Katalog

Tanol Turkoğlu (TanolT@yahoo com) Savunma Sanayiinin Özelliği ve MAY Internet kurulu yeniden yapılanıyor Turkıye'de Internet ne yazık kı dığer alanlarda olduğu ağır aksaklıkta ılerlıyor O dığer alanlarda olduğu gıbı burada da bu ışe gonul vermıs bır kaç kışı bır şeyler yapmaya çalışıyor Bu faalıyetlerın de onemlı bır kısmı Internet Kurulu uyelerı tarafından gerçekleştırılmekte Bu yeterlı mfi Kurul 56 Temmuz hafta sonunda kendısını Bolu'da bır otele kapatarak bu sorunun olumsuz cevabı çerçevesınde bundan sonra neyı nasıl yapmalı sorulanna cevap aradı Internet Kurulu'na yaklaşık bır buçuk yıldır uyeyım ve bıreysel ınternet kullanıalarını temsıl edıyorum Bu sure zarfında katıldığım toplantılarda gorduğum temel konu kurulun verımsız bır çalışma temposu ıçınde olması ıdı Ancak kurulun tanhçesını oğrendıkçe bır yandan onemlı bazı ozellıklere sahıp olduğunu gordum dığer yandan da kurul çevresındekı mıtlerle gerçekler arasındakı farklan bınncı elden tespıt ettım Oncelıkle gorduğum bınncı temel konu, Internet Kurulu'nun dışarıdan algılandığı halı ıle pratıktekı yapı, gorev ve sorumluluklarının bırebır ortuşmedığıdır Orneğın bu kurul, RTUK gıbı, Telekomunıkasyon Kurulu gıbı, Ihale Kurulu gıbı, hatta hatta BDDK gıbı bır kurul değıl llgılendığı alanda (Turkıye'de Internet) herhangı bır resmı yetkısı, sorumluluğu bulunmamakta Varoluş amacı daha zıyade Internet'ın Turkıye'de bağlı olduğu Ulaştırma Bakanlığı'nda "bakanın kendısıne" danışmanlık htzmetı vermek Bu kapsam tartışılabılır Ancak şoyle bır gerçek var kı Internet'ı "ustten" bır yerden yonetmek, Internet gıbı bır olgu ıçın soz konusu dahı olmamalıdır ve Internet Kurulu'nu oluşturan uyelenn tamamı olmasa bıle onemlı bır çoğunluğu da bu gorustedır Bu kurulun varoluş amacı Turkıye'de ınternetı regule etmek değıldır Daha zıyade amaç, Turkıye'de Internet'ın onunu açacak çalışmalar yapılmasını sağlamaktır Burada onemlı bır nuans var Bu çalışmaları yapmak bızzat kurulun sorumluluğunda olmak zorunda değıldır Ancak kurul vızyoner bır yaklaşımla baskı unsuru olarak gereklı meralerde ılgılı sureçlerın harekete geçmesını ve sonuç alınmasını sağlamada kendısını gorevlı addetmektedır Bu mercıler kamu da olabılır ozel sektor de Ote yandan tespıt ettığım bır dığer konu da kurula ıçerıden ya da dışarıdan mudahıl olan kımılennın kendınce bır amacının o/ması ve o amaca hızmet edılmesını sağlamada kurulu yonlendınyor olması Bu bellı bır sınıra kadar hoş karşılanabılır Ancak Internet en guzel, en lezzetlı pasta olarak algılanıp, bunun en guzel parçasını da ben yıyeyım dusuncesıyle hareket edılırse, bu ulkemız ıçın onemlı bır çozum kapısı olan Internet'ın başka mecralara çekılmesı anlamına gelecektır kı bu da arzu edılen bır hedefolamaz Tespıt ettığım mıtlerden bır tanesı de kurulun pek çok açıdan bır varlık gosterecek kaynağı olmadığı haide (butçesı yok, duzenlı sekretaryası yok, elemanı yok vb) Internet ıle ılgılı herhangı bır konu soz konusu olduğunda sankı tam tesekkullu bır kurulmus da garevlennı yerıne getıremıyormus gıbı kamuoyundan elestın alması Son ornek Cezayır depremı Kurul depremden sonrakı hafta ıçnde bır basın bultenı çıkardı. Internetten gelen tepkılerden bazılan "kurul yenı uyandı" turundeydı Bu mantıkla futbolda dunya uçuncusu oian bır mıllı takımın eleştınlmesı arasında ben bır fark goremıyorum Bır surecın başarılı ya da başarısız olduğunu değerlendırebılmenız ıçın başan knterlennı basta belırlersınız Sonra da sureç tamamlandığında gerçeklestınlen şeyı buna gore değerlendınrsınız Bız ıse başan krıterlerını surecın sonunda yapılmayan şeyler olarak sonradan belırlıyor ve hal