Katalog

Cep tdefonlannın sağlığa etkileri "Smır değerler"e uyulduğu sürece, elektromanyetik dalgaların sağlığa olumsuz etkisi saptanamadı, ancak yine de cep telefonlan "dozunu kaçırmadan" kullamlmalı.... Yuksel Atakan (*) urıyada bugun 1 rmlyar Tur kıyede ıse 22 rrulyon kadar cep telefonu kullanınsı olduğusanüıyor Kuçuk çocuklan ve ıyıce üen yaştaküerı saymdzsak Turkıyede her ıkı kışıden bın cep telefonu kullanmdkta Ozellıkle Turkıyede buçok kışının yollarda bekleme salonlann da ve paıklarda ellen kulaklanndd dolaştı ğını gormekteyız Gıtgıde daha çok kullamlan cep tele fonlannın sağlığa etküen n e d u ' Büım tekruk bu konuda ne dıyor 9 Bu yazımızda büım teknıgm bugun ulaştığı duzeydekı gerçekçı değerlendınnelerı konuya yabancı olanların kolayca ızleyebılmelen ıçuı oldukça ba sıt bu dılde aktarmaya çaüşacağız Cep telefonlannın sağlığa etkılerıran daha ıyı diüaşüabümesı ıçın, herşeyden orı ce Cep Telefon Sıstemlerırun nasıl çakştık lannı kısaca açıklamak yararlı olabılır konuşmalar aynı yoldan gıdıp gehr Konuşma ucreuen de bu bügısayarda hesaplarur Ana Bügısayann heı bu cep telpfonunun ye nnı behrleyebümesı ıçın heı cep telefonu nun belırlı aralıkldrla sınyal vermesı gereklı dır Cep telefonu çok sık yeı değıştirmedı ğınde telefon daha uzun zaman aralıklarmda ornegın her yarım saatte bu bır sanıye den daha az suren kısa sınyaller venr Sık yer değışhrmelerde ıse yer büdırme sınyal lerı sıklaşu D Elektromanyetik dalgalar nasıl ve ne ölçüde etkiler? Merkezınde kuçucuk bır cep telefonu olan buyucek bır kure tasarlarsak bu kure nın sogan kabukları gıbı ıçıçe sanlmış kure sel yuzeylennm demet şeklınde yayın yapı lan yondeh heı noktasına bu antenın yaydı gı elektromanyetik dalgalar ulaşu ve bunlar bu bolgede bu elektromanyetik alan oluş turur Kure merkezınden ya da antenden uzaklaştıkça alan şıddetının ve boylehkle elektıomanyetik dalgalann etkısırun azala cagı açıküı Baz ıstasyonlan elektromanyetik dalgalan genellıkle yonlendırılmış demet şek hnde yaydıklanndan ornegın yerleştınldıgı çatirun altındaka apartman daıresınden çok demetm yayüdığı yonde (baz ıstasyonunun kapsayacagı yollara ve uzdktakı yapılaıa dogru) etküı olabıluleı ama dalgalann şıd detı kabaca aradakı uzakuğın kaıesıyle ters orantıh olaıak buyuk olçude azaldığın dan bunlann oralardakı ınsanlaıa etküen çok kez cep telefonlannın ınsana etküennden daha azdır Cep telefon sistemleri nasıl çalışıyor? Sayüan gıtgıde artan cep telefonlan na elektromanyetik dalga yayan bır çeşıt taşınabüu radyo vencı ve alıcısı gozuyle bakılabılır Cep telefonlan hıçbır zaman bnbulenyle doğrudan üetişım kuıamazlaı 1 hatta yan yana dursalar büe Bunlann ara smddkı üetışım genellıkle yuksek yerlere (ev çatıldnna duekleıe vb) yerleştirümış ve adına Baz Istasyonlan denen sıstemler aracüıgıyla yapılıyor Cep telefonu kullanan kısüeıın sayısı çogaldıkça zorunlu olarak baz ıstasyonlan sayıa da çoğalmaktadır Bır kentı ve hatta bır ulkeyı kapsayan baz ıstas yonlan bal petecjıne benzetüebılecek bır çok hucrenın merkezlprme yerleşürümış