Katalog

Üniversite dışı araştırma kurumlarına lisansüstü eğitim olanağı verilebilir mi? enı YOK yasası taruşmalan, unıversıteleı ın rıasıl ve kım ler tarafindan yonetılecegı konulanna yogunlaştıgı ıçın cıddı sorunlara egılme firsdtı kayboluyor Asknda, bu yasa çalışması bazı gerçek sorunların çozumu ıçın fırsat oluşturabılırdı Bunlardan bırı yenı kuıulan unıversıtelerde ogre tım elemanı eksıklıgı ve genç araştırıcılarm yetıştırılmesıdu Bu yazıda başlıkta verılen onen tartısılacaktu Lasansustu ogıetımın (yuksek lısdns ve doktora) onemı tartışıldmaydcak kadar açıktıı Bu yolla hem araştu malar yu rutulur, araştırmacı ve ogretım uyesı yeöştırılır, hem de toplumun entelektuel bırıkımı artırılır Mevcut sıstemımızde lı sansusru egıtımın on bolumu (yuksek lısans) butun unıversıtelerde, doktora ıse bazı unıversıtelerde yapüabümektedır Üniversiteler ve yayın listesi Sayın Bursalı, Son yılldrda oluşan saglıklı rekabet ortamında unıversıtelerımızın yaym performansına ve yayrn sayılarma dışkın haberlcı kamuoyu tarafindan yakından ızlenır olmuştu Dergınızde de zaman zaman bu tur yazüar yer almaktadır Ara sıra yazaıların kendı ku rumlarmı one çıkarma gayretınm ağır bastıgı bu yazılann ne kadar bılımsel yontemlerle hazırlandıgmı artık tartışmaya açmamız gerektığmı duşunuyo rum Ancak benrm bugun ışaret et mek ıstedığmı nokta çok daha basıt ve yalındrr Dergınızın 21 Hazıran 2003 tarıhlı sayısında TUBITAK ve ODTU'de çahşan bır yazar tarafindan hazırlandıgı anlaşılan " 11 Bın Büımsel Makaleye Dogru" başlıklı yazıda ulkemızın onde gelen 17 devlet unıversıtesı ve 16 vakıf unıversıtesının yayın sayıları tablolar hahnde verümekte ve unıver sıteler arasındakı sıralama hakkında bazı yorumlar ydpılmaktadır Yazıda sunulan ayrıntılı tablolarda ele alınan 17 devlet unıversıtesı ıçınde yayın sayılan ve kışı başına yayın sayıları bakımından onde gelen tum kurumlanmız bulunmakta ancak Bogazıçı Unıversıtesı'nın adı yer almamaktadır Oysa sozu edılen yazıda kullanı lan uluslararası kaynaklar (Web of Scı ence) 2002 yılında Bogazıçı Unıversıtesı adreslı olarak Temel Bılımler'de ve Muhendıslık'te (SCI) 162, Sosyal Bılımler'de (SSCI) 16 ve Beşerı Bııım ler'de (AHI) 5 olmak uzere toplam 183 adet endekslı yayın yapüdıgma ve 320 ogretım uyesı olan Bogazıçı Unıversıtesı'nın kışı başına yayın bakrmındctn devlet unıversıtelerı arasında ük uç sırada yer aldığına ışaret etmektedırler Devlet unıversıtelerı arasında kışı başına yayın bakımından ılk uç sırada yer alan ve geçtıgımız 10 yılda her yıl unıversıte gırış sınavlannda en ıyı ogrencılen kabul eden seçkm bır unıversıtemızın nıçın bu lıste dışında bırakıldıgını anlamakta guçluk çekmekteyız Cumhurıyet Bılım Teknık Dergısı akademık camidda cıddı, objektıf ve saygın bır deıgı olarak tanınmakta ve yakından ızlenmektedır Bu ozellığı nedenıyle dergınızın bu tur konularda daha dıkkdtlı davranması gerektığını duşunuyorum Bu kısd açıklamamızın değerlı dergınızın ılk sayısında yer akridsını temennı eder, saygılar sunanm Prof Dr Sabıh Tansal Rektor Y lecek orneklerdır Ddhası, unıversıtelerımızın pek çogu