Katalog

mıştı Mektuplanndan anlaşüdıgı gıbı Franklın kendısının kadın oldugu ıçın degü Musevı oldugu ıçın kuçumsendıgını hıssedıyordu Bununla bırkkte Prankbn pek de geçımb bır loşı degüdı ve patronu WıUans'le tarnştıgındd hayatının en mutsuz gunlerını yaşıyordu Franklın laboratuvaı kıtabındakı notlara gore DNA yapısına çok yaklaşmış olmasına ragmen bunun farkmdd degüdı ve çakşma yerındekı lekelenmış pozısyonundan kurtulmak ıçın DNA çdkşmalanna son vermıştı Cambrıdge dekı ekıp VVükıns ve Pranklm gıbı ıkı lakıbın kavgasından çok, dıger bır tehlıkeden korkuyordu Ve bu tehlıke Atlantık'ın cuger ucundaydı Kdlıfomıya Teknolojı Enstırusu'nu (Cdltech) Linus Paullng adında muthış bır dahı yonetiyordu "Ve Paulıng eğer tum molekuller arasında en çok şey vaat edemn DNA oldugunu bümeseydı en buyuk kımyacı olmazdı" dıyor VVatson uzunluklarda parçalara yanı kromozomlan ayrümış Genetik bügüeı ışte bu kordon uzerınde 6 müyar harfle yazılmıştır Fakat hucrenın buna ragmen bır bına yukseklıgındekı santralde bulunan bınlerce ldometre uzun lugundakı kordon uzerınde okunması ve dktarüması gereken komutu ıçeren geçıtlere ulaşabılıyor olması msana bır mucıze gıbı gelır Bilimin bocaladığı nokta Işte bılım, yaşamın bu mucızesını açıklamaya kalkıştıgmda bocalamakta DNA mesajı kulaga çok basıt ve aydınlahcı gelmıştı bır gen proteın uretımı ıçın komut ve nyor, bu proteın ıse aynı zamanda spesıfik bır bıyolojık gorevı ustlenerek orgdnızmanın bır ozellıgını belırlemekte Eğer yaşam gerçekten bu kadaı basıt olsaydı büım 26 Hdzırdn 2000'de ınsanın ne oldugunu anlamış olurdu Craig Venter ve Franciı Colllns o taıüıte Homo sapıens'ın kalıtoı sekansını kaba hatlanyla sundukla nnda ınsan yaşamının kıtabı açık bır vazıyette onumuzdeydı Tabn kı araşürmacüar neyı çozdukle nru gayet ıyı bılryorlardı Bunlann bırçogu anlaşümaz hıyeroglıflerden ıbarettı "Genomun çozulumu ola<5anustu bu çabanm urunuduı amd yıne de yaşamla ügüı araşürma nın sonucu degü henuz başlangıcı" dıye degerlendıı mıştı bu gehsmeyı bıyokımydcı Jo 1962 yılının Nobel iahlpleri. Soldan sağa Maurice Wllklns (tıp), Max Penıtı (klmya), Frands Crlck (tıp), fohn Stelnbeck (edeblyat), james Watson (tıp), ve fohn Kendrew (klmya) lar uyan maddesı dıgerlerı devre gorevını gorur Ve her şeyden onerrüısı neredeyse hepsı her zaman donuşumlu olarak degışır Tum bu ışlemlen çalıstıran santral kure bıçımınde ve altı kath bır bına boyunda olan hucre çekırdeğınde bannmakta ve ıçı 10 000 km uzunlugunda bır koıdonla tepe leme dolu Otomobülerde bulunan çekme haldtı kalınlıgında olan bu kordon 46 farklı Peter Pauling diye biri Konu bıyomolekul yapısı oldugunda Paulıng'ın sezgısının ustnne yoktu Bu yuzden de Peter Pauling, 1952 yılının son gunlennden bırınde elınde babasının DNA yapısını buldugunu büdııen mekrupla VVatson ve Crıck'ın burosuna geldığınde buyuk bır heyecan yaratmışti Her şey bıtmıştı artık VVatson ve Crıck yenıldıklerını kabul etmek zorundaydılar Fakat uzuntulen uzun surmedı, bırkaç dakıka sonra Pauling'ın onerdıgı yapırun kımydsal olarak asla mumkun olmadıgını fark pttıler Demek kı yaıış bıtmemıştı Işte bu aşamada VVatson un kıtabında efsanenın yardımcı roldekı altıncı kahramanı tarafından uıetılen "Chargaff kurah" sahneye çıkıyor Ervrin Chargaff, kendısıne veıüen yardımcı rolunu hıçbır zaman haz medememıştı Son derece ıyı egınmlı ve analıtık zekâya sahıp Chargaff Platon ve He redot'u ozgun dılde okumakla ovunerek kımydnın babası olmaya hazırlaruyoıdu ne de olsa Ikı arastırmacının tamya bılgısı olma dan yaşamın bünıecesmı çozmeye kalkmalarını Chaıyaff aadece alayla ızlemış daha sonraysa yırıe dlaylı bu dılle bu ıkı buyuk didştıımdcıyı kuçukluklennde tanımış olma sının da bır şansızlık uldugunu soylemıştı Chdiyaff ın henuz tam gelışmemış yuzundekı alaylı gulumsemesı Watson'u çok lahatsız edıyordu Bununla bırhkte Chargaff ın molekuleı yapmın bulunmasında onemh bır katkısı olmuştu Çunku Adenın ve Tımın'm DNAda aynı oıanda bulundugunu Guanın ve Sıtozın ıçın de aynı kuıalın ge çerlı oldugunu bulon kaşı o olmuştu sındekı makalelerınde, yaşamm bılmecesını