Katalog

bu konuda epey bılgı elde edıldı Araştırmarüar artık tek bır sınır hurresınm ya da bır obek sınır hucresmm etkınlığını dogrudarı kaydedıp bu etkuılıkle bellı zekı durumlar arasında bır baglantı kurabılıyorlar PLT (po/ıtıon yayüımlı tomogrdfı) ve fMR (ış levsel manyetık tıtreşım) gıbı beyın gonıntu leme yontemlerı ırısdrıda beynın farklı bolgelerının bellı zekı çabalarla nasıl devreye gırdıkleıını yarısıta büıyor Ardştumdcüar mıkroskobık sınır hurresı devreleı mdekı molekulleı ın bu tur zekı gorevleıı nasü yerıne getırdıklerını saptayabılıyoı ve bu molekulleı ın uretımı ıçın geıeklı olan genlerı belırle yebılıyorlar Beyındekı fılmın ozellıkleıının belırlenmesı yonundekı çdipıcı gelışmeler sayesındc ogrenme ve bellekle ü gılı duzenekleı konusunda kı bulgulaı gıderek artıyoı Araştırmalar fdrklı ogıenme turlen ıçın beynın farklı sıs tenıleiden yararlandıgmı ortaya koyuyoı Bu bulgular dıl duygu ve kaıar verıne konulanyla ügüı diaştuma larld dahd da kapsamh bu duzeyc ulaşıyor Ele alman zekı ışlev ne oluısa olsun bu ışlevın yerıne getırümesınde beynın hdiıgı farklı bolgelerının uyum ıçınde çalıştıklaıı belırlenebüıyor Zekı bır dururn ya da davra nışın qorurıtusuylc beynın bellı bolgelerı arasuıda yd kın bır benzerlık oldugu go ruluyoı Teknolojı gelıştıkçe ve araştırmdlar çok daha ustalıklı bır bıçımde yapıl dıkça beyındekı fılrru oluş turan tızıksel yapüarın ınce ynln dif tabakası ortadan kaldınbna Iç kıumlarda çok rtlann devamlılığı) ditzen, duygu, ayık olma ve ayımtüarı ve dırımsel etkınlüder zamanld aydınlığa ka ümesı yonundekı bır onen sorunun ıkı dşa vuşacak nada ele alınması Ilk asamada 'beyındekı fılrn' admı veBenlikle yüzleşme ebüecegırnız şeyın nasü oluştugu sorusurıa Büışsel sınııbılım konusundakı son ıır yaıul geüımek gerekıyor arastırmaldi ve lamı somut kanıtlarm gıderek BuradaJa füm egıetüemesı çeşıtlı du drtması sonucunda beyuıdekı fümın belır aısal ımgelerın bır butune donuşturulerek lenmesıne kuşkuyld yaklaşanlar bu yolddkı ıkü adı verılen multımedya gostensını sımçabaldrı daha ınandırıcı bulabüırler jelıyor Gelgelehm sorunun ıkıncı aşamasmı Ikıncı aşamayı 'benük ve bu benlığm oluşturan benlık duygusu konusuna bır yanıt jeymdekı fümı nasü sahıplendığı konusu geluüebüeceğı gonışune manmakta yıne de üuşturuyoı zorlanabüırler Soı unun bu bolumune bu ço zum getırümesı hıç de kolay olmamakla bır lıkte bu konuda olası bır çozum ortaya atüdı 2ekâ ve genler ve soz konusu sav şımdüerde sınaruna aşa Sorurıuıı bu ıkı parçası bırbırlerıyle masmda lıntılı olup ıkıncısının yanıtı ükmde yatıyor Savm arduıdakı başlıca gonış beynın Smırbüımcılpr bu alana cl atüdığından eşsız temsılı yeteneğıyle ügüı Bobrek ya da JU yana beyındekı fılm bümecesını ayırduı kardnqeıdekı hurreler kerıdüeııne verüen ia olmadaıı çozrneye çalışıyorlar Beynın bu gorevlerı yerıne getırırleı ve başka hucıelerı ılınm oluştuı ulrridsınddiı sorumlu olan bo! ya da ışlevlen temsü etmezler gesının belırlemııesı çabaları Paul Broca /e Carl Wernicke nın dılm farklı ozellıklen Oysa sınır sıstemının her dureyındekı vn ışlenmesmcie beynın farklı bolgelerının beyın hucıelen organızmanuı başka yeıle Dayı oldugu goruşunu ılk kez ortaya attıkları rınde meydana gelen olaylan ve varlıklan /aklaşık yuz ellı yıl once başladı Çok daha temsü ederler Beyın hucıelerı başka beyleı gehşmış araçlar sayesınde son zamdiılardd başka edımlerle ılıntüı olacak bıçımde ta sarlanrruşlardır Bu nıyetlüık enqelının ardındakı felsefı umutsuzluk