Katalog

'Ama sonuçlar ügınç ve daha uzun suıe ızlenmesı gerekir!'. Çalısmayı yapan bilim adamlan da, aldıklan sonuçlann çok büyütülmemesı gerektigını, çunku araştırmada, genleri değiştirilmiş fareler kullandıklannı ve aynca hayvanlar uzennde yapüan çahşmaların ınsarüaıa hemen tıpatıp aktanlamıyacağını belirtiyorlar. B£S, bu araştırmanın sonuçlannın, bu konuda daha aynntilı temel bilimsel çalışmalara gereksinim oldugunu gosterdığıni ve bugünku sıruı değerlerrnın degistirümesine gerek obnadıgını açıklarruştır 'Paniğe gerek yok, ama telefonda kısa konuşmanın da bu zaran olmaz! 'denıyor. Isıl olmayan etkiler sonucu üerı surulen yukardakı obur savlaım dunyadakı bagımsız bilimsel kurumlaıca 'bilimsel olarak sınandıgıyla' ılgili açıklamalar ve yayınlar yoktur. Isıl olmayan etküerle ügüi olarak, bilimsel guvenüırkgi sınanmıs tek bulgu, elektromanyetik dalgaların, vucuda yerleştirilmiş, sağlıkla ügüi bazı yardımcı aletleri bozabüecegidir. Örnegin cep telefonlan, vucutlannda 'kalp pili' bıüunan kısüerde kalbe 25 cm'den daha yakm taşınmamahdır. Buna karşüık baz istasyonlarırun çevresindeki bolgede yaşayan kışüerdekı kalp pülerine, baz istasyonlannın herhangi bir etkı yaptıgı saptanmamıştır. Hastane ve uçaklardaki duyarlı bazı aletler de cep tele fonlarından olumsuz etküenebüdüderınden, bunların buralarda kullarulması sakıncalı olabilir ve bu rıedenlerle buralarda genellıkle yasaklanmıslardu. Ote yandan, ozellıkle baz istasyonlanyla ügüi 'psıkolojü< etküer1 de halk arasında gorulmektedu. Örnegin Almanya'da, oturdugu evin yakınındaki bır çatıya yerleştırüen bır baz ıstasyonu nedenıyle gecelerı uytıyamadığından vc baş agnsından yakınan bir kışirün başvurusu yetküüerce yerınde irıcelendıgınde, yenı kuıulan baz ıstasyonunun henuz baz istasyonları devresıne ahnmadığı, ışletümesıne başlanümadıgı ortaya çıkmıstir. den kusku duyulan bazı bozukluklann, kapsamlı ve uzun surelı arastırrnalara gereksınımi oldugu gozönune alınarak, rum başka 'yenı teknolojı urunlerinde' oldugu gibı, cep telefonlannı da dozu kaçırınadan' kullanmak dogru olacaktır. Koruyucu önlemler Büım ve teknigin bugün eriştıgı ve yukarda kabaca açıklanan bulgular ısıgında ileriye donuk koruyucu önlemler olarak, özetle şunlan oneıebüı CÜNCEL TIP Ülkemizde en sık yapılan operasyon: SÜNNET riz: 1. Cep telefonlannın gereksız yere kullanümaması ve konuşmalann kısa kesümesı (Ulaşüabiüı olmak, yerini büdırmek, kısacası mesaj vermek ıçın kullarulması; uzun ıs goıuşmeleri ya da söyleşüeruı, oldugunca, ev ve işyerlerındekı sabit telefonlardan yapüması) 2. Cep telefonunun konusurken kulağa yapLştınlmaması (burkaç cm uzakta tutulması) ve ara sua telefonun obür kulaga aktanlması 3. Çocuklann bır yasam boyu cep telefonlanyla yaşayacaklan daşunulerek, kuçuk yaşlarda çocıüdara cep telefonu ahnması yerine, gerektıgmde yerini beürleyebümek ıçin kendıleruıe odunç cep telefonu verümesi (lngüteıe'dekı ügüi Büimsel Kuıum, çocuklann cep