alıcı ve vencı anteulı sıstemlerden oluşmdk tadır Boyle bu sısteme Hucresel Ileuşırn Sıstemı denıyoı Baz ıstdsyonu konuşmayı sabıt bır kablo uzennden ya da yorüendırıl mış elektromanyetik dalya demetı halınde (yonlu radyounklerle) Mobü Anahtarlama Meıkezlenne ulaştıru ve konuşma oıadan Cep Telefon Sıstem Sunucusunun Ana Bü gısayanna üetılır Bu bılgısayar tum cep te lefonlannın nerede olduklannı büdığınden konuşmayı alın cep telefonun bulundugu en uygun baz ıstasyonuna yollar ve oradan da ahcırun cep telefonuna uldsır ve karşüıklı bu su molekulu elektromanyetik alanın etkı sıyle bır pusula gıbı saruyede trılyonldrca kez alan doğrultusuna yonehr Molekul bu yonelme hareketı ıçın gereken enerjryı elektromanyetik alandan alır ve bu hareket enerjısı surtunmeyle yanı molekulun yonelme ıslevı sırasında ortamın bu harekete karşı gosterdığı duençle ısıya donuşerek canlı dokunun sıcaklıgı az da olsa bu mık tar artar Işte bu cep telefonlannın ve baz ıstasyonlannm yaydıgı elektromanyetik dal galann canlıları etkıleme yollarının en onemlısı olan ısü etkı sı du Isıl etküer dışın da ısıl olmayan etküer de vardır ve bunlark ügüı bazı bulgular üen surulmekle bırlıkte son 2030 yüdır yapümakta olan yogun büunsel çalışmalar bu etküenn kapsamını bılımsel guvenüırlıkle henuz ortaya koyamamıstır Sınır değerler Uluslararası Büımsel Kurulca saptandn sınu değerler yukarda aynntüanyla açüdadıgımız ısü etküere dayanmaktadır Sınu değerlenn bphrlenmesmde ıse ızlenen yol şu oldu 70 kg dğırhgındakı bır kışınm vucudunda hareketsız durumda yaklaşüc olarak 80 Watt a eşdeğer guçte bır enerjı ahşvenşı olur (80 Watt hk bır elektrü< ampu lunun yanarken ahp tukettığı enerp kadar) Buradan vucudun küogramı başına guç yogunlugu olarak kabaca 80/70 1 2 Watt bulunur Yolda yunıdugumuzde ya da bısıklete bındıgımızde ıse vucudumuzun enerp kullanımı artar ve guç yogunlugu vucudumu zun küogrdmı başına 3 üe 5 Watt a ulaşır Bu duzeylerdekı bır guç yogunlugu eğer dı şarddn elektromanyetik dalgalar yoluyla vucutta oluşursa bunun vucuttakı organ ve dokulann normal ışlevlerı yoluyla gıderüe büecegı ve vucutta heıhangı bu: hasar oluşmayacagı duşunulmus ve ük sınır değenn belırlenmesı boylece ortaya çücmıstu Son 30 yüdu ozelhkle hayvanalar uze rınde yapüan deneyler ve çok çeşıth büım sel çauşmdlar, herhangı bır nedenle tum vucut ve dokulardakı ldereceyı (1°C) aşan sıcdkhk drtımı sonucu vucutta bazı bozuklukldnn (hasarlann) ortaya çüctıgını goster mektedır Ote yandan vucutta 30 daküca boyunca 1 derecelık sıcakuk artunına yol açan ve cep telefon sıstemlennın elektromdnyetik dalgalanndan kaynaklandn guç yogunlugu ıse küogram başına 4 Watt kadar olup bu değer temel sınır degeı olarak kabul edü mıstır Komma payı gozonune aluidrak bu değenn onda bın oları 0 4 Watt/kg ügüı mesleklerde çdlısdnlar ıçın sınır değer ola rak ongorulmuş ve bunun da beşte bırı olan 0 08 Watt/kg halktan her bır kışı ıçın sınır deger olarak Uluslararası Büımsel Kurulca behrlenmıstu Bu sınu değerlerden başka sınır değerler de turetümıştir