın gerçek dıye sunduğu nuz onermeyı reddedebüır Ama sız de buna karşı "Bu kavramlara benım verdıgım ta nımlarla onerme dogrudur" dıyebılırsınız t ğ e ı kamtınız doğruysa kımse buna karşı çıkamaz Demokrası'nın tanımı ne olmalıdır tartışması başka bır tartışmadır 'gerçek nedır 9 ' tartışmasına dahıl degıldır ya da çok ucundan çok dolaylı olarak dahıldır Her aydın bu sorulann yanıtlanra vermelıdır demıyorum, çurıku bunlaı yarutsız sorular da olabüır ben sadece aydının bu konulardd sureklı duşunmesı ve kendı ken dme taı tışması gerektıgını soyluyorum Ankara başkent mi? Yukdida tdiıunlaıdan ve kanıttan so zettık Tanımlar verıldıkten sonra yanı tumcenın (ya da onermenın) anlamı ıyıce anla şıldıktan sonra tumcenın kanıtlanması gerektıgını soyledık Kanıt uzeııne daha çok yogunlaşmak ıçın anlamı bılmen bır turnceyı ele aldlım Ankara Turkıye'nın başkentı dıı Bu tumcenın gerçek oldugundan kuşkumuz yok heıhalde An kara nm Turkıye nın ve "başkent 'ın tdnımldrı bellı Pekı nasıl kanıtlaranız dogru oldugunu büdığınız bu tumceyı 9 'Anayasa'da oyle yazıyor" demenız ye terlı roıdır 9 Eger "başkenf'ın tanımında boyle yazıyorsa yeterhdır elbet Ben de sıze "Gosterın Anayasa yı" derım Dıyelım Anayasa yı buldunuz dogru sayfayı açıp onume koydunuz "Nerden bellı bunun gerçek Anaya sa olduğu" dıye sorabılınm sıze O zaman bırlıkte Ankara ya gıderız TBMM tutanakla ıına bakarız Mılletvekıllerının ımzalan orada hepsı Ankara yı başkent üan etmışler Bu kcz Nerden bellı bu rmzalann sahte olmadıgı 9 " dıye sordrım sıze Bana hıçbır bıçımde Ankara nın Turkıye nın başkentı olduğunu kanıtlayamazsı nız Tum Turkıye tek agızdan' Ankara Turkıye nın başkentıdır" dıye bağırsa gene de ıkna olmayabüınm Yara, buyuk bır olasüıkla oyledır Ankara gerçekten Turkıye'nın başkentıdır ama yuzde yuz ıkna olmam Aydın, mesaj ileten kişi mi? Aydın kendı çıkarlannı gozardı ede rek ve toplumun çıkaılarını duşunerek top lumu yonlendırmek ve değışürmek ısteyen kışıdır Bence Aydın bu gorevını yazarak çızerek çalarak (muzıkle yanı1) konuşardk yerıne getırır dolayısıyla aydın topluma mesaj ileten kışıdır Eğer sorumluluk sahı bıyfae kı oyle olması gerekır aydın toplu ma verdıgı mesaj hakkında dusunmesı ge rekır Bu da ıster ıstemez yukardakı sorulan sordurtur Ahmet ın ya da Ayşe'nın gerçegı (ya da dogrusu) degışık olabüır Ahmet ve Ayşe olayları degışık yaşayabüırler Gerçek, kışıden kışıye degıştığı gıbı cografyadan coğıafyaya da degışır Turkıyenın gerçe gıyle ABD nın gerçegı bır olamaz Gerçek kışıye ve coğrafyaya gore degıştıgı gıbı za mana gore de değışır Ortaçağ ırı gerçeCjıyle bugunun geıçeğı bır degıldır Bunlar herkesın bıldıgı ya da büdıgını sandıgı, kahvede bıle duydbüecegımız beylık soz ler Herhalde bunlardan so? edecegımı sanmıyorsurıuz boyle seçkın bır deıgıde 1 Gerçegm ve dogrunun kışıye cografyaya ve tarıhe gore decjişecegmı soylerken so7unu ettıgımız gerçeğm ya da doğrunun ne oldugunu bılıyoı muyuz 9 Gerçek ya da dogru uzerme herhangı bır soz edebılrnek ıçın once bu kavramlann ne olduklarmı bılmelıyi7 Tanımı bılınmeyen bır kavram uzeııne ne soyleyebılırız kı' Bu htap bügısayar kurulumu ve t as a rımıy1 a olduğu kadar mımansıyle de ugraşmakta Bügısayar mimarisi, bügısaydiların çeşıtlı ışlevsel kısımlannın yapı ve davranışlarıyla ve bunlann etküeşımuım kullanıcmın ışlemsel gereksınımlennı nasü karşılandığıyla ügılıdır Bügısayar kurulumu donatun büeşenlennm bügısayan oluşturmak uzere bırbırlenne baglanma yontemıyle ügüıdu Bügısayar tasanmı bazı ozellıklerı sağlayan donatımını gelıştırlmesı üe ügüıdır Bu htap sayısal bügısayarlarda donanım ışlemlerını anlamak ıçın gerekh temel bügılen sunmakta ve bügısayar donatımlanyla ügılı uç konuyu kapsamaktadır Bu kıtabın duzem basıt konulan once ele alıp üen kavramlan sonra sunmak ve anlaşüır kümak uzerınedır Çuvallama zamanı Işte burada çu vallarsınız Aynı koşullarda tekrarlanan de neylerm aynı sonuçları verdıgmı kanıtlayamaz sınız Dolayısıyla elmanın da hep yere duşereğrnı kanıtlayamazsı* nız Bır gun bu ıçkı masasındd