bu kurumlardakı uzmanlardan ogretımde zaten yararlanmdkta, tez çalışmdldnnm çogu da bu kurumların olanaklan ıle yurutulmektedır Daveten tez yapanldnn bır bolumu de burdlarda eleman olarak çalışmaktadırlar Ozetle, lısdnsustu egıüm ıçın unıversı te dışında buyuk âül kapasıte vardıı Bu onerıye unıversıtelerden ve araştırma temellı olmayan kurumldrdan tepkı ge lebılır 'Derslerı kım ve kaç tane verecek9" gıbı ıtırazlaıa, artık tezleıde başan olçutunun, çalışmadan ureyecek kalıtelı ya yınlar olduğunu hdtırlatmak ısteı ız Hancı olarak, akla bu ışın kurumldrdd nasıl yurutulecegı sorusu takılabılıı Çeşıtlı uygulama mekanızmaları gelıştırılebüır İhtİyaç büyüyecek Yaklaşık kırk bın kadar lısansusru ogrencımız vardır ve bunun bır kısmı unıversıtelerde araştırma gorevhsıdır Lısan sustu ogretım, yeterlı oğretım uyesı ve laboratuvar kutuphane olanaklan gerektırır Unıversıte mensubu olmayanlar ıçınse, bügı, ek para, zaman, çalışıyorsa ızın ve daha bdşka engeller mevcuttur Neresınden baJalırsa baküsm kalıtelı lıSdnsustu egıtım gormuş kısılere aşın ıhtıyaç duyulur Ogretım uyelıgının temelı de budur Hemen her üçeye dagılmış meslek yuksek okullarımızda doktoralı ogretım uyesı yok denecek kadar azdır ve bu okullara ragbet dzlıgının sebeplerındendır Yenı kurulan unıversıtelerde de aynı şekılde buyuk ıhtıyaç vardır Ote yandan unıversıtelerımızın kalıtelı lısansustu ogretım ıçın olanaklan sınırlıdır ve mevcudu son haddıne kadaı kullanmaktadırlar Bu gıdışle açık ve ıhtıyaç gıderek buyuyecektır Turkıyedekı bazı ozel ve kamu kuruluşldrı aynı zaman da araştırma kuıumJandır ve genış laboratuvar olanaklanna ve deneyımlı elemanlaıa sahıptırler Mensuplannın onemlı bır bolumu doktord ve ustu akademık unvanlıdır Oyle la, bdzılan hem alt yapı hem eleman baknrundan bır çok unıversıte den daha zengmdıı Ornegın, MTA, TPAO, DSİ, EIEI, HIFZISIHHA, TAI, Atom Araştırma Kurumu, TUBITAK genış kadrolu ve buyuk kuruluşlardır Buraların tumunde değüse bıle bazı bolumlerınde ksansustu egıtım en az unıversıteler kadar kalıtelı olarak yurutulebılır Pek çok batı ulkesınde bu ımkân vaıdır Fransa'da CNRS ve Tabıat Tarıhı Muzesı ABD'de Smıtsonıan Enstıtusu, USGS, NASA, Ingıltere'de Brıtısh Museum hemen soylenebı Öneri Onerımız şudur Yeterlı ımkânı oldugunu duşunen kunım, lısansustu egıtım ıçın YOK'e başvurur ve tum burokratık ışlemlerını unıversıtelerın lısansustu ogretımden sorumlu enstıtulerı gıbı (Fen, Sosyal, Sağlık Bılımlerı) yurutmek uzere kendı duzenlemesını yapar YOK'ten yeterlılık alabılmesı ıçın "en az 10 kışının çalıştıgı araştırma bırımının" ve burada "danışmanlık yapabılecek, en az doktoralı uç eleman olma sı" ıstenır Lısansustu tez sınavı, 3/5'ının başka kurumlardan gelen jurı uyelen tarafindan yapılması sağlanır Doktora duzeyınde ıse, tez sınav oncesı adaydan uluslararası dergılerde yayın yapma şartı aranır Çok gerekh sayılıyorsa, ogrencı en yakın unıversıteden bazı dersler alabılır Araştırma kurumlanna lısansustu ogretım ımkânı vermenın, kurumun kendısıne dınamızm kazandıracagı, yurtdışma açılma, rekabet ortanu yaratma, yenı ardştırmalara