telefonu kullanmamasını önermektedır) 4. Aüelerın ve ozellüde okulların, cep tele fonlaruıdan yayüan elektromanyetik dalgalar konusunda ve bunlann etküerıyle ügüi olarak çocuklan bügüendirmelerı ve telefonu acmadan once, uzun konuşmamalan için, ne soyleyeceklerını onceden duşunup, buaz hazrrlık yapmalan hem üerıye donuk 'koruyucu saglüc1 ve hem de "aüerurı telefon giderlerırun azalması" açısından yaıarb olacagı açü<tu. 5. Baz istasyonlan, ügüi yonetmeliklere gore planlanıp, sırur degerler korunacak şeküde kur ulmalı ve olçumler beürlı aralıklarla yapüıp bu değerlerin korundugu kamtlanmalıdır. Cop telefonlan ve Baz istasyonlanyla ılgıh daha ayımlılı hılgiler için bw yayınlar: ElektromanyeUk Dalgaloı vo İnsan Sağhğı TÜBİTAKBİLTEN 2001 (www.biltek.tuhitak.qcw.tr) L.Sevgı , Cep 'Mclonlaıı ve Baz Istasyonlan, CumhunyetBüım 'IbkıukÜeıgisi, 18072000 ve httpllbıIimtekiuk.cumliunyat.com.trlwlbl207.html bakına 1 Bu yau hoyuııca, Hlcktromanyelık Dalgalaı 'dan, (ozeüıkle 900 MHz ve 180U MHz lıekansh), cep telefon sistemlennden yayımlanan Radyo Frekansh (RF) dalgjlnı an Idşümalıdır. lHz1 Herz, frekans bırımı olup samyede 1 kez salman dalgadıı 1MH?. ı.se saniyede 1 mtlyon kez salman (tıtıeşen) dalgadıı Denızdeki dalgalara şeklen benzetırsek Yan belınııze kadaı suyun ıçmdeyken uzaktan kopürerek gelen bır dalga bıze ulaslığmda. su düzeyım, orneğin en çok çenemize kadar yükselten dalga lepesının'. bıze ard arda gelme sıkhğma dalganm trekans'ı deııır (bırım zaınanda bıze ulaşan dalga (tepesı) sayısı: dahkada 10 kez gıbı). Dalga tepelorı arasmdakı uzaklık ise dalga boyu' olarak tarumlanır (20 m gıbı) Ruzgarlı bir havada dalgaların gelış sayısı (frekansı) artaı ve denızde bıze sık sık çar pan dalgalar boylehkle viicudumuza daha sık cner/i akta 1 raıak (bıııın zamancla daha çok enerji ) belkı de bızı büyuk bır kuvveüe dcnızden kıyıya atabılirler Buradan göriileceği gıbı. frekans artükça, dalga boylaıı kısalıı vo dalganm eneıjisi artar 2Elektromanyetık dalgalann vthh oldugu bolge, alan 3Fvlerrioki mıkrodalga ısıtıcılann çalışması da berızeı şekılde olmaktadır 4Uluslararası lyonlaştıncı Olmayan Radyasyondan Koıumna Kunıkı (1CNIRP) Tıirhyedekı smır degerler, bu Kuıuluıı değerleı me dayanmakta olup bunlaıa ek olarak her baz ıslasyonu ıçm aynca sınu lama getırilmiştir Bazı Olkeler ıse, smır değer olaıak, çok daha duşııkdeğerleriseçmişlerdir Örneğm Isveç. 5 'Guç' bırımı olup (Fızıkte), I saniyede üretılen ya da tükeülen eneıjı mıktaımı gosteıııBurada, besınlerden kaynaklanan vucuttakı kımyasal eneijinm. vucullakı oıganlann çalışması (hareket eneqısı) yoluyla ısı enerjısme dönuserek vucudun normal sıcaklığmm (36,5 37 °C ) korunması ve daha çok hareketle de (bısıklete hinmek gıbi) daha çok ısı enerjismm ortaya çıkması vc vucut sıcaklığmm bır mıktar artımı anlaşılmahdır. 