Katalog

Aylak Bilgi Fakat bırçok bıyolog ar tık bu konuda çok ddha dıkkatlı davranmaya başladı Anldşıldn o kı ırı san çıft sarmala asılı bır kukladan daha karmaşık Fakdt bununld bıılıkte yaşamın tanhı farklı bır açıdan da okunabılmek te Hkel baktenden Homo sdpıens e kadaı de vam eden evnm de pe kala genlerın emansı pasyonu (ozgurleşmesı) oldidk kabul edılebılır Tek hucrelıler kısıtldmd gıbı engcllcrm bulun madıgı DNA safhasımn dlündd yeı alıyoılaı Işı ğa dogru hareket edebumelen veya motabo lızmaldrını ayarlaydbıl melen genlere bagh Almanya'dakl Medlgene flrmasındakl genetlk Fakat bır orgamzma ne araftırmalar: Hlçblr fey Imkansız değll. kadaı karmaşıksa çov resıne tedksıyon qosteı dıgı davranıs repertuan da o denh AIDS aşısı nerede? zengındır ve kdlıürrıın dd o kddaı 20 yıl once AIDS hdstdhgı ye çok tercıh ımkânı tanıması gerekır nı yenı ortaya çıkmıştı kı hemen bır en azından bunlan ayarlayan gen kaç laşı aşının yolda oldugunu açık sayısımn ne kadar çabuk çoğaldığı layıverdı Hastalık bugıın yılda 1 dusunulurse Mesela buna goıe son nulyuıı kuıbdrı dlıyoı ve dşı sozu dr derece basıt bır organiTma olan ıp tık eskısı kadar duyulmaz oldu Hat hksı kurtçuk hucrelerının kaderı ta bıyotıpçılann kanserle sdvasımı yaklasık olarak bır mılımetreyle sıbıle 30 yıldan bu yana surmekte ve nırlıdıı Benzeı bır duzenlemeye bn yılda hayatım kaybeden kanser gore hucreler bolunerek 959 huc hdstdldrmırı sayısı o zdnidrıddn bu reyle bır orgamzma olarak bıçımle yana pek dusmedı nırleı Genetık açıdan ıyüeştınlmış ınsan vızyonu da bu yuzden hâlâ geıçekdıy qoıunmekte DNA şıfıeçının henuz tam olarak çozulmedıgı 60 h yüldida qenetıkçıleı ınsan kro mnzomundakı baz çpkanslarınm kontrol edılmesıyle uyqurı geııleım seçımı ve entegrasyonu '•ayesmde doha ıyı bır ınson modclı yaratma hayalıne dııştuler Oysa genetık clcştnmenloıı gen donanımlaıı topluniidl tercıhın bu sonucu oldu ğunu oğrenen msanlann ne tur tep kıler gosterereklerıru merak edı yorlar Sonuçta anlasılan o kı ınsanı kavramak qen şıftesınırı gosteıdıqı kadar basıt degıl Tamam çıft sar ıııal çokhoiy drıid bu quzelkk alddtı n da Çunku ın^an gcn vo davrdmş lan diabinddka bdujldrıtırıırı kodlddı gı genetık mesa] ve pıotem kadar bdiit vo açık olduğu yamlgısınd ka Blyoklmyacı Paullng (1951) Dahl, pılabılıyor Ve bu yanılgı genetıkçı blr konuda yanılmiftı. leıın bellı başlı kdlıtım hdstalıklann ddn sorurnlu genlerı saptayabıldık leıı duşuncesıne kaddr da gıdıyor den yolda atılan en onemlı adım belkı de sınır sıstemınm gelışımıydı Bu sayede belkı de uyan ve reaksıyon çevıe etkısı ve davidruş aıasın dakı ara oluşum harekete geçırılmıstı Ve bu oluşum evıım suıecın de adım adım daha buyuk bır ozgurluqe kavusmustu Mesela bocekler genelde son derece karmasık olmakla bırhkte yıne de oldukça basrndkdhp ddvraraşlar sergıhyorlar Bır an cınsı or negın farklı yuvalardakı larvalannı kelebek larvalanyla beslemekte Ertesı sabah ıse larvaldnnı kontrol ederek hangılennın ne kadar tırtıla ıhtıyacı olduıjunu saptıyoı Fakdt araştırmacüaı larvalan degıştırdık lennde an bır gen komutuna uyarak aslında hıç yeme ıhtıyacı olma yan ldrvaldrı bıle doöju sayıda ürtıl la beslemekte Oy°,a kedı serçe ya da fare bu tur