yonelme gıbı olumlu yararları olacagı kesmdır Kurum dışınddn gelıp ogretım gorecekler, ogretımlerının karşıügı daha du şuk ucrete çalışabılırler Yurt dışından da ogrencı gelebüır Onemlı yararlardan bın de, halen burdlardakı akade mık unvanlı kısılerın unıversıtelere geçme ısteklerının ortadan kdlkmdsı ve kurumldrın tecrubelı elaman kaybının onlenmesı olabılocektır Unıversıte sandyıburunleşmesıvedraştırma sdndyıetkıleşmesısaglanabüecektır Kalıtelı ve çok sayıda lısansustu ogrenım gormuş eleman yetıştırmek ıçın, unıversıte dışı araştırma kurumları cıddı bır ımkân olarak onumuzde duruyor Yenı YOK planlayıcılarına duyurulur Nızamettin Kazancı GebzeYuksek Teknolojı Enstıtusu, Kocaelı YÖK KALSIN Mİ? 1 981 'den bu yana geçen hemen her hukumetm programında YOK vardı Bu hukumetlerın hemen hepsı Yuk sekogretım Kanununu degıştreceklerını, bu çerçevede bu yasaya kısaca YOK tasası denılmesıne neden olan Yukse kogretım Kurulu'nu=YOK'u ya tamdmen kaldıracaklannı ya da ışlevlerını sınırlayacaklannı soyluyorlardı Soylenenlerın hıç bırısı olmadı Netıcede bugunlere gelındı Şımdı bu aşamada herkesın kafası karmakanşık Dune kadar YOK'P kaışıyım dıyen bır çok ınsan bu gun YOK'u savunuyor veya tersı dune kadaı YOK u savunan bu gun YOK'e karşı çıkıyor Kısaca ozetlemek gerekırse, kunılerıne gore unıversıteler ımızde YOK dıye bu sorun yok Bu hukumet ImdmHatıplere unıveısıte kapılannı açabılmek ve turbanı yasallaştırmak ıçın ugraşıyoı O yuzden de YOK'u hukumetın emrme vermek ıçın çaba sarf edıyor Kımılerme gore de YOK yuksekogretım sıstemımızın oncelıkh sorunu Bu yapısıyld Turkıye YOK'u aıtık taşımamalıdıı Bu satırldrın yazan olarak oncelıkle her ıkı zıt goruşe eşıt mesafede yaklaştıgımı belırterek yazının kapasıtesı çerçevesmde bu konudakı temel ılkelerımı sıralamak ıstıyorum Bunlar, •k Mevcut YOK yasası mutlaka degıştırılmelıdır Değıştırüırken 22 yıllık deneyım dıkkate alınmalıdır Zıra, 22 yıl lık uygulamada çok başarılı çalışmalar mevcuttur 4936 ve 1750 sayılı yasaldr uygulamada ıken Turkıye'de yuksekoğretımı planlayan ve eşgudumu sağlayan bır organın gereklı lıgı ortaya çıkmıştı Yuksekogretım Kurulu 2547 sayılı yasaya ve AnaydSdya boyle bır ıhtıyaç ve zorunluluktdn konmuştu Adı ne olursa olsun Turkıye'de yuksekogretımı planlayan, yonlendıren ve unıversıteler ardsında eşgudumu saglayan bır kunıla mutlaka ıhtıyaç bulunmaktddır Işlevlerı yalnız bunlarla suıırlı olmak kaydıyla Yuksekogretım Kurulu=YOK korunmdlıdır •k Turkıye Atafurk'un bızzat dırekoflenyle 1933 yılında çağddş bır unıversıte ıeformunu yapmışür 70 yıl sonra yanı bugun Ataturk'un çagdaş unıversıte modelını kımse genye goturemez Ogretmde Bırlık Kanunundan, Cumhunyet'ın temel ılkeleımden, Atarurk dke ve tnkılaplanndan asla tavız verılemez Yasal duzenlemelerle bu^ şeyler zorlanabılır Demokrası her zaman meclıs çogunlugu degıldır Ancak, bunlaı unıversıteyı ve toplumu rahatsız eder Laıklık anlayışı, Ataturk Ilke ve tnkılaplan ulkemızde arrık genye donulemeyecek derecede sağlamdır Doç. Dr. Mehmet Arslan Erciyes Üniv. Eğitim Fak.Dekan Yrd. EMail: [email protected] 854/13 v