Katalog

Mavl: Celeneksel beslenmede yağdan sağlanan kalori yüzdesl Jjjg^JM JAPON Yesll: 10 yıldan fazla bir süre Içlnde her on bln koroner kalp hastasının oluşma oranı Erkan Mumcu'nun mektubu Milli Eğitim Bakanı Erkan Mumcu, çok sayıda kişiye gönderdiği bir çağrıyı bana da gönderdi. Bu mektupta altını çizdiğı düşünceleri doğrultusunda, iilke çapmda görüş topladı. Hedefini, ülkemizin "uygarhk ailesimn giiçlii ve saygın bir üyesi olması", "çağdaş uygarhğa katkı da yapacakyasal dönüşümleri" gerçekleştirmek. olbarak açıkhyor. Bu noktada "eğitim ve öğretim sisteminin öncü rolünü" vurguluyor. Avrupa'daki gelişmelere uyve "üniversitelerin rekabet stratejüerigeliştirmesi"gereğini gun olarak "akademik hareketlilik ve değerlendirme, istihdam edilebilirlik, rekabet edebilirlik ve daha fazla özerklik" gereğinin altını çiziyor. Mumcu'nun mektubunu tam metin olarak sayfalanmızda bulacaksmız. Celal Şengör'ün bir değerlendirmesini de yanmda... Baktığmız zaman, Mumcu'nun reform isteğini ve gerekçelerini genelde reddetmekmümkün de DOĞUFİNLANDİYA Değlşlk ülkelerde (Japonya, Flnlandlya ve Glrit) geleneksel beslenme İle ortalama 10 yılda 10 bln klşl arasında görülen kalp hastahğı oranı. Clıit'te geleneksel beslenme zeytlnyağı ve denlz Urünlerlne dayanmaktadır toplumlaıdd kdlp hastahklan oram duşuktur Gırıt'te geleneksel beslenme doymamış zeytın ve bdhk yağına dayanır (Şekıl 3) Ay nca kdlp uzerınde sıgara, fizıksel hareketsızlık, aşırı yağldnmdnın da olumsuz etkılen var Tum bu konular uzerınde halkın eğıtırm zoı oldugundan kısaca "yağ kotudur" şeklınde basıt bu kdVTdm oluştunılmuştu Bu kısa surede besın endustrısınde etküı oldu OzelMde gelışmış ülkelerde beslenme tarzırnn buyuk olçude "sloganlara" bağh kaldığı gorulur ğil. Üniversitelerin demokratikleşmesi, yükseltmelerde şeiiaüığm arttınlması, bilimsel ürünlerde artışm sağlanması, uluslararası ve yerel rekabet edebilirliğin geliştirilmesi.. bütün bunlar bizim ve geniş çevrenin de burada yıllardır savunageldiğimiz düşünceler.. Şimdi bu düşünceleri Bakan'm sahiplenmesi ancak memnuniyet vericidir... *** Ancak mektuptaki bir kaç nokta, daha çok, Mumcu'nun partisinin laikdemokratik sistemle olan bazı sıkıntüarma çözüm bulmaya yönelik olduğu, daha doğrusu bu sıkıntıları aşmak için Mumcu'nun bulduğu çözümlerı geniş tartışma platformunda meşrulaştırma amacını güttüğü kanısını uyandırıyor. Aynca, Mumcu'nun ünıversite konusunu değerlendirirken, çok temel bir vizyon eksikliğine de işaret etmek gerekir. İki madde Kanda ıkı ana koîesterol bağlayıcı madde vardır Bunlar kotu (LDL= duşuk yoğunluktahpoproteın) ve ıvı (HDL= yuksekyo ğunluktalıpoproteın) kolesterol taşıyıcılandır Bunlann koroner kalp hastahklan uzenndekı etkılen farklıdır Dıyenn tumuyle sağhk etkisını değeılendırmek ıçın, kolesterol oramnın ve tııglıseııt duzeylennın gensınde kalması geıeku Yedığımız besınler dolaylı olarak kan basıncını ve pıhülaşma eğılımını artırabılu Bu bolumu ıse şdşırtıcı bır şekılde bu etkılen onleyebılu Balık ve bazı bıtkısel yağlarda buluııaıı omega3 yağ asıtlen olası ventnkuler fıbnldsyonu ve ansızın olumlere neden olan kalp rıtmı bozukluklanru azaltır Yuksek duzeyde meyve ve sebze tuketırm, olası yenı pıramıdın eskıye goıe tersıdır Yeşıl sebzelerde bulunan folık asıt, kolon kanser nskını azaltır Domatestekı hkopen ıse prostat kanser rıskım duşurur Bır çok araştumd fohk asıt ve potasyumun kardıo vas kuler hastahk rıskmın azalmasına katkı sağladıgırn gostenr Meyve ve sebzeleı aynı Zdmandd, sağhklı yaşam ıçın gereksınım duyulan vıtamınlenn kaynaklandır Aynca, ınsanlar çoğunlukla yuksek yağ ıçenğınden dolayı yağlı tohurnldrdan (fmdık, fisnk, cevız) sakınır ldr Ancak bunlardakı yaglar doymamış yağldrdır Ozellıkle cevız, ıyı bır omega 3 yağ asıdı kaynağıdır Beslenme deneylerı undıgın kolesterol duzeyını azalftıgını gosterdı Yaglı tohumlaı aynı zdimanda tokluk duyumu oluşturduklan ıçın, dığer besınlere ıştahı azaltıı Tum bu amaçlar ıçın sağhkh beslenrnc endeksı (SBE) hazulandı Aynı yaş grubundakı ırısdnldr karşüaştırıldığında, yuksek duzeylı SBE lı kadm ve erkeklerın daha