6 H.Culdneı, Magazın des Deııtschen Kıebsforschungszentrııms Heıdelbeıg, www.regiomednPtlDAHIthemenlhandy.htni) 7 Burada . Lymplıomc (*) Radyasyon FızikçısıAlmanya . Ybatakan@aot com S unnet ışlemııun muslüman ve yahudi toplumlannda inanç sıstemınin geregi olarak yapüageldıgı iyı bilınmektedir. Bu işlem, 19. yy. sonlannda ABD'de de tamamen toplumsal ahlâkın bir geregi olarak oldukça yaygınlaşmışü. O dönemlerde, penisin ucundakı derının aknmasının masturbasyonun verecegi zevki azaltacagına ve bu zararlı auşkankktan gençlerin konmacagına, akıl hastauklan, frengi ve epüepsi hastalıgının onlenebüeceguıe yaygın bır inaruş vardı. Marmara Unıversitesi Tıp Fakultesi Çocuk Psüayatnsi Anabüim dalı ogretim uyesi Yrd. Doç. Dr. Ayşe Arman, toplumumuzda sunneün yayguüıgını, büinen gelenek, görenek ve ınanç sıstemınin geregi olmasırun yarunda aşagıda beurtüen nedenlere de baglıyor 1 Dışlanmışlık: Anno baba lar, çocuklanrun dığer erkek çocuklardan farkh olmasını genellüde ıstememektedu'ler. 2 Görttnfif ve temizlik: Sunnet sonrasmda, çocugun daha "temiz, bakımlı ve estetık deger olçulerine uygun" olacagı duşunulmektedıi'. Bu anlamda çocuk kultürel normlara uygunluk sağlamakta ve topluma "kabul edümektedir". 3 Sağlık: Bu çok anne baba, kanser ya da gelecektekı tıbbı problemlerin olasılıgını azaltmak, dolayısı üe çocugunun beden sağlıgına yonelüc endışe üe başa çıkabılmek ıçuı sunnet ıslemine olumlu yaklaşmaktadır. Sunnet, toplumumuzda en sık yapılan operasyondur. Verit ve arkadaşlannın yapügı bu çalısma, ulkerruzde sunnet ışleminin 81%'inin geleneksel yontemle (fenıu sunnetçi) yapüdıgını ortaya koymaktadır. Gerı kalan çocuklann 10%'u doktor, 7%'si berber, 2%'si ise ımamlar taraundan sunnet edilmektedirler. Işlemin 90%'ı evde, 7%'i hastanede, 3%'u ise koy veya kasaba meydanında yapümaktadır. Çalısmaya katüan deneklerın 66 %'sı hıç bu şey haürlamadüclannı belirtırken, 33%'u korku acı veya utanç güaı olumsuz duygular yaşadüdanru anımsarnaktacürlar. Deneklerin sadece 1%'i "mutluluk" duygusu yasadıklarını beliı ürüştir. Turk toplumunda erkek çocuklaruı en az %50'si 37 yaşlan arasuıda, %2530'u 811 yaşlan arasuıda, geriye kalanlar ise 3 yaş öncesi ya da 11 yaş sonrasında sunnet olmaktadır (Oztürk OM (1973) Rıtual cucumcısion and cast ration arudety. Psychıatry : Journal for the Study of Interpersonal Processes. 36:4960.) Sunnet çogunlukla genel anestezısız, yanı bümçlı durumda yapümaktadır. Bu noktada Yrd Doç Dr" Ayşe Arman'nın uyaıüarı düdcate değerdir "Çocuklaruı buyük bir çogunlugu sunnetı, ığcüşük korkulanrun (kastrasyon anksıyetesı) yogunlaştıgı bu' donemde yaşamaktadu. Bu korkulann zaten yogun oldugu bu donemde, erkek çocugunun sunnet olması ya da olacaguu bümesi, cinsel organma yönehk "bir parçası kopanlacak, zaıaı görecek" endişesini arttırabilmektedir. Ulkemızde bu yaştaki çocuklara yapüan "tutıuı şunun pıpısını keseüm, hadi geün şimdi sunnet edelım" bıçırmndekı korkutmalar, takümalar, ceza olarak perusın kesüebüecegı duşuncesini uyandu'abüir" Bazı aıleler, çocuklarının vucudunun bir parçasuun iyi ve