bu konulardan soz ederken hat ta onumuzdekı şışenın var olup olmadıgınddn büe emın olamayacagımızı soylerken bır arkadaşım Şımdı dedı kafana geçırırım bu şışeyı anlarsın şışenm gerçek olup ol madığını1 Çok komık1 Ben dahü hepımız gulduk Konunun dermlıgıne yakışan cıddıyete geçtıgımızde şoyle yanıüadım arkaddşırnı Kafama bu şey geçırmışsındır ve ben serserrüemışımdır Bunddn benım kuşkum olmdydbüır Ama bıı kafama gerçek ten şışe mı geçırdın' lkı kafama gerçekten bır şışe geçırmış olsan büe, bunu baş kalanna kanıtlayabüır mıyız9 Senın bu eylemını fürne alıp cumle âleme gostersek büe filmın sahte oldugunu orıe surup ınanmayarüar olabüır Saddam'm yakalandığına büe manmayanlar var sahtesının yakalanmış olacaöjıru orıe buruyorlar1 Başkasını ık na edemedıgın bır onerme gerçekten gerçek oldbüır mı, gerçek olsa da gerçek addedılebüır m ı ' Gerçek başkasını ıkna edebüdıgm olçude gerçektır1 Bu son soyledıgım gerçegm bır tanımı olabüır mı 9 Pelsefi anlamda bümıyorum dma matematıksel anlamda "gerçek" ıstısnasız herkesı dogruluguna yuzdeyuz ıkna edebüecegımız onermedır Bu anlamda tek bır gerçek vardır, o da matematıksel gerçektır Bu anlamda başka gerçek yoktur olamaz Matematıksel gerçegı de sadece zıhnımızde algüanz Işte bu sayıda 2 + 2 4 "gerçegı"nın mdterrıatıksel anlamda nasü gerçek oldugunu gorecegız, dıger tur gerçeklerle ara sındakı farkı ırdeleyecegız Çok onemlı yazılar okuyacaksmi7 Gerçekten1 Aff ar Timuçin Felsefeye Giriş Kocaelı Uraversıtesı Felsefe Bolumu Başkanı Prof Dr Aişar Tımuçın bu çalışmasmda felsefenın temel konulannı yalın bır düle ve herkesın anlayabüecegı basıt bır arüatımla ışlıyor bunu yaparkerı bu aldrıa gırmek ısteyenler ıçın oldukça genış bır kapı açıyor Bu genış kapıdan yanlızca ogrencüeıın degü her yaştan her kesımden felsefe meraklılan da gırebüır Kocaelı UnıversıtesıYayırüan Cenglz tlhan Hukukun Doksan Dokuz İlkesi Öğrenirsem ölür müyüm? Belkı berurn tulidf bu hastalıgım var dıı bu oyle bır hastalıknr kı Turkıye nm başkentının Ankara olmadıgını oğrendıgım anda olecegım Sız hepınız bunu bılıyorsunuz ama ben bılmıyorum Isteısemz para noya deyın ama ıçıme oyle bır kuşku duşu verdı bırden Olecegımı büdıgınızden ve olmemı ıstemedıgınızden bana numara ya pıyorsunuz bana oyun oynuyorsunuz Ço cuklugumdan ben kandınlmışım Benım ıçın ozel gazeteler basılmış ozel harıtalar çızılmış Hâlâ daha kandınyorsunuz Yut mami Elınıze bır elma alın Bu elmayı bıra kırsanız ne olur 9 Elma duşer Oyle mı 9 Ner den büıyorsunuz elmanın duşecegını' Bıra kırsınız elmayı elma gerçekten duşer Işte dersınız bana elma duştu Gerçekten de elma duştu Gozlerım le gordı^n Hdklıymışsınız Mesela demokrasi... Demokrası en ıyı yonetım bıçırnıdır tumcesını ele aldlım Bu tumce ne kadar dogrudur 9 Boyle bır ıfadenm dogru olması ıçın her şeyden once demokrasfnın tanım lanmdsı geıeku Demokrası tanımlandıktan sonra "yonetım bıçımı' tanımlanmalı Arkasından en ıyı tarnlaması tanımlanmalı Ve tum bu tanımlar yapıldıktan sonra 'demok rası en ıyı yonetım bıçırnıdır' tumcesı kanıt lanmalı Işte anrak o zaman 'demokrası en ıyı yonetım bıçımıdır" tumcesı dogru olabıhr Yanlış anlaşılmasın tersını soylemıyoruz haşa bız sadece soyledıgımızın ne kadar 'gerçek' oldugunu tartışıyoruz sı Tabıı bır başkası 'benım demokra yonetım bıçımı ve en ıyı tdnımlaıırıı 'l\ırkıye Ekonomık ve Toplumsal Tarüı Vaku Ahmet Cevdet Paşa başkanlıgındakı bır heyet tarafından hazırlanan "Mecelle ı Ahkâmı Adlıye 20 Nısan 1869 da kanunlaştı ve 4 Ekım 1926'da yürurlukten kaldırüdı Cengi7 Ilhan Hukukun Doksan Dokuz tlkesı nde Mecel le nm gırışmdekı 9 9'temel ükenın' gunumuz Turkçesı ve hukuk düıyle yorumunu deneyerek Mecelle'nın genel ükelerı üe evrensel hukuk ükelerı arasındakı bagları gundeme getırıyor Ilhan bu kıtabıyla "ulkemızın hukuk kulrur mırasınm başyapıtı" olarak adlandırdığı Me celle'nın ükelerının hukukçulann analızlerınde bır araç olarak kullanabüecegıru bu ükelenn hukukı duşuncenın oluşmasmdakı katküannın gunumuzde de onemını korudugunu belırtmeyı amaçlıyor 878/14