Ozetlersek sınır değerlenn cep telefon sistemleri ıçm anlamı şudur Cep tele fonlannın ve baz ıstdsyonlanmn yapımı kullarumı ve ısletümesı oyle olmaüdır kı bun lardan yayüan elektromanyetik dalgalar yo luyla ınsan vucudundakı sıcakkk aıtum 30 dalaka suresuıce ortalama 1 dereceyı (1 °C) aşmasın Sınır değerlenn aşümaması sıste mı kurup ısleten şırkeüerce ve denetimı de ügüı Devlet Kurumlannca yapümdktadır Elektromdnyetüc dalgalann Isü olmayan etküen konusunda yapümakta olan bır çok büunsel çahşma bugun büe aradan 30 yü geçmesıne rdğhıerı duşuk dlan şıddetle rındekı elektromagnetik dalgalann etküeıını kesırüıkle ortaya koyacak bulgu ya da ka nıtlardan daha çok uzaktir Zdmdn zaman yapüan bazı sozde büımsel yayınlarda kanser olasüığırun artimınddn uyku bozukluklanna baş dğnsmdan ınsanldnn ıktıdar sızlığırıa kddaı bu dızı olumsuz Ptküeıden soz edümektedır Cep telefon sıstemlennde kullanüan elektromanyetik ddlgalar ınsan vucudu huc relerındekı molekıülerın bırbırlerıyle bağlantLsınıkopartacak ve ayııtd hucıe çekır değmdekı DNS gıbı molekullerı bozdcak guçte olmadıklannddn kanseıe neden ola büecek etkıyı gosteremezler Ancak dejenere edümış yapay olarak gen teknolojısıy le bozunmuş hucrelerm elektromanyetüc alanldnn etkısıyle daha da bozunup çoğal ması olanak dışı değıdır Gen teknolo]isıyle degışüdığe uğratümış ve elektromanyetık alanlar dışında büe vucutlaruıddkı bdğışıklık sıstemlennde tumorlenn olusma olasüıgı drtınu? fareler uze rınde elektıonidnyetık dalgalarla yapüan bır çalışma Almanyada cep telefonldiıyld ügüı epey kaygıya neden oknuştuı Bu çalışmada kulldnüan 200 farenın yansı 18ayboyunca gunde 2 kez ve ydrmışaı sadt 900 MHz fre kdnsh elektıomanyetik dalgd dlanında tutul miLŞ (dıgıtdl teleüetısım dgında) ve bu sure sonunda ısınlanan farelerde ışırüdnmdyaıüa ra gore üa kattdn daha çok tumor oluştiığu gorulmuştur Bu şımdı bu kanıt nııdu ? dı ye sorulduğunda Almanya Radyasyondan Konınma Kurumundan(BfS) Pıof J. Bern1 hardt Hıçbır şeküde kanıt olamaz dıye ya nıtlıyor ve eklıyor OtP yandan baz ıstasyonlannın bal petegı benzen sık hucreleme sıstemıyle kunılmuş olması sonucu hem baz ıstasyon laıının vc hem de cep telefonlannın dlcak guçte çalışmdlan &ağlanarak üetişım kuru lur Boylehkle bunlann çevıede olu^tuıduk lan elektromanyetik dlanlaı ve bunlann ıru>ana etkısı de duşuk duzeyde oluı Buna karşı hk daha az sayıddkı baz ıstasyonlanyla üetı şım kunümuş olsaydı üeüsımı sağlayabü mek ıçın hem baz ıstasyonun ve hem de cep telefonunun gucunu çoğaltmak gereke ceğmden elektromanyetik alanın şıddeti ve ınsana etkısı de daha çok olacaktı Kulağımı za dayadığımız cep telefonunun yarattığı ya da baz ıstasyonundan kaynaklanan elektro manyeük alanın boylehkle ıçıne gıren vucu dumuzdakı dokulara elektıomanyetık dal galar çarptığında bunlann bu mıktan elektromanyetik ala nın şıddeune ve do kunun ozellıklerıne bağlı olarak hucre lerdekı bazı molekullere enerjüennı aktararak bunlan az ya da çok etküerleı ımn yaşam Orneğın hucreleıdekı lanna olan etklsl tartifilıyor 844/10 ı