yanılqıya dsla duş mez Çunku bu canhlar bırçok dav rdnıs bıçınıırıı arid bdbaldiından oq renır ve bunlan genlermden bagım sız olarak uygulayabılırler Tahir M. Ceylan Biraz nörotik olmalı! Çok guzel bır kadın vardı, bın yılda bır gelenlerden Peşındeydım, herkes gıbı guzellığe olan mecbunyetımden, bır surek avı gıbı oturduğu sandalyelerın, yuruduğu yolların vazgeçmesız, yorgun argın ızındeydım Benı değıl, guzel bır oğlanı seçtı, hanı yuz yılda bır doğanlardan Kustum, koptum, bır yıl sonra gerıye dondum merağımdan, aynlmışlardı Neden dedım sordum kıza Yeterınce norotık değıldı dıye cevapladı, olan bıten her şeyı o sanıye anladım Azıyla çoğuyla herkesın ıçınde bıraz sakatlık vardır, hatta olmalıdır, tam bır adam olmak ıçın, ınsan ıçınde sakatlık tutmalıdır. Bız kendımız olarak doğarız, dunya başka bır seydır, olsun ıstenz ama asla kendımız gıbı degıldır Sonra bu başka olan şeye uymaya çalışırız, kımımız tam uyar, kımımızse dunyadan apayrı, bıraz kendısı kalır Tam uyumlulann hayatları kolay geçer, apayrı olanların ıse her zaman acıları, yorgunlukları, ağlamaları, doruklara çıkmış sevınçlerı, bırden duşulmus uçurumlan, çamlardan sızdırılan reçınelerle bıle tutturulamayacak kınlganlıklan olur Apaynlar daıma yorgundur, ama hayat budur Hayat, menderesler çızerek dıngın akan bır derede, guvenlı bır teknede, tek kurek çekmeden, motoru tek kol çevırmeden, suyun akışına uygun, bolunmez bır ıkındı uykusu uyumak değıl, debısı yuksek, selalerı dık, kayalık bır nehırde, kımı zaman suyun yonunde, çoğu zaman da suyun tersıne, ter ıçınde kurek çekmektır Sakatlığı, norotızmı olmayanlar, mendereslı dıngın derelerde, otekılerse, yutup yok eden burgaçlı nehırlerde seyyahtır Dostlarınızla bır'akşam yemeğı yemek ıstesenız mesela, yemekte, anasız babasız buyumus, çocukluğunda ıslahevlerm Biraz norotik olmak, den çıkmamış, hırsızlıktan hapsabun kalıbı gibi se duşmuş, kurek mahkumu ololup sozümona masına ramak kalmış, hayat hı"sağlam" kalmaktan kayesmı bıle "Bır Hırsızın Cunluçok daha yaşamsal ğu" adıyla çıkarmıs Fransızların "lanetlı yazar"ı jean Genet ıle mı ve iyidir. beraber olmak ıstersınız, yoksa paşa soyundan gelme, Parıs 'te okumus, unıversıte hocalığı yapmış, Madrıt, Lızbon, Varşova elçılıklennde bulunmus, mılletvekılı olmuş, adına muzelerı, heykellen, enstıtulerı olan, yaşamı boyunca saraylardan, salonlardan dışarıya adım atmamış, hıçbır yangına yuzunu basmamış, hıçbır ateşten koru ellerıyle alma mıs ve de hıç evlenmemıs bulunan Yahya Kemal Beyatlı ıle mı oturmak ıstersınız7 Tabı kı Yahya kemal dıyenler olacaktır, ama hayatın dramıyla kanıyla, delı sevınçlerı canıyla fean Genet'de oldugunu bılmek lazımdır Butun bu soylenenlerden sonra, hıçbır rısk almadan yaşayan, hıçbır guzellığe karışmayan sabun kalıbı gıbı adamların, norotıklere gore sağlıklı olduklarını soyleyebılır mıyız7 Belkı onların korkuları daha buyuk ve derınde olduğu ıçın, uzerlerı çok katlı betonlarla sıkı sıkıya sıvanmıs, gorunus kurtarılmıstır Korkularından çok korkanlar, kendılerını sadece baskalanna karşı değıl ama aynı zamanda kendılerıne karsı da "duzgun" tutmak zorundadırlar Boylece herkes kotu, ben tyıyım dıyerek korkularını bastırmakta ek bır kuvvet kazanırlar belkı