anlaşüır bur gerekçe olmadan aunmasını anlamlı bulmamaktadırlar. Dığeı bu grup anne baba da çocuk haklanna Sonuçlar ve öneriler Büım, bilindigı gibi, gozlem, karşüaştirma ve bunlann büimsel yol ve yontemlerle değerlendırılıp sırıanrnasına dayanır. Onceki bolumde belırttıgimiz 70 kg agırlıgındakı 'hareketsız bır kisının1 vucudundakı enerjı ausveiLşüıden kaynaklanan toplam 80 VVatt'lık güç, bu kışının bısıkletle dolaşması durumunda 70kg x 5 VVatfkg 350 VVatt'a çıkarken, bu kisinin 'sınır değerın korundugu bu elekt romanyetık alanda' hareketsız durumda bulunması halinde vücudundakı toplam guç alısveıışı 70kg x 0,08 Watt/kg 5,6 Watt artım gosterecektır. Vucudun doku ve organları, bısıklete bınmekle ügüi 350 VVatt'hk bu guç artımını olağan işlevlerıyle gıderıp, vucut sıcakkgını bır sure sonra yine dengelerken, 5,6 VVatt'hk güç artimını da, nasıl olsa dengeleyebüecegı düşünulebüır Ancak elektromanyetik alanda hangi sure kalındıgı ve aynca başka aletlerden kaynaklanan elektromanyetik alanlaıın katlasının da bulunabüecegi gozonüne ahndıgında, oluşacak toplam guç artımının vucut sıcaklıgmı 1 derece (1°C) 'run ustune çıkarmaması gerekir, Bu nedenlerle, sırur değer olarak belırlenen 0,08 Watt/kg 'kk güç yogunluğu, halktan bir kişi için uygun ve korııyucu bir değer olarak gorulmeüdu. Bugun cep telefonlannın, 'kisiye erısüebüırük' özellıgı, bunlan gerek ış ve gerekse ozel yasa mımızın bir parçası haline getirmistir. Acü dunımlarda cep telefonlarıyla sağlanan üeusimle ınsanların kurtarüabüdıgını büıyoruz. Ayrıca dunyada cep telefon sistemleri ve bunlann işletümesıyle ügüi iş alanlaıında milyonlarca insan çakşmakta yenı urunler üretümekte ve boylehkle yenı ış alanlaıı yaıatilmaktadu. Cep tolcfonlanndan ve baz ıstasyonlanndan yayınlanan elektromanyeük dalgalaıin, sınır değerleı koıundugu surece, insan sağlıgına herhangi olumsuz bır etkısı olabüecegı saptanamamasına ragmen, çok dusuk dozlarla ügüi araştırmalann sürdügu ve bu duzeyde ortaya çıkabüecegin duyulan saygı nedeni üe, gelecekte bu karan çocuklanrun vermesini ısteyebüuler. Bu duşüncelerin haklüıgı vardu', ancak pratık ve gerçekçı oldugunu soylemek zordur. Sozu yenıden Yrd.Doç. Dr Ayşe Arman'a bu'atayoruz. "Erkek kunlıguun gelışmesı yolunda sunnetin zorunlu oldugu duygusu nedenıyle sunnet çocuk için hem korkulan hem de ıstenen bu dururn niteligı kazanmaktadır Türk toplumunun "erkek uyesı" olabümek ıçin suımetm zorunlu oldugu ınancı o denlı guçluduı ki, sunnet olmamısuk, erkek olmamakla ve toplum dısı olmakla ozdeşleştuümekte ve bu ışlem onemli bu beıüüc gereksinimı haluıe gelmektedır" Sarurun bu noktada sunnetin "yapılacagı yaş" onem kazanmaktadır, Sunnetin en uygun yaşı, hem amekyau hem de toplumsal değerleri daha gerçekçı olarak degerlendirebilecegi 710 yaşlan arasıdır. Ruhsal üavmanm kontrol altuıda olması açısmdan yenıdogan dorıenu de sunnet operasyonu için uygun bir"*' donem olarak onerümektedu Dr Mustafa Çetiner 844/11