boyle olunca da her zaman eleştırecek bır şey buluyoruz Yukarıda bahsetmış olduğum hafta sonu toplantısında (kı bu ADD ve ADS fırmaları tarafından ucretsız olarak yonetılen kısmen arama kısmen ıse beyın fırtınası formatında gerçekleştırılen bır toplantıydı) alınan kararları, henuz resmıyet kazanmamış olduğu ıçın buraya yansıtmayacağım Ancak uzerınde durulan konular temel olarak kurulun guçlu ve zayıf yanlarının tespıtı, mısyonunun ne olması gerektığı, bu mısyonu gerçekleştırmek ıçın hedeflerının neler olması gerektığı, bu hedeflerın ne tur bır organızasyon ve fınansman modelı ıle gerçekleştırebıleceğının ırdelenmesı ıdı Şahsen benı umıtlendıren sonuçlar elde edıldı Umarım bundan sonra daha etkın, daha sesını duyuran, daha organıze bır kurul olarak faalıyetlerını surdurduğunu ızlenz Internet Kurulu'nun Bu yazı ıle ılgılı web sıtelerı http //kurul ubak gov tr www adspartners com S tasarun gelıştume test ve de Aytekın Zıylan Savunma sıstemlerı ıçrn gerlendırme aşdmalanndd çok gereklı üerı teknolojüeım geavunma sanayu pazar degışık dısıpknlerde çok sayı uşurümesmde devlet destegı, ozellıklen urun ozellıklen da yetışmıs rnsan gucu (ozelunıversıtelere, araştırma kuru ve sdvunma sanayu kuıu lıkle muhendısük ışgucu) ıstıhluşlarına ve şuketlere çeşıtlı luşldnnm ozeuıklerı bakımından ddrn edılmesı ve yuksek malışekıllerde yapümaktadır Or dığer sanayı sektorlerınden olyetlı cıhaz ydUnmı yapüması negın lsraıl'de sdvunma amaçb dukça farklı bır sektordur Bu yanrnda, çalışmdlarrn bellı brr "uygulamalı teknolo]i" araştırüfarklılık genelde savunma sanasıstematık ıçınde surdurulmesı ması ıçrn devlet destegı, dığer yu şırketleıırun devletle oları ılış ve her aşamada elde edılen bazı ulkelerden farklı olarak, kılerrnde goze çarpaı Hemen sonuçlarm ayrıntüı olarak doaraştırma kuruluşlanna değıl butun ulkelerde Devletler sakumante edılmesı de gerekdoğrudan sıstemı gelıştıren vurıma sanayıı şvrketleı ıyle yomektır Bu koşullar malıyetleşrrkete yapümaktadrr (2) ğun ılışkı ıçındedır ve savunma rrn yukselmesrne ve çakşmala sanayu şırketlerını destekler Ay Savunma sanayırnden, nn muşterrnrn ısteklen dogrul nca ABD harıç olmak uzeıe he teknolojı gelıştumenrn dışında tusunda ve onun malı destegı men her ulkede sdvunma sana beklenen buyuk sermaye buıle surdurulmesıne yol açmakyunde az veya çok sayılarda yuk yatınmlaı, nıtelıklı persotadır Hatta bazı projelerde madevletlenn sahıp olduğu şırket nel ıstıhdamı yuksek kalıtede lıyetler tek bu ulkenın karşılaler bulunmaktadır Ingıltere gıbı urun ve buyuk masrafh testler yacağı boyutları aşmaktd, dev bazı ulkelerde de savunma saıçın devlet desteğrnrn Avıupa letler ortak projelere yonel nayu once devlet taranndan kuulkelerınde savunma sanayu mektedu rulrnuş ve bır kısırn şırketler da alt sektorlerrnde onceden seha sonra ozelleştınlmışlerdır çılmış Mıllı Ana Yuklenıcı Gelıstırme safhasrnrn son (MAY) şırketlere yapıldığını asamalannda ortaya çıkan ılk Savunma sanayune devlet goruyoruz Bu aynı zamanda urunler muşterı taranndan yolerın oldukça yoğun olan bu rauAvrupa Parlamento Raporunda gun test ve değerlendırmelerdahalelerırun nedenlerı savunda belırtıldığı gıbı sıstem gızlı den geçvrümektedır Test ve ma sanayunın ozellığrnden dolalığrnı sağldmanrn da bır yolu degerlendırmelerde urunlerrn yıdır ve Devlet katkısı olrnadan olmuş oluyor (3) Avrupa ulkeıhtıyaca cevap verıp vermedı ozel şırketiertn savunma sanayı lerı ana sıstemlerrn gelıştmlıp ğı, değışık senaryolarda ve ıne gırmelen, hele ana sıstem uretümesınde hep mülı ana çevre koşullarrnda beklenen uretım soıumluluğunu ustleneyuklenıcuık yonterrunı kullanı performansı