az kronık kalp hdstahk nskınesahıp oldugu goıuldu Bu ınsanlar sıgara ıçmıyorlar daha çok bedensel etkınlık gostenyorlar ve sağlıkh bu yaşam tdizldiı vardır Yenı beslenme puarmd] ıle uyumlu olan kadın ve erkekler daha duşuk kronık hastahk rıskıne sahıptırleı *** Üniversitelerde, hem YÖKhem de YÖKgibi güçlü ve merkezi rektörlükler nedeniyîe, bazı üniversitelerde düşünce özgürlüğü sıkmüsı yaşandığı doğrudur. ODTÜ, Boğaziçi, Hacettepe, İTÜgibi güçlü yerleşik üniversitelerimizde boyle bir sorun görünmüyor. Burada, Mumcu, "düşünce özgürlüğü" derken, tam olarak neyi kastettiğini açıklaması gerekir. Çünkü aynı kavramın içeriğinin, siyasi tutumlara göre tamamen farklı doldurulduğunu biliyoruz. Biz sorahm: Mumcu, tarikatçı, tekkeci, şeriatçı tutum ve davranışlarmı üniversitelerimizde tutunma, yayma, bu yolla ıktidar elde etme veya iktidarmı bu amaçlarla kullanma eğiliminde olan "öğretim üyeleri"nin üniversite ile ilışkilehnin kesilmesini, "özgür düşüncenin olmaması" olarak mı görüyor? Eğer öyleyse sormak gerekir: Şeriatçı ve tarikatçı faaliyetlerin üniversite ve bilimle ne üişkisi olabilir? Bu türden faaliyette bulunan kimselerin üniversitelerimizden uzaklaşürüması, tam tersine, üniversitelerin esenliği, bilimsel düşüncenin özgurce gelişmesi için vazgeçilmezdir. Bilimin, bu noktada, geleceği için kendini savunma refleksine sahip olması gerekir. Bu refleksi paralize etmeye, ortadan kaldırmaya yönelik çabalar "düşünce özgürlüğü" yaftası altmda yasallaşürılmaya çalışılıyorsa, Mumcu ile üniversitelerimizin fikir birlıği içinde olması söz konusu bile değildir. Mumcu, bu durumda, ancak "çatışmayı" kışkırtır. tkincisi, Mumcu'nun 12. Maddede belirttiği, "vergi verenlerin beklentilerinikarşılamaya den olmadan açıkça dile getirmesi gerekirdi. yönelik çıktılar" ve "adalet duygularmı tatmin eden"... gibi sözlerin anlammı da, çeşitli spekülasyonlara ne *** Çok önemli bir başka konu da, Mumcu ve AKP'nin üniversitelere bakışmda çok temel bir eksiklik var: Bilim ve teknoloji ile ülkemizin kalkınması arasında stratejik işbirliği... Mumcu ve AKP, ülke kalkınmasmda bilim ve teknoîojiden somut olarak nasıl yararlanacak? Ekonomik hedeüere yönelik stratejik araştırma alanları saptamak ve bilim ve teknoloji güçlerini bu uğurda seferber etmekdüşüncesinin mak şarttır... Üniversitelerimizin iki temel görevi var: Kaliteli öğretim ile evrensel ve ülkemize dönük kaliteli bilimsel üretim... Üniversitelerin yerel, çevresel katkılan ve bilimin yaygmlaşmasma yönelikpopüler girişimleh ise üniversitelerin varhklanmn doğal bir sonucu olarak kabul etmek gerekir. izleri, hükümetin AcilEylem Planı'nda yok. Üniversitelere, bilime, teknolojide toptan bir reform için, konuya öncelikle bu perspektiften bak Ne yapmalı? Sonuç olarak, yenıden duzenlenen besm pıramıdındekı onerılenn sağhk uzenndekı etkılen, "Hemşırelerın Sdğlık Aıaştuması" ve "Sağhk Çahşdiüdn Ajastırmdldri'na katılan kadın ve er kekleı didsındakı hastahk oranlannın araştınlmasıyla olçuldu Dıyetlerı yenı pııamıdm oneıılerıne yakın olan kadın ve erkeklerdekı kardıovaskuler hastahkların oranı, dıyetlerı pırdmıdın oneıılerıne uzak olanlardan anldmlı şeküde duşuk bulundu Tum bunlara karşın, onenlen beslenme şekıllenrun ve onenlen besınlerın ekonomık bır mal ve hızmet olduğu duşunulurse bu mıktdr kuşku payı koymalıyız Bu nedenle ıyı bu saghk denetımınden geçtücten sonid uygun beslenme yolunu tutmahyız *Saenüfıc Amencan, Jamıary, 2003, 52 59'dan Yahnlaştmlarak ozetiendı **Pwf Dr, Yuzuncu Yü llmv Tıp Fak, Fızyolojı Aııabıkm Dah, *** Gelecek cumartesiye kadar mutlu bir hafta dileriz... obursdlı@cumhurıyet com tr CBT Internet ddresı Cumhuriyet BİLÎMTEKNİK • No:828 1 Şubat 2003 Imtiyaz sahıbı: Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncıhk A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Danışmanı: Orhan Bursalı • Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu Gorsel Yonetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncıhk A.Ş. İdare Merkezi ve Yazışma adresi: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 88 9S Reklam: Publi Media 828/3