ama, alttakı derın korku onları, hayata bulasamaz halde tutuklamıştır daıma Çunku rısklı ışlerde, alengırlı oyunlarda yara almak, betonun bırkaç katını deleceğı ıçın altta bır canavar gıbı tetıkte bekleyen korku bırden bıre serbest kalacak, bu zamana kadar mucadelenın m'sınden haberı olmayan "sağlam' adamımızı, başa çıkamayacağı bır kuvvetle tehdıt edecektir O zamanda, hayatta yenılgı yuzu gormeyeceğıne ınanmış adamımız olağanustu bır çaresızlıkle çocuklasıp kalacaktır Çocuklar ıçın değıl ama, ellı yaşında çocuklasıp kalanlar ıçın yenı bır hayat, en ıyı ruh doktorlarının ehnde bıle kolay degıldır Onun ıçın bıraz norotık olmak, sabun kalıbı gıbı olup sozumona "sağlam" kalmaktan çok daha yaşamsal ve lyıdır Yazının başında sozu edılen, guzellığı gıbı aklı da bır baş yukarıda kadın, yasam macerasına çıkarken yanına alacağı adamı, norotıklerın arasından seçmek ıstemıstır kı, hayatta karsılasacağı alıcengız oyunlarının altından, bu oyunlara pek alıskın adamıyla kolay kalkabılsın, kendmı kurda kuşa yem vermesın tmceylan@superonlıne com Bireysel deneyimler önemli Evnm bu şekılde genlerı gevşetırken yarattıklannı hep bıra? da hd gevşek davranLş yetılenyle do nattı Bu oluşum ozellıkle de beynın bıçımlenebıkrlıgıyle kendmı goster mekte Smır hucre dokusu her zaman değışıme ve yenıden şckıllen meye gore progidmlanmıştır Konuşma sudsmda bu filmı ızlerken ya da bır konferdns sırasın da sınır çatallan bırleşır gevşer ve yahut da olebılırler Bılım dddrrüan meseld bır taksı ^oforunde konum belleğınden soıumlu hıpokdmpın buyudugunu bır pıyarastte ıse be yın kdbuı^unda el hdreketlerınderı sorumlu olan bolgenm ddha gehş kın oldugunu saptadüaı Yakldsık 100 mılyar suııı hucıesının ne şekü de kenetlendıqı tdrridrııen bııeysel deneyımlere bağlıdıı Genler bu devre planımn sureklı değışımınde sadece ayarlayıcı bır rol ustlenıyor laı Bu yuzden de tek yumurtd ıkazlerı hcı ne kddaı ozdeş kalıtım lara sanıp olsalar dahı farklı beyın yapılaınid tdlııp uldbılıyuıldi Çun ku noronların şekıllenmesınde ddha çok kısısel deneyimler etkılı olmak ta Bundan sonra araştırmdcılann üaz beyuüenndekı benzeı hkleıı ve fdrklüıkkrı ortaya çıkardbılmeleı ı sadece zdman meselesıdır Her donemde çevre ve gen lenn etkısıyle ılgılı soruya farklı bır yanıt ortaya çıkdi dıyoı klon uzma nı Rudolph Jaenisch Altmısb ve yetmışlı yıllaıdd neredeyse tum davranışlar çevreye seksenlı ve doksanlı yülarda ıse kalıtıma bağlanmıstı Bugun ıse ıbre yenıden çevreye doÇfTu donuyor gıbı Nilgun Ozbaşaran Dede Kaynak Spıegel 9/2003 Farklılıklar var Çift sarmalın kuklası Huntırıgtorı hdi.tdlığı Mukovızsıdoz ve dıger kalıtım hastahkla nrun kalıtım sekanslan yeru yenı keşfedılmıştı kı davranış genetıkçılerı hemen sahneye çıkıverdüer Gıtgıde daha kısa aralıklarla zekâ, alkolızm bagımlılık ya da homoseksuellık genının bulundugu açıklandı Fakat fare tembel hayvan ve ınsdnda duıunı çok ddlıa fdikhdu Bu ranhlann kalıtımı her hucrenın gelısımıru çahstırdcak durumdd bılc degıldır Yenı bır sdyddm tabakanın kasın ya da bağırsdk hucreleıının olusumu daha çok bıreyın deneyım lerıyle bekrlenmekte Gerçı bu teıcıh sureçlerım de genler yonetıyor ama sadoce dolaylı olarak Genlenn mutlak gucune gı 834/11