saglayıp saglabümelerı olası degüdıı Dunyayorlar mayacagı draşurumaktadu: Bu da hıçbır gırışırncı 'muşte Mıllı ana yuklenıcıler rısını bulursam satarım' krıtık teknolo]üeım edıdusuncesıyle bu tonk fabSavunma sanayiine nılmesınden (doğrudan rıkası kuramaz Asağıdakı teknolojı uretme, lısansla paragraflarda Devlet des devletlerin müdahaleleri alrnan teknolojılerı teğının zorunluluğunu gos ozumseme veya alt sıs tererı bazı ozellıklere degı yoğundur, çünkü bu temlerın mıllı teknolojı nılmektedır Orneğın sanayii devlet desteği ile ıle uretümesrnı destekle"Savunma sıstemleyerek), sıstem entegrasrınrn çok ağır çevre koşulayakta durur. ^ ^ yonundan test ve sıstelarında (sıcak soğuk ba mın omur devrı boyun srnç tvtreşım vb ortamla ca ıdamesınden Savunma Baçalışmalaruı sonunda urun rında) çalışmalan gerektığı kanhklanna karşı tek başlanna ozellıklen kesınleşmekte ve ıçvn ıhtvyaç duyulan tasanm sorumlu olmaktadular uretune geçılmektedır Test ve dogrulama uıetım VP ozellıkle değerlendrrme ışlemlerı de, test sıstemlerırun nıtelıklerı ve Ulkemızde savunma sa mahyetın yuksek olmasına etkı sayüaıı srvıl uretim yapan şır nayunın gelıştrrılmesrne 1974 eden faktorlerden burısıdu: ketlerp gore çok daha fazla olyıunda ABD taraünddn uygulamak zorundadrr Gelışmış ulnan sılah ambaıgosundan son Savunma sanayu urunle keler ortalamalanna gore bu ra yenı brr ıvme kazandırüımş rrnrn onemlı brr ozellıgı de bu sektorde personel başına yatı trr Bu yenı gelıstırme çabala urunlere, tasanmrndan envannm 50 000 100 000 dolar cıva nnda dığer ulke orneklerrnden tere grrene kadar her aşamada rında olmaktadn yaıarlanmdk clbette kı çok yayogun brr kalıte denetımı uy rarlıdır Bu kapsamda Avrupagulanmdsıdrr Urunun alrmrna Uzun süre gerekli lıların uygulddıkları Mıllı Ana esas teşkıl eden sozleşme ve Askerı cıhazlann ağır koYuklenıcüık yontemı denenmış şaı tnamenm hukumlerı ıle şullar altrndd çahşmak uzere ve oldukça başdrılı olmuş brr bunlarda arıf yapüan standart tasarldnma ve guvenıhr brr bı yontem olarak gorulmektedu lara uygun olması gereklı çunde uretüme zorunluluğu Aynı yontemrn uygulanmasıyla drr"(l) çok daha sağlam kutulama ıhti Turkıye run yurtıçmde teknoloOzetlemek gerekırse yacı gıbı nedenleıden oturu )i gelıştırümesıyle, ureümı gosermaye ve teknolojı yogun bır konsept aşamasından unmun receh olarak ddha ekonomık, uıetım sıstemı geıektırmesı, ortaya çıkmdsma kadaı ortalabırun malıyptlen daha duşuk teknolojrnm çogu kere ozgun ma 4 5 yıla hatta çok kdimaşık duzeyde yapacağına VP yurt olaıak ureülmesı gerekhlıgı, rusıstemlerde 810 yıla ıhtıyaç ol dışı rekabet ıçrn ddha guçlu ve telıklı ışgucu ıstıhdam etmesı, maktddrr Uretım suresmın buyuk savunma sanayu şırket urunleıı ıçın çok yuksek kalıte uzun oluşu herhangı brr andakı lervne sahıp olacağrna manılstandardı aranması yenı bır hammddde ve yarı mamul stok mdktadrr sıstem gelıştırıp uretmenm mıktarlarının sıvıl benzerleruıe uzun yüldi alması nedenıyle goıe bırkaç defa daha fazla ol sermaye devvr hızrrun duşuk masuu gerektu mektedu Dı Kaynakça olmdsı pazaruı ıç ve dıs sıyasal ğer bır deyışle savunma sana 1 "Savunma Sanayıı ve Thdaortama gore daralıp genışleyıcısı çok daha fazla mıktarda nk". TubıtakBTP 98/01. Ocak 1998 mesı ozel şırketlenn devlet parasrnı ışletmeye baglamak 2 "Israel A Hıgh 7bc/ı Hadestegı olmaksızm savunma zoıundadu ven", IEEE SPECTRUM May 1998 sanayu alanına grrmelerrnı ola EuTopean Parlıament, The Savunma sanayu urunlenaksız kümaktadu: Devlet desEC Armamenls Industrıes at a Tıme rrnın yukarıda degvnüen ozel tegı şarttır ol Change, Polıtical Serıes 4 1993 lıklerı ncdenıyle bu urunlerrn «54/14