çozduklennı açıkladılar Pekı bu gerçekte ne anldiıid gehyor'? Yaşamın varlıgıyla ügılı soru tumden yanıtlaranış olarak kabul pdılebüu rru' Ya da ya şam fenomenının anlaşüdıgı varsayılabıhı mı 7 Kuşkusuz molekuler bıyolojı yaşamın tablosunu temelden degıştırdı Bugun aıtık büındığı gıbı her ınsan yaklaşık olarak 100 000 milyar hucreden oluşmakta ve bunlaıın her bırı bolunme sayesmde meydana gel mekte Ve bu bolunme surecı bır tur oluşum sudsıru gostererek dogrudan dogruya yak laşık olarak 3,5 mılyaı yü onre ük okyanusta olusmuş olması gereken ük hucreye kadar uzanmakta achim Engels. Geçtüerın DNA metnıne ulaştıklan yerlerı büe arastumacüar henuz anlamış değü Yenı sıhırh sozcuk "Proteomık" Buıa da amaç hucredekı tum pıoteınlen etkınlıklerıne gore saptamak Ve bu çdkşmaylu karşüaştırıldıc/ında genomun çozulumu çocuk oyuncagı gıbı kalıyor dıyor Jena aıaştu macısı Andre Rosenthal. Yaşam sanılandan daha karmaşık Bu tur bır hucıemn ışıklı mıkroskop altında goruntusu pek de hayret vencı bır şey degüdır Bırçogu bıçımsız beyaz VP donuk yağ damlacıgına bpnzpmekte Anıa buaz becen ve dokubıkrn bılgısı sayesmde bu nun ıçındekı çekırdpk ve ıplücsı ıskelet veya hucre ıçındekı kuçuk baloncuklar da goıunur kıknmakta Ama hucre ıyıce buyutuldu gu zaman metabolızmayı ışleyen molekuleı çaık mekanızmasının akü aknaz kaımaşıklıkta ıç ıçe geçtıgı oıtaya çıkmakta Dıyplım kı bır hucreyı bu kdısp kadar buyuttuk kı bu buyume bır ınsdiun uzaya eı ışebüccek kadar buyutulmesıne eşıttır o zaman bu tdblo çok daha farklı goranmekte 10 000 farklı bıçımde ve cevız buyuklugun dekı mılyaı laıca proteının bır "küıse hucıe sırıde' dolaştıgını dusunun Bazüan havuç veya çorek, dıgerlerı ıse çubuk şeklınde ha leket ederek hucrenın dev bır ınşaat alanı gıbı gorunmesıne neden olurken, dı^erleıı de tum ıç mekânı kaplayan tavana gozenekler bıçımınde yapışır Ve bır rralyonun uze ıınde portakal buyukluğundekı proteın komplekslen ıae bu arada yenı proteınler uretmek ıçın çalısır Ve ilk yanılgılar Molekuler bıyolojı laboıatuvarlannda başlatilan heı yenı çalışmayla hucıedekı oluşumlann ne kadar kdiıııaşık oldugu oıta ya çıkmakta Ve tek boyutlu duşunceleı ın ne tur yanılgüaia yol açtıgmı geçtıgırmz haftalarda yaşanan ıkı olay gosteıdı • Pdrıslı çocuk doktoru Alain Fischer, çok şey vadt eden bır gen tprapısmı endeı goııüen bu ba^ışıklık hastalıgında denemıştı Fıscher hdsta çocuklann kemık üıgı hucıeleıındekı zararh bu genı saglıklı sıyla degıştırınce tedavı ük başta başarüı olmuştu ama brr muddet sonıa orı bu çocuk tan ıkısınde beklenmedık bıı şekılde losemı belutüeıı gorulmuştu • Embııyolog Ian Wilmut F.dınbuıgh ydkınlannda koyun 'Dolly"yı kopyala mıştı Bu gırışım de ük başlarda gayet basıt gorunmuştu Meme hucresı kalıtımı ayıklan mış bır yumurta hucıesme aşılandıktan sonra embrıyon gelışmeye başlamıştı Ama bılındıgı gıbı Dolly zamanından once yaşlanrnış ve akcıger ütıhabının ıyüeştuüememesı yuzunden uyutulmak zorunda kalmıştı Işte bu nedenle bu yandan coşkuyla dıger yanddiı dd kuşkuyla karşılanan bıyoteknıgın başansı genel anldinda tartışılabıhr Şımdıye kadar yapüan gırısunleı başdrüı gonanmekte ama vaat edüerüere bakügımızda sonuçlann pek tatmın edıcı olmadık lan ortaya çıkıyor Blyoklmyaa Chargaff (1993) 100 milyar hücre Işte bu Chargaffkuralı sayesmde VVatson ve Crıck, DNA nın bırbırıne uyum ıçınde bağlanan çıftlerden oluştugunu kavraya rak akıllannda spııal bıçımmde bır merdıven gıbı yukselen çıft sarmal bıçımmı canlandırabılmışleıdı Bırbırıne dolanan kordonlar bırbınnı tamamldyan bır gorunum çızdıklerı ıçm kalıüm fenomenı gayet kolay bır bıçımde açıklanabıbyordu "Spesıfik çıftleşmenm, genetik nidlzemenın olası bır kopya mekanızmasına yakm oldugu gozumuzden kaçmdmıştı" Işte bu cumleyle VVatson ve Cnck kendılennden son derece emın bır şekılde Nature dergı Her molekülün görevi ayrı Her molekulun kendınc ozgu spesıfik gorevı vardır Bın küısedekı ıyonları dışan pompalar dıgerı ışı bıtmış proteırüen parçalar uçuncusu ıse çopu dışan taşn veyahut ta bunlardan yenı hammaddeler uretır Bazı Rosallnd franklln: Glzll kahraman 834/10