beynın Darvıncı baglamda ele alınmasıyla bır başka deyışle pvrımın organızmayı dogrudarı organı?manın etkıleşım ıçınde oldugu şeyleıı de do laylı olarak temsü edecek bır beyrn gelıştırdıgı qoruşuyle ortadan kalktı Beyin tüm orcjanizmaları denetlıyor Beynın dogasındakı bu nıyetlüık bır başka somut geıçegı ortaya çıkaıtıyor Beynın yapısı ıçınde oıganız manın ydşdinım surdurmesıru sağlayan kunyaçal dengelerın her zaman korunmasına olanak taıuyan farklı sıstemleı bulunuyor Bu sısterrüer zo runlu olarak, organızmadakı sureklı degışım ıçınde olan durumlan da dengede tutuyor Bır başka deyışle beyın tum oıganızmanm yapısmı ve duı umunu temsü eden do gal araçlara sahıp Ancak boylesme bıyolojık bır berüıkten goruşleırn sahıplenıldıgı bu benlıge nasü geçüıyor9 Insan benlıgı ve çevresmdekıleıı konusunda nasü bılgı edmıyoı9 "The Feelıng of What Happens=Olanların Yarattıgı Duygu adlı kıtabmda Damaso benlık duygusunun altın dakı bıyolojık temelın beyındekı aynı organızmanın an be Beynln Ifl dlğer feylerl temsll etmektedlr. Makak maymunlan lle yapılan araftırmalarda görülen şekll an sureklılıgmı sağlayan sıs lle (a), slnirsel fallyet şekll (b) arasında çok büyük blr temleıde yattığını one suru yakınlık vardır yor bu da açıkça yaşamm surdurulmesı açısrn L)aha basıt bır bıçımde belutmek ge dan bır usturüuktuı ıekırse bu savda beynın hem organızmayı Damaso nun büınçlı akü soıununa ge hem de yenı ıkmcü bır duzenı temsü eden tırdığı çozum büme edımınde benlık duygudış nesnelen belırlemek uzere tasarlanmış sunun fürrun ıçmde gelıştıgıdır Oz büınç yapüardan yararlandığını savunuyor Bu da gerçekte fümın bır parçasıdır ve boylece organızmanuı beyınde belırlendığı bıçımde aynı çerçevede,' gorulen ve goren 'duşunyıne beyınde belırlenmış bu nesneyle etküece" ve duşunenı yaratır Beyındekı fümı ızle şım ıçınde oldugu anlamına gehyor yen farklı bır ı?leyıcı soz konusu degüdır IzBoylesıne yenı bır goıuş evrümekte leyıcı kavrdinı fümın kendı ıçınde oluşur olan zıhınsel surece otıemlı bügüer katıyor Nesnel beyın sureçlerı büınçlı akluı oznellıgı Bu bügı tam olarak zıhınsel sureç ıçınde ornı oluşturur garuzmarun bu surecın sahibı oldugu yonundekı bügıyı temsü edıyor Bu da daha once Gelecek gundeme getrrdmemış bır soruya olası bır Gelecekte nelerın ne zaman bulunabı yanıt getırıyor Bunldi kım ıçuı meydana gelılecegıyle ügüı kestrrunlerde bulunmak aptalyor' Boylece büme edımmde beruık duygu ca olsa da 2050 yılına dek elde edüecek bü su yaraülmış oluyor ve bu da büınçlı akla ozgılerın beden/beyın beden/akü ve beyın/akü gu bırıncı tekıl şahıs bakış açısınm temelını gıbı geleneksel ayınmlan ortadan kaldıraca oluşturuyoı gıru soylemek pek de yanlış olmayabüır Yrne evnrnsel açıdan baküdıgında, bır Aklın daha derınlüdı brr bıçımde kavbenlık duygusunun zorunlulugu açıkça orta ranmasıyla buna bümmeyen bır şeyden çok ya çüayoı Oz büınçlı bu canlmın bümçten doğadakı en karmaşık dııımsel suıeçler dızıyoksun aynı tur bır canlı karşısındakı duru sı olarak yaklaşüacağa benzer Bu durumda munu bu duşunun Oz büınçlı canlı beyınde dkü yıne açüclama gerektuecek ve tıpkı gukı fümden gelen soz gelımı bellı bır nesnelun kokusu güaı rnolekuler yapısı açıklıga kaden kaynaklanan acı gıbı uyarı sınyallerıne vuştugunda da eskı çekıcüıgını surdurecek dıkkatını verme ve üerıde bu nesneden kaYazar Antonıo R Damasıo çınmak uzere tasarüa: yapma yetısme sahıpTurkçesı Rıta Urgan Saentıfıc Amerıcan tır Benlıgın evrımı büıncı odullendırmıştır kı 806/9